Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti "iqtisodiyot" fakulteti "buxgalteriya hisobi va audit" kafedrasi

 
KIRISH 
Zamonaviy bozor iqtisodiyoti sharoitda tovar ishlab chiqarish va ayirboshlash 
munosabatlari pul va banklarning ishtirokisiz amalga oshmasligi barchamizga ma’lum. 
Shuningdek, bozor iqtisodiyoti sharoitida har qanday faoliyatning asosiy maqsadi foyda 
olishga qaratilgan bo‘lib, ushbu faoliyatning asosini ham pul tizimi va bank tizimi bilan 
bog‘liq qator munosabatlar tashkil etadi. Bu o‘z-o‘zidan, keyingi yillarda, 
mamlakatimiz oily o‘quv yurtlarida iqtisodchi mutaxassislarni tayyorlashda “Pul va 
banklar” faninig ahamiyatini keskin oshirmoqda. E’tirof etish joizki, mamlakatimizning 
iqtisodiyot va moliya yo‘nalishidagi oliy o‘quv yurtlari professor-o‘qituvchilari 
tomonidan “Pul va banklar” fani bo‘yicha darslik va o‘quv qo‘llanmalar nashr etilgan. 
“Fitch Ratings” va “Standart & Poo’rs”
 
reyting agentliklari tomonidan birinchi marta 
mamlakatimiz xalqaro suveren kredit reytingini belgilangani. Reyting agentliklarining 
O‘zbekistonda valyuta, savdo va narx siyosati erkinlashgani, davlat boshqaruvidagi 
institutsional o‘zgarishlar, mamlakat oltin-valyuta va byudjet zaxirasi etarli ekani, 
davlat qarzining kamligi singari omillarga alohida e’tibor qaratayotgani. 
2022-yilda yillik inflatsiya darajasini 9 foizgacha va 2023-yilda 5 foiz hamda fiskal 
taqchillikni 3 foizgacha pasaytirish choralari ko‘rilib, keyinchalik inflatsiya va Davlat 
budjeti taqchilligi ushbu ko‘rsatkichdan oshmasligi ta’minlab borilsin. Bunda, davlat 
ulushiga ega tijorat banklarida transformatsiya jarayonlarini yakunlab, 2026-yil 
yakuniga qadar bank aktivlarida xususiy sektor ulushi 60 foizgacha chiqarilsin.
1
O‘zbekistonni Global raqobatbardoshlik reytingiga kiritish bo‘yicha tegishli ishlarni 
amalga oshirishda, mamlakatimizda bank kapitalining asosiy qismi davlatga tegishli 
ekanligi-bank tizimidagi asosiy muammolardan biri hisoblanadi. Uning bank sektorida 
sog‘lom raqobatga, xizmat ko‘rsatish sifatiga salbiy ta’sir qilayotgani. Xalqaro moliya 
institutlari ko‘magida bank-moliya tizimini rivojlantirish bo‘yicha uzoq muddatli 
strategiya ishlab chiqish lozimligi. Bank tizimiga xususiy va xorijiy kapital kirib kelishi 
hisobidan davlat banklari ulushini bosqichma-bosqich kamaytirib borishning sohada 
raqobat muhitini yaxshilashga, tijorat banklari faoliyatini, kreditlash sifati va 
madaniyatini har tomonlama oshirishga xizmat qilishi. 
1