Radyo telev zyon s nema anab L m dali lat n amer ka

 
 
139 
iktidar  sürgünlerin  geri  dönmesini  sağlarken,  yeniden  sinema  yapılabilmeleri  için 
olanakları  da  hazırlamıştır.  Şili’de  1990’da  iktidarın  değişmesiyle  sürgünden 
dönenler  ve  yeni  kuşak  sinema  yapmaya  başlamıştır  (Salazar,  2003:  20).  Ama  bu 
gelişmeler bir sinema sanayinin kurulabilmesini sağlayamamıştır. Yönetmen Andres 
Wood’a  göre,  Şili’de  iyi  bir  yılda  en  fazla  sekiz  film  yapılır,  çünkü  Şili  sinema 
sanayisi  olmayan  küçük  bir  ülkedir  ve  filmler  kültür  bakanlığından  borç  alınarak 
yapılabilir (Esther, 2005: 67). 
 
Latin  Amerika  ülkelerinde  sinemayla  devletin  bağlantısı  geçmişe  göre  çok 
azdır.  Devletin  sinema  üzerinde  belirleyici  bir  rolü  kalmamıştır.  Sinema  daha  çok 
pazar  değerleri  ve  sanatsal  kaygılar  etrafında  şekillenmektedir.  Devlet  yasalarla 
sinemanın  önünü  açmakta  ve  eskisine  oranla  daha  az  da  olsa  maddi  destek 
sağlamaktadır.  Böylece, Latin Amerika’da sinema bağımsızlaşmıştır. Diğer yandan, 
devlet  yardımının  azalması  ve  az  sayıda  filme  veriliyor  olması  sinemayı  başka  bir 
yönden  etkilemektedir.  Birçok  sinemacı  devlet  yardımından  faydalanabilmek  ya  da 
dağıtılan  ödülleri  alabilmek  için  devlet  politikasına  uygun  filmler  yapmaya 
çalışmaktadır.  Carlos  Diegues,  Cardoso’dan  sonra  Brezilya’da  iktidara  gelen  Jose 
Ignacio  Lula  için,  “kültürel  üretimi,  politik  hedefleri  yönünde  şekillendirmeye 
çalışıyor”  derken  (Johnson,  2005:  1)  devlet  yardımlarının  yeni  sinema  üzerinde 
belirleyiciliği  olduğunu  belirtmektedir.  Bazı  yönetmenler  devlet  yardımından  daha 
fazla  yararlanıyor  (Johnson,  2005:  21)  yargısı  birçok  Latin  Amerika  ülkesinde 
geçerliliğini korumaktadır. 
 

---

 
 
140 
Latin  Amerika’daki  bütün  ülkelerde  son  on  yıldır  film  üretimi  artmaktadır. 
Ancak bu artış hiç bir ülkede bir sinema sanayinin kurulabilmesini sağlayamamıştır. 
Son  on  yıllık  deneyim  Latin  Amerika  sinemasının  devlet  yardımı  olmadan 
gelişemeyeceğini  ve  de  ulusal  bir  sinema  yaratılamayacağını  ortaya  çıkarmıştır. 
Herhangi  bir  Latin  Amerika  ülkesi farklı  bir  ulusal  sinemaya  sahip  olmak  istiyorsa 
devlet yardımına muhtaçtır, ama bu yardımın hangi biçimde olması gerektiği ya da 
olacağı belirli değildir (Shaw, Dennison 2005: 3). 
 
