Redaksiya heyəti: Editorial staff

70

Qəbələ Antik şəhər ərazisi 

(e.ə. IV – b.e. I əsrləri)   

The Ancient settlement, Gabala 

(4th century BC-1st century AD)

SE

BA

bina qalıqlarının yerləşməsi ilə əlaqədar qa-

zıntı apardığımız sahə 640 m²-dir.

Hələ  əvvəlki  illərdə  aparılan  qazıntı-

lar  zamanı  müəyyən  olunmuşdur  ki,  antik 

şəhər yerinin bu hissəsində son Orta əsrlər 

dövründə  mövsümi  səciyyə  daşıyan  yaşa-

yış  olmuşdur.  Burada,  görünür,  köçmə  mal-

darlıqla məşğul olan əhali heyvanları arana 

və  dağa  apararkən  müvəqqəti  düşərgə  sal-

mışdır.  Bu  zaman  onlar  bu  yerdə  alaçıqlar 

qurmuş,  bəzi  alaçıqların  içərisini  0,5-0,6  m 

dərinliyə qədər qazmış, qazmanın divarında 

ocaq da düzəltmişlər. Belə işlər zamanı An-

tik dövrə aid bina qalıqları dağıntılara məruz 

qalmışdır.  Qazıntılar  zamanı  məlum  olmuş-

dur ki, heyvandarların mövsümi düşərgə sal-

dığı zaman bu sahədə yerləşən Antik dövrə 

aid oval planlı bina qalıqları da müəyyən da-

ğıntılara məruz qalmışdır. Ona görə də birin-

ci oval tikilinin qərb və şərq divarlarının bəzi 

hissələri, ikinci oval tikintinin isə cənub diva-

rı bəzi yerlərdə dağıdılmışdır. 

Qazıntı  sahəsinin  stratiqrafiyası  əsasən 

qazıntı  prosesində  aşkar  edilən  maddi 

mədəniyyət  nümunələrinin  aşkar  olunma 

ardıcıllığına  görə  ikinci  oval  planlı  tikinti-

nin, çox güman ki, e.ə. I əsrə aid olduğunu 

söyləmək olar.

Bu  bina  tikilərkən  onun  bünövrəsi  2  m 

enində  bir  qat  çox  səliqə  ilə  düzülmüş  çay 

daşlarından, divarları isə çiy kərpiclə hörül-

müşdür.

Lakin  bu  zaman  bünövrə  bəzi  yerlərdə 

ondan əvvəl qazılmış və sonra boş torpaqla 

doldurulmuş  təsərrüfat  quyularının  üzərinə 

düşmüşdür.  Belə  yerlərdə  bünövrə  çökmüş-

dür. Bu da binanın divarlarının zəifləməsinə 

səbəb olmuşdur.

Bundan başqa binanın dağılması yanğınla 

we excavated for the building remainders was 

640 square meters.    

During  the  previous  excavations,  we  had 

already  found  out  that  there  had  been  exis-

tence of seasonal character in this part of an-

cient  city  in  the  last  Middle  Ages.  Probably, 

the people here, who were busy with cattle-

breeding pitched temporary camps while driv-

ing the cattle to the lowland and to the moun-

tain. At that time, they set up nomad tents in 

this place, dug inside the tents in the depth of 

0.5-0.6 m and even made a fire in the wall of 

the mud hut. During such works, the remain-

ders of the building belonging to the Ancient 

time underwent destructions. During the ex-

cavations, it was found out that at that time 

of the second seasonal camping of the cattle-

breeders, the remainders of the oval planned 

building belonging to the Ancient period un-

derwent some destructions. That’s why some 

parts of west and east walls of first oval con-

struction and also the south wall of the second 

construction were destroyed in some places.

The  stratigraphy  of  the  excavation  site 

gives  grounds  to  say  that  the  second  oval 

planned  construction,  according  to  the  se-

quence of discovery of cultural material spec-

imens revealed in the excavation processes, 

probably belonged to the I century BC. 

While building this construction, its foun-

dation  was  laid  with  pebbles  accurately 

placed 1 layer in the width of 2 meters and 

its walls were built with air-bricks.  

But  in  some  places,  the  foundation  fell 

on the farming wells which had been drilled 

before  and  then  filled  up  with  soft  soil.  In 

such places the foundation had sunk and this 

caused the walls of the building to become 

weak. 

