Redaktor: bdu-nin genetika və təkamül təlim kafedrasının biologiya elmləri
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
zəhməti, iradəsi, zəkası, onlann əlləri ilə yaradılıbdır». Nazirlər Kabinetinin 20l3-ci ilin doqquz ayının sosial- iqtisadi inkişafının yekunlarına həsr olunmuş müşavirədə Prezident İlham Əliyev demişdir ki, istənilən dövlətdə iqtisadi islahatın uğurları təkcə ölkənin malik olduğu təbii-bioloji ehtiyatlarla deyil, həm də cəmiyyətin tətbiq olunan yeniliklərə adekvat reaksiyası ilə sərtləşir. Azərbaycanda son illər yeni dövrün gerçəklikləri nəzərə alınmaqla həyata keçirilən iqtisadi islahatlar da məhz bu realhğa söykənərək cəmiyyətdəki yeniliklərin mahiyyətindən irəli gəlmişdir. Uğurla gerçəkləşdirilən yeni neft strategiyasının 2013-cü ildən daha yüksək uğurlara yol açması, respublikamızın regionda yüksək inkişaf mərhələsinə qədəm qoyması ümumi daxili məhsulun artım tempi, büdcə gəlirlərinin ildən- ilə əhəmiyyətli dərəcədə çoxalması iqtisadi sektorda islahatların genişləndirilməsinə, sosial-mədəni modernləşməyə imkan yaratmışdır. Regional inkişaf proqramı uğurla icra olunur, yeni mərhələnin səciyyəvi cəhətlərindən biri də regionlarda tarazh və rəqabət qabiliyyətli iqtisadiyyatın inkişaf istiqamətlərinin və sabit inkişafı üçün qeyri-neft sektorunun daha da gücləndirilməsi, bu sahədə liberallaşma prosesinin dərinləş- dirilməsidir. Bu mənada dövlətin respublika bölgələrində inkişafının istiqamətlərini genişləndirmək, qeyri-neft sektorunu, sahibkarlığı milli iqtisadiyyatın intibah prosesinin lokomotivinə çevirməkdir. Dövlət başçısının uğurla həyata keçirdiyi strategiya nəticəsində Azərbaycan dünyamn ən sürətli inkişaf edən və bütün sahələrdə yeniləşən dövlətlərdən biri kimi tamnır. Ölkə Prezidenti Nazirlər Kabinetinin 2013-ci ilin doqquz aymda sosial- iqtisadi inkişafının yekunlanna həsr olunmuş iclasında bildirmişdir: “Region inkişaf proqranu uğurla icra edilir”. Tarazlı inkişafın rəqabətqabiliyyətli iqtisadiyyatın inkişafı ilə əlaqədar olaraq müstəqil Azərbaycan qısa müddətdə dövlət və hökumətin uğurlu siyasəti sayəsində sürətlə inkişaf etmişdir. Əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşdırılması, yoxsulluq həd 126 dinin azaldılması, iş yerlərinin açılması, beynəlxalq aləmə inteqrasiya sahəsində mühüm nailiyyətlər qazamimışdır. Bunların əsası Cmummilli Lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuş, indi də onun layiqli davamçısı olan dövlət başçısı tərəfindən uğurla inkişaf etdirilir. «Əsrin müqaviləsi»ndən daxil olan gəlirdən ayrılan sərmayə qeyri-neft sektorunun inkişafına, sənaye əhəmiyyətli təbii sərvətlərin mənimsənilməsinə, əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşmasına yönəldilir. Respublikanın iqtisadi inkişafı, əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşması uğurla davam edir. 2013-cü ildə ümumi daxili məhsulun 38,6%,-i o cümlədən, sənaye istehsahnın nisbətən 40% artması, son illərdə təxminən 620 min yeni iş yerinin yaradılması, yoxsulluq həddinin 9% aşağı salınması, əhalinin əməkhaqqının, pensiya təminatının nəzərəçarpacaq dərəcədə artırılması ölkə prezidentinin apardığı iqtisadi, sosial, geosiyasi siyasətinin uğurlu nəticəsidir. Bu siyasətin davam etdirilməsinin ən mühüm və etibarlı əsası dövlətin qarşıya qoyduğu