Latin Amerika’da üretilen film sayısı her yıl artmaktadır. 2002 ve 2003’de 50 
ve 51 tane üretim yapan Arjantin’de daha sonra gelen yıllarda 100 barajı aşılmıştır. 
Benzer, bir durum Meksika için de geçerlidir. Brezilya’da 1995–2003 arasında 250 
tane  film  üretilirken  (Rego,  2005:  86)  2003’ten  sonraki  yıllarda  150’ye  yakın  film 
üretilmeye başlanmıştır. Brezilya’da 1992’de 3 olan yerli film sayısı, 1997’da 22’ye, 
2000’de  de  44’e çıkarken, yerli film  izleyicisi ise,  1992’de  36  binden,  1997’de  2,4 
milyona,  2000’de  7,2  milyona  çıkmıştır  (Johnson,  2005:  18).  1980’lerde  hiç  film 
yapılmayan Şili’de 1998–2000 arası 20 film çekilmiştir (Salazar, 2003: 19). Peru’da 
bile, 2005 yılında devletin verdiği maddi ödül için 45 film başvurmuştur.  
 
 Latin Amerika sinemasında gözle görülür bir nicel artış olmaktadır. Bu nicel 
artış,  yükselişin  ilk  yıllarındaki  kaliteli  filmlerin  başarısından  kaynaklanmaktadır. 
Ama  film  sayısı  arttıkça  kaliteli  filmlerin  sayısı  aynı  oranda  artmamaktadır.  Latin 
Amerika  sinemasında  yeniden  popüler  alana  kaymalar  olmaya  başlamıştır.  Fakat 
geçmişten farklı olarak, popüler alanla sanatsal filmler yan yana var olmaktadır.  
 

---

 
 
141 
Latin  Amerika’da  1995’ten  sonra  oluşan  ve  yeni  binyılla  yükselişe  geçen 
sinema, bağımsız, ticari ve ucuz bir sinemadır. Dağıtım olanağı fazla olmadığından, 
özellikle küçük ülkelerde maliyeti en düşük seviyede tutmak gerekmektedir (Salazar, 
2003:  21).  Yeni  sinema  filmleri,  festival  ödülleri,  kamuya  mal  olma  ve  dünya 
çapında  eleştirel  tanınma  kazanmıştır  (Gutierrez,  2003:  24).  Arjantin’de  2002’de 
üretilen  51  film  76,  2003’te  üretilen  50  film  115  uluslararası  ödül  kazanmıştır 
(Gutierrez, 2003: 29). Brezilya’da ise 1998–1999 arasında 100’den fazla uluslararası 
ödül kazanılmıştır (Moises, 2003: 4). 
 
Yeni Latin Amerika sinemasında sanatsal açıdan çok başarılı bulunan ve gişe 
başarısı  da  kazanan  filmler  bulunmaktadır.  Bu  filmlerin  ilk  örneklerinden  sayılan 
Merkez  stasyonu 
(Central do Brasil, Walter Salles, 1998) Berlin Film Festivali’nde 
büyük ödül olan Altın Ayı’yı alarak, yeni sinemanın ilk büyük başarısını kazanmıştır 
(Elena, 2003: 212). Bu ödül Cinema Novo’dan sonraki en önemli uluslararası başarı 
olmuştur  (Nagip,  2003:  xviii).  Merkez  stasyonu  aynı  zamanda,  sadece  Brezilya’da 
1,5 milyon seyirci tarafından izlenerek ticari başarı da kazanmıştır. 
 
Brezilya’da  Carandiru  4,5  milyon,  Tanrıkent  3,3  milyon  ve  Tanrı 
Brezilyalıdır
  1,6  milyon  seyirci  tarafından  izlenir  (Johnson,  2005:  25).  Meksika’da 
ise Acı Çikolata’nın 1990’lardaki başarısından sonra, Paramparça Aşklar Köpekler, 
Ananı  da.....
  ve  Günah  uluslararası  festivallerden  ödüller  ve  eleştirel  başarılar 
kazanırken  gişe  başarısı  da  kazanmışlardır  (Hind,  2003:  96).  Paramparça  Aşklar 
Köpekler
, 30 ülkede gösterilir, gişe başarısı açısından dünya çapında gelmiş geçmiş 
en  başarılı  Meksika  filmi  olur  (Shaw,  2003:  51).  Arjantin’de  Dokuz  Kraliçe  yeni 

---