Reja: Iqtisodiy tahlil metodi va metodologiyasining tasnifi

Sintez deganda nima tushuniladi? Sintez delanda o’rganilayotgan iqtisodiy jarayonning barcha bo’laklari bo’yicha qilingan xulosalarni umumlashtirish tushuniladi.Demak, sintez –umumlashtirishdir.
Shakl va mazmun kategoriyalari.Bular ham tahlilni metologik asosi tariqasida qo’llaniladi.Shaklning o’zgarishi mazmun o’zgarishiga,mazmunning o’zgarishi shaklning o’zgarishiga olib keladi.Iqtisodiyotda ushbu bog’liqlik juda yorqin namoyon bo’ladi. Masalan biror birlashma tarkibida korxonalar soni uning shaklini tashqil qilsa, ularning nima bilan shug’ullanishi, qanday texnologiya ishlatilishi,qanaqa kadrlar bilan ta’minlanganligi kabi jixatlari uning mazmunni tashqil qiladi.Mahsulot turi shakl ,uning sifati,tarkibi mazmunini ifodalaydi.
Sabab va oqibat dialektik kategoriyalar ham tahlilning metodologik asosi sifatida namoyon buladi. Iqtisodiy tahlilda bular natija va omil deb ataladi. Sababomildir,oqibat-natijadir.
Miqdor va sifat kategoriyalari iqtisodiy tahlilda keng qo’llaniladi. Iqtisodiy tahlil ko’rsatkichlari mazmuni bo’yicha miqdor va sifat ko’rsatkichdagi bo’linadi.


3.Iqtisodiy tahlil metodi bo’yicha olimlarningfikrlari
Iqtisodiy tahlil fani metodiga ta’rif berish bo’yicha olimlar bir qancha guruhlarga bo’linadilar (Bular to’liq prof.M.QPardayevning “iqtisodiyotga oid fanlarni yangi pedogogik texnologiya metodlarini qo’llab o’qitish”uslubiy ko’rsatmasida berilgan.Samarqand-2007 ).
Bizning fikrimizcha tahlil metodini ta’rifi prof. M.Q.Pardayev tamonidan to’liq ifoda etilgan.Buni quyidagi ta’rifdan bilish mumkin.”Iqtisodiy tahlilning metodi dialektik metodga asoslangan bo’lib, uning predmetini makon va zamonda, axborotlar manbaida ifodalangan ko’rsatkichlar sistemasi asosida har tamonlama kompleks o’rganish, mavjud ichki va tashqi imkoniyatlarni aniqlash , obyektning samaradorligini oshirish, uning iqtisodiy qudratini yuksaltirish, moliyaviy barqarorlikni ta’minlash, boshqarishni takomillashtirish maqsadida qo’llaniladigan usullar majmuidan iboratdir” deb qayd qilingan .