Qishloq xo`jaligini intensivlashtirishning iqtisodiy mohiyati

Qishloq xo`jaligining intensivlashtirish darajasi va iqtisodiy samaradorligini ifodalovchi ko`rsatkichlar

Iqtisodiy fan intensivlashtirish ko`rsatkichlarini ikki bo`lib o`rganadi. Birinchi guruhga intensivlashtirish darajasini ifodalovchi ko`rsatgichlar kiritiladi. Bu ko`rsatgichlar intensivlashtirishning bir tomonini ifoda etadi. YA`ni, intensivlashtirish darajasi ma`lum ekin turi, chorva hayvonlari uchun tanlangan texnalogiya bo`yicha mehnat va moddiy xarajatlar sarfi oshirilishini ko`rsatadi. Bu ko`rsatgichlarda bir gektar ekin maydoniga, bir bosh chorva hayvoniga sarflanayotgan (xarajatlaning) resurslarning miqdori ifoda etiladi. Bularga quydagilar kiradi;

1. 
   Ekin maydoni birligiga to`g`ri keladigan asosiy aktivlar va aylanma mablag`larning miqdori. Bu xo`jalikda mavjud asosiy aktivlar va aylanma mablag`larning o`rtacha yillik qiymatini yer (ekin maydoni, haydalanadigan yerlar yoki qishloq xo`jaligi yerlari) maydoniga bo`lish bilan aniqlanadi.
   
2. 
   Bir birlik yer maydoniga to`g`ri keladigan joriy xarajatlar miqdori.
   
3. 
   Bir birlik yer maydoniga to`g`ri keladigan jonli va buyumlashgan mehnatning umumiy miqdori.
   
4. 
   Bir birlik yerga to`g`ri keladigan energetik quvvatlar miqdori.
   
5. 
   Har 100 gektar yerga to`g`ri keladigan chorva mollarining bosh soni.
   

Ana shu ko`rsatgichlar tizimi intensivlashtirishning darajasini ifoda etadi.
Intensivlashtirishning iqtisodiy samaradorligini ifodalovchi
ko`rsatgichlar uning iqtisodiy mohiyatini ochib beradi. Ishlab chiqarishni intensivlashtirishning iqtisodiy samaradorligi bir qancha ko`rsatgichlar yordamida aniqlanadi. Ularga quydagilar kiradi.

1. 
   Hosildorlik, sG`ga.
   
2. 
   Yer maydoni birligidan olinayotgan yalpi mahsulot.
   
3. 
   Bir birlik yer maydonidan olinadigan foyda miqdori.
   
4. 
   Mehnat unumdorligining oshishi.
   
5. 
   Mahsulot birligi tannarxining nisbatan pasayishi.
   
6. 
   Rentabellikning o`sishi.
   
7. 
   Fond qiymatining oshishi.
   

Ana shu ko`satkichlar tizimi yordamida intensivlashtirishining samaradorligi aniqlanadi.