Qaldirilmasi yollari

GİRİŞ 
 
Mövzunun aktuallığı:
Müasir mərhələdə müəssisələrin fəaliyyətinin ən vacib 
sahələrindən biri beynəlxalq marketinq strategiyasının müəyyənləşdirilməsidir. Bu 
strategiyanın tətbiq edilməsi ilə yerli müəssisələr xarici iqtisadi fəaliyyətdə müəyyən 
fəallıq və uğurlar əldə edirlər. 
Xarici ticarətin, xüsusən ixracat və istehsalın inkişafı ölkələrin milli iqtisadiyyatın 
çiçəklənməsinin son dərəcə vacib elementidir. Eyni zamanda, dünya iqtisadiyyatı 
vəziyyətin daim dəyişməsi ilə xarakterizə olunduğundan, ölkənin dünya bazarında 
ixracatını dəstəkləmək, dünya ticarətindəki payını artırmaq və ya ən azı mövcud 
quruluşu qorumaq üçün tədbirlər proqramı hazırlamaq və həyata keçirmək problemi 
dünyanın istənilən ölkəsi üçün aktualdır. 
Bu gün istehsalın inkişafını, xarici iqtisadi əlaqələrin çoxalma və genişlənmə 
proseslərini bir yerdə planlaşdırmaq və proqnozlaşdırmaq tələb olunur. Eynilə, ixrac və 
idxal prosesləri də istehsalçıların fəaliyyət göstərdiyi bazar mühitinin bir hissəsi olaraq 
birlikdə planlaşdırılmalıdır.
İnkişaf etmiş ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, marketinq istehsal ilə əlaqəli ixrac-
idxal əməliyyatlarının strateji planlaşdırılmasının üzvi bir hissəsidir. İnkişaf etmiş
ölkələr öz marketinq siyasətini xarici iqtisadi əlaqələrə inteqrasiya etmiş və onu 
kapitalın dövriyyəsi və idarəetmə ilə əlaqələndirmişlər. Biznes planlarını tərtib edərkən 
mövcud daxili və xarici bazarın marketinq araşdırması və orada olan tələblərin 
müəyyənləşdirilməsi vacibdir. 
Mütəmadi olaraq qiymətlər, təkliflər və müqavilələr barədə əməliyyat 
məlumatlarının alınması və yenilənməsi çox vaxt ciddi çətinliklərlə üzləşir. Məsələn, 
bazarda satıcı kimi çıxış edən bir firmanın rəqibindən, yəni başqa bir firmadan oxşar 
məhsul tədarükü üçün birbaşa təklif ala biləcəyi ehtimalı yoxdur. Əməliyyat 
məlumatlarının digər çatışmazlıqları konkret mallar və xarici ticarət əməliyyatları ilə 
əlaqəli məlumatların heterojenliyi, birbaşa müqayisəsinin mümkünsüzlüyü, müqayisə 

---

8 
edilə bilən formaya gətirmək üçün çoxsaylı prosedurların yerinə yetirilməsinin 
vacibliyidir. 
Xarici ölkələrdə yüzlərlə fərqli təşkilat ilkin qiymət məlumatlarının toplanması, 
analitik işlənməsi, ticari əsasda saxlanması və paylanması ilə məşğuldur. Bunların 
arasında dövlət statistika orqanları, konsaltinq və tədqiqat firmaları, ticarət nəşriyyatları 
və otaqları, istehsalçıların birlikləri və s. xüsusi yer alır. Onların səyləri tamamilə fərqli 
məlumatları müqayisə edilə bilən bir formaya gətirir və qiymət göstəricilərinin vaxt 
seriyasını çox çətinlik çəkmədən müəyyənləşdirməyə imkan verir. Bazarda qiymətlərin 
dinamikası və qiymət proqnozları hazırlanarkən praktik olaraq bu məlumatların olması 
əvəzolunmazdır.