Raqamli texnologiyalar vazirligi

RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL – XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
FARG‘ONA FILIALI
Komyuter injiniringi yo‘nalishi
711-21– guruh talabasi
Nabijonov Asadbek ning

Raqamli qurulmalrni loyhalash

Topshirdi Nabijonov Asadbek
Qabul qildi: Ismoilov.M.M

Mavzu:arifmetik mantiqiy qurilma uning vazifalari va tashkil etuvchilari

Raqamli mikrosxemalar fan va texnikaning ixtiyoriy masalasini yecha oladilar. Buning uchun raqamli mikrosxema asosidagi qurilmada , yechiladigan masalaning dastlab berilganlari haqidagi ma’lumotlar , yechish algoritmi va hisoblash natijalari faqat ikkita qiymat : 0 va 1 signallari ko’rinishida ifodalanadi. Ikkilik raqamlar ketma –ketligi yordamida raqamli qurilmalarda ixtiyoriy ma’lumotlarni kodlash , saqlash va qayta ishlash mumkin . shunday qilib , raqamli tizimlarda o’zgaruvchan va o’zgarmas kattaliklar raqamlar ko’rinishida ifodalanadi. Shuning uchun ularda masalalar sonli usullari qo’llaniladi.

Arifmetik va mantiqiy amallar bajariladigan qurilma arifmetik-mantiqiy qurilma deb ataladi.
AMQ kirishi va chiqishlari
K155IP3 IS misolida to’rt razryadli AMQ NING funksional imkoniyatlari bilan tanishib chiqamiz. Uning shartlari belgilanishi rasmda keltirilgan . Mazkur sxema yoki mantiqiy , arifmetik amallarni bajaruvchi ikkita rejimda ishlashi mumkin . qurilma ikkita 4-razryadli operandlardan foydalanib 16 ta arifmetik amallarni bajarishi mumkin . bajariladigan amal turi M kirishga beriladigan boshqaruv signali darajasi bilan belgilanadi. Agar M kirishga kata kuchlanish darajasi berilgan bo’lsa , barcha ichki o’tkazishlar berkiladi va qurilma ketma –ket u yoki bu mantiqiy amalni bajaradi. Agar M kirishga kichik kuchlanish darajasi M berilgan bo’lsa , barcha ichki o’tishlarga ruhsat beriladi va ikkita to’rt razryadli operandlar ustidan arifmetik amallar bajariladi.
Soda amallar ketma –ketligi ko’rinishida ifodalanadigan masalalarni avtomatik ravishda yechish uchun berilganlarni , oraliq va olingan hisoblash natijalarini saqlshga , hamda oddiy amallarni bajarish tartibi haqidagi ma’lumotlarni saqlshga imkon beruvchi qurilma talab etiladi. Bunday qurilma xotira deb ataladi.

Raqamli mikrosxemalar fan va texnikaning ixtiyoriy masalasini yecha oladilar. Buning uchun raqamli mikrosxema asosidagi qurilmada, yechiladigan masalaning dastlab berilganlari haqidagi ma’lumotlar, yechish algoritmi va hisoblash natijalari faqat ikkita qiymat: 0 va 1 signallari ko‘rinishida ifodalanadi. Ikkilik raqamlari ketma-ketligi yordamida raqamli qurilmalarda ixtiyoriy ma’lumolarni (raqamlar, matnlar, komandalar va h.z.) kodlash, saqlash va qayta ishlash mumkin. Shunday qilib, raqamli tizimlarda o‘zgaruvchan va o‘zgarmas (doimiy) kattaliklar raqamlar ko‘rinishida ifodalanadi. Shuning uchun ularda masalalar yechishning sonli usullari ko‘llaniladi.

Arifmetik va mantiqiy amallar bajariladigan qurilma arifmetik-mantiqiy qurilma (AMQ) deb ataladi.

AMQ kirishi va chiqishlari.

K155IP3 IS misolida to‘rt razryadli AMQning funktsional imkoniyatlari bilan tanishib chiqamiz. Uning shartli belgilanishi keltirilgan. Mazkur sxema yoki mantiqiy, yoki arifmetik amallarni bajaruvchi ikkita rejimda ishlashi mumkin. Qurilma ikkita 4-razryadli operandlardan foydalanib 16 ta mantiqiy va 16 ta arifmetik amallarni bajarishi mumkin. Bajariladigan amal turi M (mode control) kirishga beriladigan boshqaruv signali darajasi bilan belgilanadi. Agar M kirishga katta kuchlanish darajasi (M=1) berilgan bo‘lsa,

barcha ichki o‘tkazishlar berkiladi (blokirovka qilinadi) va qurilma ketma-ket u yoki bu mantiqiy amalni bajaradi. Agar M kirishga kichik kuchlanish darajasi M (M=0) berilgan bo‘lsa, barcha ichki o‘tishlarga ruxsat beriladi va ikkita to‘rt razryadli operandlar ustidan arifmetik amallar bajariladi.
15.1-jadval 4-razryadli AMQ tomonidan bajariladigan mantiqiy va ularga mos arifmetik
amallar majmuasi



Rejimni boshqaruvchi M kirishdan tashqari mikrosxema S0-S3 parallel kirishlar bilan ham boshqariladi. Bu kirishlardagi signallar kombinatsiyasi bajarilishi kerak bo‘lgan aniq amalni tanlaydi.