Redaks ġya heyəTĠ

66 

 

Ġstehkamçılar məktəbinin məzunları 

ĠS TANBUL  KONFRANS INA  NUMAYƏNDƏLƏR  GÖNDƏRĠLMƏS Ġ  HAQQINDA  QƏRAR  -  1918  il  iyu-

nun 18-də Fətəli  xan  Xoyskinin baĢçılıq  etdiyi A zərbaycan Xalq  Cü mhuriyyəti  Höku mət i tərə fındən qəbul edilmiĢ qəra r. 

Hə min  qərara  əsasən,  Mərkəzi  Avropa  htifaqı  ölkələ rin in  və  Qafqaz  dövlətlə rin in  Ġstanbulda  keçiriləcək  beynəlxa lq  

konfransına  Məhomməd  Əmin  Rəsulzadə  (sədr),  ədliyyə  naziri  Xəlil  bəy  Xas məmmodov  və  Aslan  bəy  Səfikürdskidən 

ibarət  nümayəndə  heyətinin  tərkibi  təsdiq  olunmuĢdu.  Hökumətin  qərarından  dərhal  sonra  nümayəndə  heyəti  təcili  yola  

salın mıĢdı. 

ĠS TANBULA  DĠPLOMATĠK  HEYƏTĠN  GÖNDƏRĠLMƏSĠ  VƏ  AZƏRBAYCANIN  ĠRANDA  DĠPLO -

MATĠK  NÜMAYƏNDƏLĠYĠNĠN  TƏSĠS  OLUNMASI  HAQQINDA  QƏRAR  -  A zərbaycan  Xalq  Cü mhuriyyəti 

Höku mətinin 1919  il avqustun 1-də qəbul etdiyi qərar. Qərarın birinci bəndi  Yusif  Vəzirovun (Çəmənzəminli) baĢçılığı ilə 

Ġstanbula diplo matik heyət göndərilməsi barədə  idi.  Ġkinci bəndə əsasən, A.Ziyad xanov baĢda olmaqla, Azərbaycan Xalq  

Cü mhuriyyətinin Ġranda diplo matik nümayəndəliyi təsis olunurdu. 

ĠSTEHKAM  ĠDARƏS Ġ  -  A zərbaycan  milli  ordusu  istehkam  bölmələrinin  formalaĢmasına,  təlim-tərb iyəsinə,  is-

tehkam  və  digər  hərbi  xa rakterli  tikinti  iĢlərinin  aparılmasına  rəhbərlik  edən  orqan.  1918  il  noyabrın  15-də  Ümu mi 

qərargahın  Ģöbəsi  kimi  yaradılmıĢdı.  QoĢun  hiss ələrinin  təĢkilinin  sürətləndirilməsi  ilə  ə laqədar  1919  ilin  əvvəlində 

Ġstehkam Ģöbəsinin strukturu və səlahiyyəti geniĢləndirildi. Onun bazasında Ġstehkam idarəsi yaradıld ı və bu struktur Ümu mi 

qərargahın tərkibindən çıxarılaraq, hərb i nazirə tabe etdirild i. 

Ġstehkam  idarəsi  iki  Ģöbədən  ibarət  idi:  istehkam  və  mən zil  Ģöbələri.  Ġstehkam  Ģöbəsi  idarənin  Ģəxsi  heyətinin, 

ordunun bütün istehkam bölmələrinin və hərbi hissələrin istehkam  ləvazimatı  ilə təmin edilməsi, qala və  mövqe tikililərinin 

layihələĢdirilməsi  və  icrası,  yolların,  körpülərin,  maneələrin  və  digər  istehkam  qurğularının  layihələĢdirilməsi  və qurulması, 

mənzil Ģöbəsi isə yeni qıĢlaların və bütünlükdə, hərbi nazirliyin binalarının tikintisi, yenidən qurulması və təmiri,  mövcud su 

xətlə rinin bərpası və yenilərinin çəkilməsi, hərbi na zirliy in idarə ləri,  müəssisələri və hissələri üçün binaların kirayə edilməsi 

ilə  məĢğul olmalı  idi. Ümu mi qərar-gahın torkibindən çıxarıldıqdan sonra Topçu və Ġstehkam idarələrinin, həmçinin topçu və 

istehkam  anbarlarının  fəaliyyətinə  nəzarət  hərbi  nazirin  müavini  Ə.ġıxlinskiyə  həvalə  olunmuĢdu.  1919  il  avqustun  16-

dapolkovnik Savlin  xid mətdən tərxis olunduğu üçün Ġstehkam idarəsinin rəisi vəzifəsini müvəqqəti olaraq mühəndis Zübeyir 

bəy Teymurxanov icra etdi. Hə min il avqustun 31-də bu vəzifəyə general-leytenant Tarxanov təyin olundu. 

