eyni qayıdış əmsahna malikdirsə, düşən
işıqdan əsas işıqlanma
göstəricisi kimi faydalanmaq mümkündür.
DÜZGÜN NİTQ (standard speech) - normativ
qrammatika,
leksikologiya, orfoepiya və məntiqin tələblərinə
müvafiq şəkildə
qurulmuş nitq. D.n. bu tələblərə cavab verən
nitqdir: ədəbi tələffüz,
sözlərin düzgün seçilməsi, qrammatik dəqiqlik,
məntiqlik. Əslində,
D.n. nitq normalanna uyğun danışıqdır. D.n. heç
də yaxşı nitq
demək deyildir. Bunlar iki müxtəlif anlayışlardrr.
Yaxşı nitq daha
geniş anlayış olub, həm də D.n. anlayışını
əhatə edir. Düzgünlük
yaxşı nitqin ancaq bir cəhəti ola bilər.
Düzgünlük nitqdə təzahür
edən ədəbi norma deməkdir.
DÜZÜM (agenda setting) - mozaika tipli
verilişlərdə, xüsusən
informasiya proqramlannda materialların
(vizual, şifahi)
aktuallığına, ictimai əhəmiyyətinə, məna
bağlılığına görə ardıcıl
düzülməsi. Hansı materialdan sonra hansınm
verilməsinin işarəvi
(semiotik) əhəmiyyəti vardır. TVR-də D.-ü
qəzetdəki səhifələmə ilə
müqayisə etmək olar.
DÜZ VƏ ƏKS HƏRƏKƏT ZAMANI
(direct/return time) -
təsviri açan elementin, sətrin əvvəlindən
sonunadək hərəkəti
açmanın d ü z h ə r ə k ə t i , buna sərf edilən vaxt
isə d ü z h ə -
r ə k ə t z a m a n ı adlanır. Açan elementin
əwəlki sətrin
sonundan növbəti sətrin əwəlinə qayıdışı ə k s
h ə r ə k ə t , bu
yerdəyişməyə sərf olunan vaxt isə ə k s
h ə r ə k ə t z a m a n ı
adlanır.
139
E
EFFEKT (effect) - 1) səmərəli və təsirli
nəticə; 2) hər hansı
hərəkətin, fəaliyyətin müsbət, səmərəli nəticəsi;
3) TV-də montaj
prosesində xüsusi qurğuların köməyi ilə
kadrı mənalandırma
elementi.
EFFEKT GENERATORU (effects
generator) - montaj
prosesində videoeffektlər (sıxışdırma, həndəsi
fiqurlar, hərlənmə və
s.) yaratmaq üçün istifadə olunan xüsusi elektron
qurğu.
EFFEKT MAŞINI (effects machine) - montaj
zamanı kadrda
xüsusi effektlər (qar, duman, şimşək) və müxtəlif
keçidlər yaratmaq
üçün istifadə olunan qurğu.
EFFEKT SƏVlYYƏSl (effect level) - təsvirdə
hər hansı xüsusi
effektin görüntü üzərinə çıxma dərəcəsini
müəyyənləşdirən
(nizamlayan) tənzimləyici.
140
EFFEKTİV MONTAJ (effective edit) -
tez-tez bir-birini
əvəzləyən qısa və çoxsaylı kadrlann montajı.
Məsələn, yanğm vaxtı
dəhşətdən əyilmiş üzlər, alov, su şırnağı,
yanğınsöndürən və s.
göstərilir. Çəkilən səhnələr qısaldıqca daha güclü
effekt alınır.
EFİR (ether/broadcasting/over-the-air) - 1)
qədim yunanlann
təsəwürünə görə, atmosferin ən yuxan qatı,
həm də Allahlarm
yerləşdiyi məskən; bütün varlığın ilkin maddi
elementi, əbədi
hərəkət; 2) dünyanı əhatə edən fəza,
radiodalğalanmn, TV və radio
verilişlərinin yayıldığı hava boşluğu.
gTpFtR (ƏSAS) LENTİ (master band) - montaj və
ya videoyazı
vaxtı təsvirin, səsin və musiqinin (hazır verilişin)
yığıldığı və efirə
çıxacaq əsas lent - kaset.
EFİR YAYTMI (over-the-air-broadcasting) -
radio və telesiqnal-
lann efir məkanından verilməsi E.y. qeyri-efir
məkanı ilə müqa-
141
yisədə daha ənənəvi forma sayıhr. Qeyri-efir
məkanı dairəsinə kabel
TV-si ilə yanaşı, videokaset informasiyası da aid
edilir. Yayımın bu
formaları arasında auditoriya uğrunda kəskin
rəqabət getsə də,
analitiklərin fikrincə, istehsalçılann zövq və
maraqlannın maksimal
dərəcədə nəzərə alınması bu rəqabətin taleyini həll
edə bilər.
EFİRDƏ MONTAJ (standup editing) -
əwəlcədən hazırlanmış
verilişin efirdə göstərilməsi zamanı strukturca
(montaj baxımmdan)
və məzmunca dəyişdirilib montaj edilməsi.
142
EFİRDƏ REPORTAJ (standupper) - obyektin,
yaxud şəxsin
mümkün görüntü (in vision) hüdudlan daxilində
kamera qarşısmda
olduğu hädisə yerindən bilavasitə reportaj. Bu
terminin sinonimi -
"kameranıngötürəbiləcəyihədd"mənasınıbildirən
o n - c a m e r a
sözüdür. Bu cür reportajların üslubu üçün sərbəst
təbii danışıq və
bilavasitə həmsöhbətə (dinləyiciyə, tamaşaçıya)
müraciət tərzi
səciyyəvidir fbax Stəndap).
EFİRDƏ TEXNİKİ DAYANMA (technical
stoppage) - TV
yayunının cədvəldə nəzərdə tutulmayan fasiləsi,
məcburi saxlan-
ması. Adətən, TV stansiyasının normal
fəaliyyətinin pozuntusuna,
səsüı, yaxud təsvirin tamamilə yox olmasına
gətirib çıxaran bu
qüsura t e x n i k i d a y a n m a deyilir.
EFİRƏ (VİDEOYAZIYA) HAZIRLIQ
REJİMİ (standby) -
1) televizor cihazmın uzaqdan idarəetmə
cihazından siqnal ala
biləcək vəziyyətdə saxlanması və videonun da saat
və proqramlama
vahidlərinin işə tam yararlı vəziyyətə
gətirilməsi; 2) video
avadanlığın yazıya tam hazır vəziyyəti.
Dostları ilə paylaş: |