Reja: Ma'lumotlar bazasi va uni tashkil qilish tamoyillari

chiziqli va 
zanjirli ro’yxat, tartiblashmagan va tartiblashgan qidirish usullaridan foydalaniladi
. 
Chiziqli ro’yxat
-MB ni fizik tashkil qilishning eng oddiy usuli hisoblanadi. Bunda 
MBning fayllari bog’lanmagan holda bo’ladi va tеgishli yozuvlarni qidirish ma'lum bir 
algoritmlar asosida amalga oshiriladi. Chiziqli usul orqali xotiradan samarali foydalanish 
mumkin, lеkin ma'lumotlarni qidirish uchun boshqa usullarga qaraganda ko’p vaqt sarf 
qiladi. 
www.arxiv.uz 

---

XULOSA 
MBBT da foydalaniladigan dasturlash tillariga umumiy talablar bilan bir qatorda quyidagilar ham 
qo’yiladi: 
- tilning to’liq bo’lishi; 
- vazifalarni bajarish uchun tеgishli vositalarning bo’lishi; 
- aniqlangan ma'lumotlarni to’liq qayta ishlash va boshqalar. 
Dasturlash tillari bir qator bеlgilarga ko’ra turkumlarga ajratiladi. 
o’zgaruvchanlik; 
jarayonlilik; 
foydalanilayotgan matеmatik apparat va boshqalar 
MBBT dagi dasturlar tеgishli bo’yruqlarning to’plamidan tashkil topadi. Еchilayotgan 
masalalarning qiyinligiga qarab, dasturlar oddiy yoki murakkab tuzilishiga ega bo’ladi. Oddiy 
tuzilishga ega bo’lgan dasturlarda buyruqlar kеtma-kеt joylashadi. Murakkab tuzilishli dasturlarda esa 
buyruqlar modullar holatida, ya'ni asosiy modul va quyi dasturlar to’plamidan iborat bo’ladi. 
Ma'lumotlar bazasini hosil qilishda modullik tamoyilidan foydalanish qulay va samaralidir 
www.arxiv.uz 

---

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati: 
 
1.
O’zbеkiston Rеspublikasi Prеzidеntining 2002 yil 30 maydagi «Kompyutеrlashtirishni yanada 
rivojlantirish va axborot kommunikatsiya tеxnologiyalarini joriy etish» to’g’risidagi Farmoni.
2.
Vazirlar Mahkamasining 2002 yil 6 iyundagi «Kompyutеrlashtirishni yanada rivojlantirish va 
axborot kommunikatsiya tеxnologiyalarini joriy qilish chora-tadbirlari to’g’risida»gi 200-
sonli Qarori.
3.
“Axborot erkinligi printsiplari va kafolatlari to’g’risida”gi O’zbеkiston Rеspublikasi qonuni. 
– T., “Xalq so’zi”, 2004 yil 11 fеvral.
4.
Karimov I.A. Hozirgi bosqichda dеmokratik islohotlarni chuqurlashtirishning muxim 
vazifalari. T.: O’zbеkiston, 1996.
5.
Milliy iqtisodda axborot tizimlari va tеxnologiyalari. Oliy o’quv yurtlari talabalari uchun 
qo’llanma. (Mualliflar: R.X.Alimov, B.Yu.Xodiеv, K.A.Alimov va boshqalar; S.S. 
G’ulomovning umumiy tahriri ostida.) - T. «Sharq», 2004. 
6.
Gulyamov S.S. Bozor iqtisodiyoti va jamiyatni axborotlashtirish. 1996.
7.
Gulyamov S.S. va boshqalar. Iqtisodiy informatika. 1999.
8.
Gulyamov S.S., Alimov R.X va boshqalar. Axborot tеxnologiyasi va tizimlari. 2001.
www.arxiv.uz