1920 ilin  martında təchizat və təminat orqanlarında islahatların  aparılması ilə əlaqədar Ġstehkam idarəsi A zərbaycan 

ordusu təchizat rə isi idarəsin in tərkib inə da xil ed ild i. 

Əd.: Sü l e y m an o v  M., Azərbaycan ordusu (1918-1920), B., 1998. 

 

ĠS TEHKAMÇILAR  MƏKTƏBĠ  A zərbaycan  Xalq   Cü mhuriyyətinin  milli  ordusu  üçün  hərbi  kadrlar  hazırlayan 

təhsil  müəssisəsi.  Hə rbi  na zirin  1919  il  28  yanvar  tarixli  ə mrinə  əsasən,  Gəncədə  yaradılmıĢdı.  Statusuna  görə  kiçik 

ko mandirlər və mütə xəssislər ha zırlayırdı. Tə minat və təchizat ın, müə llim-zabit  kadrla rın  və dərs vəsaitlərinin çat ıĢma zlığ ı 

tədrisin  təĢkilində  əlavə  çətinliklər  yarad ırdı.  1919  ilin  iyulunda  Ġstehkamç ıla r  mə ktəbi  PraporĢiklər  mə ktəbi  ilə  birlikdə  

Hacıkəndə  köçürüldü. Az  sonra  hər  iki  məktəbin  Bakıya köçürü lməsi qərara alındı.  1919 il avqustun axırlarında  məktəb 

əvvəlcə  Gəncəyə,  sonra  isə  (sentyabrın  5-də)  Bakıya  köçürüldü.  Məktəbin  rəisi  polkovnik  B.K.Bekov  idi.  Ġstehkamçılar 

mə ktəbi Azərbaycan Xalq Cü mhuriyyətinin süqutundan sonra, 1920 il iyulun  14-də ləğv olun muĢdur. 

Əd:. Sü l e y m an o v  M, Azərbaycan ordusu (1918-1920), B., 1998.  

 

"ĠSTĠQLAL" –həftəlik qəzet' "Türk  Ədəmi-Mərkəziyyət firqəsi "Müsavat‖ın orqanı. Bakıda nəĢr olunmuĢdur. Ġlk 

nömrəsi  1919  il fevralın  4-də, son nömrəsi  1920 

il 

aprelin 

23-də 

çıxmıĢdır.  42  nömrəsi 

buraxılmıĢdır.  Qəzetin  məsləki,  məqsəd  və 

vəzifəsi  Məhəmməd  Əmin  Rəsulzadənin  birinci 

nömrədə  çap  olun muĢ  "Ġstiqlal"  adlı  baĢ 

məqa ləsində Ģərh olunmuĢdu. Məqalədə deyilird i: 

"Ġnsanların 

istiqlalına 

hürriyyyəti-Ģəxsiyyə, 

millətlə rin  hürriyyəti-Ģəxsiyyəsinə  istiqlal  deyilir. 

Hürriyyəti-Ģəxsiyyə  nə  qədər  müqəddəs  isə, 

Ģəxslərin  məcmusu  olan  millətlərin  istiqlalı  da  o 

nisbətdə  müqəddəsdir.  Azərbaycan  istiqlalı!  ĠĢtə, 

bir  Ģüar  ki,  fırqəmiz  onun  ilk  ələmdan  olmaq 

Ģərəfilə 

iftixar 

eylər. 

ĠĢtə,  bu,  qanlarla 

söndürülməyən  və  bu  gün  hər  kəsi  kəndisini 

tanımaya  vadar  edən,  yolunda  dönməz  bir  əzmlə 

cihad  etdiyimiz  Azərbaycan  istiqlalını  müdafiə  

üçün "Ġstiqlal"ı nəĢrə baĢlayır". 

"Millət 

yoludur, 

haqq 

yoludur 

tutduğumuz yol,  

Ey haqq, yaşa, ey sevgili millət, yaşa, 

var ol! " 

(Tofiq Fik rət) 

 beyti qəzetin  baĢlığında epiqra f kimi verilmiĢdi. "Heyəti-təhririyyə" (redaksiya heyəti) tərəfındən idarə  edilən qəzet 

"Turan" mətbəəsində çap olunurdu. Əsas müəlliflə ri Məhəmməd Əmin Rəsulzadə,  Seyid Hüseyn,  Mirzə  Ba la   

---