31
asosan, xomashyoni birlamchi qayta ishlash
tarmoqlari ustunlik qilib, tayyor
mahsulot, avvalo xalq iste’moli mollari ishlab chiqaruvchi tarmoqlarning ulushi
juda past edi;
3) ishlab chiqaruvchi kuchlar va, avvalo, sanoat ob’ektlari asosan stixiyali
ravishda, aniqrog‘i, har xil o‘zboshimchalik, buyruqbozlik bilan qabul qilingan
qarorlar asosida, ko‘pincha
ilm-fan vakillari, bilimli va obro‘li mutaxassislarning
tavsiyalari
mutlaqo
e’tiborga
olinmay
joylashtirildi;
4) Respublikadagi ijtimoiy ahvolning,
odamlarning ijtimoiy ta’minoti va ularni
ijtimoiy
himoya
qilishning
mutlaqo
qoniqarsizligi.
Ayniqsa, qishloq aholisining
kanalizatsiya
va
vodoprovod
bilan
ta’minlanishi atigi 5 foizni, ichimlik suv bilan
ta’minlanishi salkam 50 foizni, tabiiy gaz bilan ta’minlanishi 17 foizni tashkil etar
edi.
Aholini uy-joy, sog‘liqni saqlash, madaniyat, maishiy xizmat ob’ektlari,
maktablar, bolalar bog‘chalari va hokazolar bilan ta’minlash ishlarida siljishlar
sezilmadi. Vaholanki, aholining ko‘pchilik qismi qishloq joylarida istiqomat qilar
edi.
O‘zbekiston sobiq Ittifoq tarkibida uzoq yillar davomida hukm surgan
ma’muriy-buyruqbozlik tizimi ta’sirida faqat xomashyo etkazib berishga
asoslangan, qoloq va mo‘rt iqtisodiyotga ega bo‘lib, bu holat respublika aholisi
daromadlari va turmush darajasiga ancha keskin ta’sir ko‘rsatdi.
Bu davrda respublika barcha asosiy iqtisodiy va ijtimoiy ko‘rsatkichlar
bo‘yicha Ittifoqdagi o‘rtacha darajadan ham ancha orqada bo‘lib,
mamlakatda
oxirgi o‘rinlardan biriga tushib qoldi. Jumladan, aholi jon boshiga yalpi ijtimoiy
mahsulot ishlab chiqarish bo‘yicha ittifoqdosh respublikalar orasida 12-o‘rinni,
daromad darajasi, asosiy turdagi mahsulotlarni iste’mol qilish jihatidan eng oxirgi
o‘rinlardan birini egallab keldi. Aholi jon boshiga milliy daromad ishlab chiqarish
bo‘yicha Ittifoqdagi o‘rtacha darajadan 2 barobar, xalq iste’moli mollari ishlab
chiqarish bo‘yicha 2,5 barobar, sanoatdagi mehnat unumdorligi jihatidan 2,5
barobar, qishloq xo‘jaligidagi mehnat unumdorligi jihatidan esa 2 barobar,
aholining o‘rta hisobda go‘sht mahsulotlari, tuxum, sut va sut mahsulotlari
iste’moli bo‘yicha 2 barobar orqada qolgan. O‘sha
davrda kun kechirish uchun
oyiga o‘rta hisobda kamida 85 so‘m zarur bo‘lgani holda, 75 so‘mdan kamroq
yalpi daromad oladigan aholining ulushi Ittifoq bo‘yicha 12 foizdan sal ko‘proq
bo‘lsa, O‘zbekistonda 45 foizga etgan, ya’ni 8 million 800 ming kishini tashkil
etgan. Bir millionga yaqin kishi ijtimoiy ishlab chiqarishda o‘zining qo‘lidan
keladigan ishni topa olmagan, ya’ni ishsiz bo‘lgan.
Dostları ilə paylaş: