Reja: O’rnatilgan operatsion tizimlarda uzilishlar

Hisoblash tizimidagi ishda paydo bo’ladigan uzilish ikki asosiy sinflarga bo’lish mumkin:

1. 
   Ichki (sinxron)
   
2. 
   Tashqi uzilish
   

assinxron xodisalar orqali chaqiriladi , uzilish jarayonidan tashqari Misol:
------Taymerdan uzilish;

1-rasm.Uzilishni qayta ishlash dasturi
------Tashqi qurilmalardan uzilish;
------Tok manbaidan uzilganda hosil buladigan uzilish (xatolik);
------Hisoblash tizimidagi operatorining pultidagi uzilish (xatolik);
------Boshqa protsessordan yoki hisoblash tizimidan uzilish. Ichki uzilishlar protsessor ishi bilan bog’liq bo’lgan hodisalar orqali chaqiriladi va uning operatsiyalari sinxron (ichki) bo’lib keladi.
Manzillar ro’yxatiga noto’g’ri murojat qilinishi (virtual xotira mexanizmlarini tashkil etishda mumkin bo’lgan segmentga yoki sahifaga murojati mavjud bo’lmagan manzil yoki bajariladigan buyruqlarning manzili taqiqlangada);
Ikkilik kod kombinatsiyasida operatsiyaning bajarilmasligi; Nolga bo’linishi;
Me’yoridan oshib ketishi yoki tartibning yo’qolganligi;
Bir vaqtdagi xatoliklarni aniqlash nazorat vositalari orqali turli apparat qurilmalaridagi ish xatolari;

Bundan tashqari uzilishlar operatsion tizim supervizoriga murojat vaqtida sodir bo’ladi, bazi kompyuterlarda buyruqlarning bir qismi faqatgina operatsion tizim ishlatishi mumkin .

Foydalanuvchi emas ,balki apparatlarda shunga mos turli ish rejimlari ko’zda tutilgan va foydalanuvchi dasturi rejimida bajarilib , bu oldindan mavjud bo’lgan buyruqlar bajarilmaydi. Foydalanilayotgan rejimdagi ruxsat berilmagan man etilgan buyruqdan foydalanish ichki uzilishga olib keladi va boshqarish operatsion tizim supervizoriga
Kompyuterning hotira qurilmasi ikki hil turga: asosiy (bosh hotira , tezkor hotira, fizik hotira) va ikkilamchi (ichki hotira) hotiraga bo`linadi.
Asosiy hotira bir baytli tartiblangan yacheyka massiviga ega bo`lib, har bir yacheyka o`zining adresiga (nomeriga) ega. `rotsessor buyruqlarni asosiy hotiradan oladi, qayta ishlaydi va bajaradi. Buyruqlarni bajarishda asosiy hotiraning bir nechta yacheykalariga murojaat qilishga to`gri keladi. Odatda asosiy hotira yarimo`tkazgichli texnologoya asosida tayyorlanadi shuning uchun hotiradagi mahlumotlar elektr manbasidan uzilgandan so`ng o`chib ketadi.
Ikkilamchi hotira (bu asosan disklardir) bu chiziqli birlik adresga ega bo`lgan joy va ularni ketma-ket joylashgan baytlar tashkil qiladi. Ikkilamchi hotiraning tezkor hotiradan farqi shundaki, u alohida energiyaga, katta hajmga, va samarali foydalanish imkoniyatiga ega.
1-Rasmdagi ko`rsatilgan sxemaga yana bir nechta oraliq satxlarni qo`shish mumkin. Xar xil ko`rinishdagi hotiralar ierarxiyaga,murojaat vakti kamayib borishi,narxini oshishi va sigimi oshishi tarzida birlashishi mumkin.