Qattiq jismlarning solishtirma issiqlik sig’imini aniqlash Ishning maqsadi

Tajriba qurilmasi va tajribani o’tkazishtartibi
1-rasmda tajriba qurilmasi keltirilgan.
- Qizdirgichni shtativga o’rnating.
- Bug’ generatorini suv bilan to’ldiring va ehtiyotlik bilan qurilmani berkiting va uni silikon quvur yordamida qizdirgichning yuqorisidagi (bug’ kirishi) shlangli birikmaga ulang.
- Silikon quvurni qizdirgichning pastidagi shlangli birikmaga (bug’ning chiqishi) ulang va quvurning ikkinchi uchini menzurkaga soling. Barcha birikmalarda silikon quvurlar ishonchli mahkamlaganini ko’zdan kechiring.
- Qizdirgichning namunalar kamerasini qo’rg’oshin pitrasi bilan to’ldiring va imkoni boricha uni stopor bilan zich qilib berkiting.
- Bug’ generatorini elektr tarmoqqa ulang, shundan keyin esa qizdirgichdagi pitralarni ular orqali bug’ o’tkazib 20-25 vaqt davomida qizdiring.
Bu vaqt mobaynida:
- Bo’sh Dyuar idishining massasini aniqlang, shundan so’ng unga taxminan 180 g suv quying.
- Dyuar idishini g’ilofga soling va mos ravishda termometr yoki temperatura datchigini qo’ying.
- Suv temperaturasini t₂ o’lchang.
Dyuar idishining qopqog’ini oching va uni chetga suring; namunalar uchun mo’ljallangan to’rni Dyuar idishiga kiriting. Temperaturasi 100 °C bo’lgan pitralarni namunalar uchun mo’ljallangan to’rga tashlang, qopqoqni yoping va pitralarni suv bilan astoydil aralashtiring. Suv temperaturasi ko’tarilmay qolganda, aralashmaning temperaturasini aniqlang. Qo’shimcha ravishda pitralarning massasini m aniqlang.
Mis va shisha pitralar bilan tajribani takrorlang.
Tajriba namunasi
Suv massasi: m____ g
Pitra temperaturasi: t₁ = 100 °C
Jadval 1. Moddalar solishtirma issiqlik sig’imining o’lchangan qiymatlari.

Modda	m2/kg	t2	tm
Qo’rg’oshin
Mis
Shisha

Jadval 2: Tajribada aniqlangan solishtirma issiqlik sig’imining qiymatlari va adabiyotlardan olingan ularga mos natijalar

Modda	c, kJ/(K kg)	c, kJ/(K kg)
	tajriba	Adabiyotdagi natija
Qo’rg’oshin		0.1295
Mis		0.385
Shisha		0.746

Jadval 2 da moddalarning (7) formula bo’yicha hisoblangan solishtirma issiqlik sig’imi qiymatlari keltirilgan. Adabiyotlardan olingan natijalar bilan ularning mos kelishi qoniqarli.