böyük əhəmiyyətli vəzifələrdən biri qeyri-neft sektorunun inkişaf etdirilməsidir. Bundan irəli gələn problem ölkədə iqtisadi inkişafın yüksəldilməsi, maddi-texniki bazanın möhkəmləndirilməsi əsasında ərzaq məhsulları bolluğu yaradılması, aqrar-sənayenin inkişafını təmin edən kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsidir. Azərbaycan Respublikasında bu sahənin inkişaf etdirilməsinin təbii-iqtisadi əsasını torpaq, su sərvətləri və onlardan səmərəli istifadə təşkil edir. Torpaq maddi nemətlərin əvəzedilməz mənbəyi, insanlann, bütün canlıların məskunlaşma, yaşayış və törəmə ərazisi, onların qarşılıqh inkişafını nizamlayan ekoloji mühitin beşiyi, kənd təsərrüfatının inkişafında əsas istehsal vasitəsidir. Planetimizdə mövcud olan heç bir təbii sərvət torpaq qədər iqtisadi, ekoloji, bioloji əhəmiyyətə malik deyildir. İstehsal və istifadə proseslərində məskunlaşma yerini dəyişməyən torpaq kəmiyyətini, həcmini həmişə sabit saxlayır. Lakin ondan israfçılıqla, səmərəsiz istifadə edildikdə, keyfiyyətini itirir, istifadəsi səmərəsiz olur. Su həyat mənbəyidir, yerin geoloji tarixində həyatın, 127 bütün canlıların yaranmasında fəal iştirak edən elementdir. Aristotel təlimində göstərilən 4 əsas elementdən (od, hava, torpaq, su) biridir. Yer kürəsinin 71%-i sudan ibarətdir. Bunun yalmz 2%-i şirin sudur. Yerin üstündə, təkində olan elementlərin əksəriyyəti okean, dəniz suyunda həll olunmuş halda mövcuddur. Bütün su mənbələri (çaylar, göllər, dənizlər, okeanlar) insanların yaşayışım təmin edən mineral xammal, bioloji aləmlə zəngin olan maddi nemətlər, tükənməz enerji, ərzaq mənbəyidir. Eyni zamanda, su heyvanları və bitkilərdən ibarət bioloji kütlə ilə zəngin olan dənizlər, okeanlar, çaylar, göllər insanların tükənməz qida mənbəyi, sənayenin, texniki tərəqqinin, dəniz nəqliyyatının hərəkət obyektidir. Mülayim-isti qurşaqda yerləşən Azərbaycan mənfi su balansına malikdir. Adambaşına, ərazi vahidinə (1 kvadrat kilometr) düşən su ehtiyatına görə qonşu ölkələrdən 2,53 dəfə geri qalır. Respublikanın malik olduğu 31 milyard kubmetr ümumi su ehtiyatının 12 milyard kubmetri öz sərhəddi daxilində formalaşır, qalan hissəsi isə onun ərazisinə kənardan - Gürcüstan, Ermənistan və Dağıstandan axıb gələn tranzit çayların payına düşür. Azərbaycan Respublikası daxilində istifadə, edilən suyun miqdan özünün sahib olduğu su ehtiyatından 1,6-1,7 dəfə çoxdur. Azərbaycan ərazisində su ehtiyatı qeyri-bərabər paylanmışdır. Belə ki, suya az tələbat olan dağlıq rayonlarda - dəmyə əkinçiliyi zonasında su ehtiyatı daha çoxdur, suya daha çox su tələbat olan suvarma əkinçiliyinin inkişaf tapdığı Aran rayonlannda isə su ehtiyatı olduqca azdır. Buradan belə nəticə çıxır ki, respublikada qeyri-neft sektorunun, xüsusilə kənd təsərrüfatında ümumi gəlirin 75-80%-ni verən suvarma əkinçiliyinin inkişafında su həlledici əhəmiyyət kəsb edir. Kompleks təbii sərvət olan, məhdud ehtiyata malik sudan səmərəli istifadə edilməsi, su mənbələrinin zərərli tullantılardan mühafizə edilməsi, indiki şəraitdə özəlləşdirilmiş torpaqla, kənd təsərrüfatı sahələri ilə dövlət səlahiyyətində saxlanılmış sudan istifadə arasında müvazinət yaradılması dövlət siyasətinin əhəmiyyətli tərkib hissəsi olmahdır. 128 Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|