---

71

Qəbələ Arxeoloji 

Ekspedisiyasının Hesabatları 

2005-2010

Reports of the Gabala 

Archaeological Expedition

2005-2010

SE

BA

müşayiət olunmuşdur. Döşəmə hər yerdə kül 

qatı ilə örtülmüşdür. Bəzi yerlərdə, xüsusilə 

binanın qərb qurtaracağında divarın dibində 

yanıq qatı 0,2-0,3 m qalınlığında izlənilir.

2005-ci  ildə  ikinci  oval  tikintinin  bütün 

sahəsi izlənilmişdir. İçəridən onun uzunluğu 

38 m, eni isə 8,2 m-dir.

Beləliklə,  onun  içərisinin  sahəsi  310 

m²-dir.  Divarların  xarici  səthləri  arasında 

məsafənin  uzunluğu  42,  eni  12  m-dir.  Bina-

nın divarları ilə birlikdə əhatə etdiyi ümumi 

sahəsi 404 m²-dir. Onun bünövrəsinin eni hər 

yerdə 2 m, kərpic divarının eni isə 1,9 m-dir 

(Şək. 3).

Yuxarıda  qeyd  olunduğu  kimi,  bina  qa-

lıqları  müəyyən  dağıntılara  məruz  qalmış-

dır.  Onun  divarları  xüsusi  ilə  cənub  divarı 

daha çox dağılmışdır. Dağıntılar zamanı bi-

nanın  bünövrəsindən  çıxarılan  çay  daşları 

sahənin müxtəlif hissələrində topa şəklində 

tökülmüşdür.  Görünür,  bu  binanın  bir  qa-

pısı  olmuşdur.  Bu  qapı  yeri  binanın  cənub 

divarında,  onun  qərb  qurtaracağına  bir 

qədər  yaxın  hissədə,  qazıntı  sahəsinin  83-

cü  kvadratında  yerləşir.  Qapı  yerinin  qərb 

kənarı dəqiq izlənilir, onun şərq kənarı isə 

divar  dağıntıya  məruz  qaldığından  dəqiq 

izlənilmir.  Onun  eni  döşəmədəki  yanıq  və 

kül izinə əsasən izlənilir.

Məlum  olur  ki,  bu  binanın  da  qapı  yeri-

nin eni təxminən (bir neçə sm dəqiqliyi ilə) 

2,5 m olmuşdur. Birinci oval planlı tikintidə 

olduğu  kimi  bu  binanın  da  giriş  qapısında 

1x1 m ölçüdə kəsik vardır. Burada da kəsik 

divarın eninin yarısı ölçüsündədir. Ancaq bu 

kəsik birinci oval planlı tikintinin divarındakı 

kimi  içəri  tərəfdən  deyil,  xarici  tərəfdəndir. 

Görünür, qapı yanında olan bu kəsik yerləri 

içəri  girənləri  yoxlamaq  üçün  dayanan 

Besides, the destruction of the building was 

followed by fire. The floor is covered with ash 

layer everywhere. In some places, especially in 

the bottom of the wall in west end of the build-

ing burning layer is 0.2-0.3 m thick.

In  2005,  all  the  area  of  the  second  oval 

building was explored. From inside, it has 38 

meters length, 8.2 meters width. 

Thus, its inside area is 310 square meters. 

The distance between the outside surfaces of 

the  walls  is  42  meters  long  and  12  meters 

wide.  The  total  area  of  the  building  includ-

ing its walls is 404 square meters. The width 

of  its  foundation  is  2  meters  everywhere 

and the width of its brick wall is 1.9 meters 

(Fig.3). 

As it has been mentioned above, the remain-

ders of the building underwent some destruc-

tions. Its walls especially south wall underwent 

more destructions. The pebbles extracted from 

the foundation of the building during the de-

structions  were  piled  in  various  parts  of  the 

area. Probably, there was one door of this build-

ing. The door place is in the south wall near the 

west end of the building at 83

th

 square of the 

excavation  site.  West  edge  of  the  door  place 

is observed, but its east edge is not observed 

because  the  wall  underwent  destruction.  Its 

width  distinguished  for  the  burning  and  ash 

tracks on the floor.    

  It  turns  out  that  the  width  of  the  door 

place  of  this  building  was  2.5  meters,  too 

(by  exactness  of  several  cm).  There  is  also 

a 1x1 m section at the entrance of the build-

ing  like  in  the  first  oval  planned  one.  Here 

the section is half the thickness of the wall. 

However,  it  is  not  inside  the  wall  as  in  the 

first oval planned building but on the outside 

of  it.  Probably,  the  sections  near  the  door 

---