Reja: Fizika fani va uning boshqa fanlar bilan aloqasi Fizikaning tadqiqot usullari Asosiy birliklar Qo

Berilgan: =



t ~? n ~?

Yechish. Tekis sekinlanuvchan harakatda formulaga muvofiq g‘ildirakning burchak tezligi tormozlanish oxirida bo‘ladi, bu yerda – g‘ildirakning boshlang‘ich burchak tezligi. Masalaning shartiga ko‘ra bo‘lgani uchun . Ammo (1.22) va (1.23) formulalarga muvofiq . Shuning uchun


Demak, g‘ildirakning tormozlanish boshlangandan to to‘xtaguncha o‘tgan burchak yo‘li quyidagi ifodaga teng



bu ifodaga t ning qiymatini qo‘yib va ekanligini e’tiborga olib quyidagini topamiz:

bundan

.

4-masala. Ekvatorda chuqurligi 180m bo‘lgan shaxtaga sharcha tashlab yuborildi, bu vaqtda sharcha sharq tomonga qancha og‘adi? Havoning qarshiligi hisobga olinmasin. Shu asosda Yerning inersial yoki noinersial sistema ekanligi haqida xulosa chiqarig.

Berilgan: h =180m

g=10m/s²
S ~?


Yechish. Sharcha inersiyasi bilan sharqqa tomon masofaga og‘adi, bu yerda Yer sirti va shaxta tubidagi nuqtalar harakati tezliklarining farqi, t sharchaning tushish vaqti.


bu yerda R-Yerning ekvatorial radiusi, T-Yerning aylanish davri va h- shaxtaning chuqurligi


bo‘lgani uchun va

jismga sharqqa tomon yo‘nalgan kuchlar ta’sir qilmasa ham, uning vertikal yo‘nalishdan sharqqa og‘ishi, Yer noinersial sistema ekanligini ko‘rsatadi.

http://fayllar.org