Referat mavzu: Surunkali yallig’lanish. Kafedra : Normal va patologik fiziologiya Fan : Patologik fiziologiya

Yallig’lanish patogen ta’sirotga javoban yaxlit organizm tomonidan tomirlari va to’qimalari ishtirokida ko’rsatiladigan kompleks mahalliy reaksiyadir . Bu reaksiya siklik bo’lib , kasallik tug’diruvchi sababning bartaraf etilishi , to’qimalarning regeneratsiyalanishi, funksiyalarning bir qadar to’la-to’kis tiklanishi, asliga kelishi bilan tugallanadi. Demak, yallig’lanish yaxlit organizmning patogen omil ta’siriga javoban ko’rsatadigan himoyalanish-moslashish reaksiyasidir.

Surunkali yallig'lanish organizm ning o'tkir yallig'lanish o'chog'ini cheklab
qo'yish layoqati yetarli em asligi natijasida o'tkir yallig'lanish oqibati bo'lishi, reparativ regeneratsiya jarayonlarini to'la-to'kis nam oyon etishi yoki patogen omil
saqlanib qolishi natijasida boshlanishi m um kin. M asalan, opkadagi bakterial infeksiya odatda yallig'lanish fokusining so'rilib ketishi bilan tugallanadigan o'tkir
yalligTanish jarayoni tariqasida boshlanishi m um kin. Lekin yallig'lanishning
qo'zg'atuvchisi sezilarli virulentligi bilan ajralib turadigan, organizm ning himoya
kuchlari esa o'tkir infeksiyani yengishga kuchi yetmaydigan bo'lsa, u holda o'pka
to'qim asi o'zgarishga uchrab, unda surunkali abssess paydo bo'lishi m um kin.
A na sh unday abssessda infeksiya ochm asdan tutab turgan gubcan ko'rinishida
saqlanib qoladi.

Sabablari: Etiologiyasi:

• 
  Semirish - Doimiy infeksiyalar
  

- Rak hujayralari - sil
- Qarish jarayonlari - ba’zi viruslar
- Yurak kasalliklari - zamburug’lar
- Allergik holatlar - parazitlar
- Autoimmun kasalliklar - uzoq muddatli infeksiya
- Diabetlar




Surunkali yallig’lanish hujayralari:

• 
  Makrofaglar
  
• 
  Limfositlar (T va B limfositlar)
  
• 
  Plazma hujayralari
  
• 
  Monositlar
  
• 
  Ba’zi hollarda eozinofillar
  
• 
  Makrofaglar 2xil: aktivlashgan va to’qimali
  
• 
  To’qimali. To’qimadagi immun sistemasi tarkibiy qismi.
  
• 
  -to’qimalar gomeostazini saqlashda
  
• 
  kupfer hujayra(jigarda)
  

qari qizil qon hujayrani kamaytiradi

• 
  Mikrogliya (MNS tarkibi)
  

Surunkali yallig'lanish organizm ning o'tkir yallig'lanish o'chog'ini cheklab

qo'yish layoqati yetarli em asligi natijasida o'tkir yallig'lanish oqibati bo'lishi, reparativ regeneratsiya jarayonlarini to'la-to'kis nam oyon etishi yoki patogen omil
saqlanib qolishi natijasida boshlanishi m um kin. M asalan, opkadagi bakterial infeksiya odatda yallig'lanish fokusining so'rilib ketishi bilan tugallanadigan o'tkir
yalligTanish jarayoni tariqasida boshlanishi m um kin. Lekin yallig'lanishning
qo'zg'atuvchisi sezilarli virulentligi bilan ajralib turadigan, organizm ning himoya
kuchlari esa o'tkir infeksiyani yengishga kuchi yetmaydigan bo'lsa, u holda o'pka
to'qim asi o'zgarishga uchrab, unda surunkali abssess paydo bo'lishi m um kin.
A na sh unday abssessda infeksiya ochm asdan tutab turgan gubcan ko'rinishida
saqlanib qoladi.
Biroq, surunkali yallig'lanish birlam chi jarayon sifatida ham boshlanishi
mumkin. Bunday hodisa quyidagi hollarda kuzatiladi:
1) muayyan guruhdagi m ikroorganizm lar: sil batsillasi, oqish spiroxeta va
zam burug’lar tufayli boshlanib, persistlanadigan infeksiyalar paytida. Bu xildagi
qo’zg'atuvchilar toksikligi kam bo'lishi bilan ajralib turadi va sekinlik bilan yuzaga chiqadigan o'ta sezuvchanlik tarzida o'tuvchi im m un yallig'lanishga sabab
bo'ladi. A na shunday hollarda granulyem atoz reaktsiya deb ataladigan o'ziga xos,
ya’ni spetsifik yallig'lanish boshlanadi;
2) tabiatan anorganik zarralar va yot jism lar u zoq ta’sir qilib turadigan m ahalda. M asalan, tarkibida erkin krem niy bioksid bo'ladigan changni uzoq vaqt
nafasga olish natijasida boshlanadigan o'pka silikozi shunga kiradi. Bu krem ­
niy birikm asi kimyoviy va m exanik ta’sirot tariqasida kor qiladi. Toqim aga kirib
qolgan yot jism lar (m asalan, zam barak o'qining parchasi, to'qim alar tiqilganida
solingan chok iplari) o'zining atrofida ochoqli surunkali yallig'lanish boshlanishiga sabab bo'ladi, bunday yallig'lanish sezilarli proliferatsiya bo'lishi va bir talay ko'p yadroli ulkan hujayralar yuzaga kelishi bilan o'tadi. N atijada yot jism lar
tufayli yuzaga kelgan granulyom a hosil bo'ladi;
3) organizm da boshlangan im m un reaktsiya ma’lum bir sharoitlarda organizm ning o'z to'qim alariga qarshi yo'nalgan bo'lishi m um kinki, bu autoim m un
kasalliklar paydo bo'lishiga olib kela oladi. Bunda autoantigenlar revm atoid artrit, sistem a qizil volchankasi singari surunkali yallig'lanish kasalliklariga olib
boradigan im m unologik reaktsiyani keltirib chiqaradi.
Makrofaglar fagotsitoz hodisasida ishtirok etish bilangina cheklanib qolmaydi. Bular boshqaxossalarga ham egaki, shu xossalari yallig'lanish reaksiyasida ularning muhim rol o'ynashidan darak beradi.

Makrofaglar faol holga o'tish xususiyatigaegadir, ular faol holga o'tganida o'lchamlari kattalashib, lizosoma fermentlarining kuchi oshadi, almashinuv jarayonlari zo'rayadi. Makrofaglarning faol holga o'tishi ko'p bosqichli jarayondir. Birinchi bosqichida makrofaglar sensibillangan T-limfotsitlardan ajralib chiquv chi limfokinlar, limfokinlar, bakterial endotoksinlar yordamidafaollashib, fibronektin bilan o'ralgan yuzalarga, shuningdek, o'tkir yallig'lanishning avj olib borishida hosil bo'ladigan turli kimyoviy mediatorlarga takaladi.