ega bo’lamiz.
Binobarin, milliy daromadning o’sish surhati sarflangan ka’ital samarasining jamg’arma iqtisodiy o’sish shaklini ifodalaydi. Agar jamg’arma mehyori va ka’ital qo’yilma bilan tahminlanganlik iqtisodiy o’sish va oshish (kamayish) ning mustaqil parametrlari bo’lsa, jamg’arish mehyori boshqa teng sharoitlarda milliy daromad o’sish surhatlarining ‘ro’ortsional ortishi (kamayishi) bilan birga kechadi. Sarflangan ka’ital samaradorligini doimiylik
darajasini qabul qilib, Xarrod-Domarning iqtisodiy o’sish modeliga ega bo’lamiz.
X (
t)
Y (
t)
J (
t)
K (
t)
J (
t)
J (
t)
S
X (
t)
X (
t)
q
K (
t)
Bunda
K(t) iqtisodiyotdagi asosiy ishlab chiqarish fondlarining hajmini belgilaydi.
q fondlarning samaradorlik koeffitsientidir
q=
X/
K.
Bu modelda
«kechiqish» yo’q bo’lganda, iqtisodiy o’sishning uzoq muddatli surhati tenglamasini chiqarish mumkin:
X (t)
q
S
X (
t)
Iqtisodiy o’sishning nazariy modelida yangi ishlab chiqarish quvvatlarini ko’rish va o’zlashtirish mahlum vaqtni (lagni), yahni
L va
K o’rtasidagi vaqt lagi mavjud) olishi fakti abstraklashtiradi.
‘irovard xilma-xil nisbatdan differentsial tenglama orqali uzluksiz yozish shakliga o’tamiz.
Bunda mehnat unumdorligining o’sish surhati
q(
t)
X (t)
L(
t)
va uning fond
bilan tahminlanganligini
q(
t)
K (t)
L(
t)
bog’lovchi o’zaro nisbatga asoslanamiz;
bu yerda L(
t) ijtimoiy ishlab chiqarishda band bo’lgan ishchilar sonini ifodalaydi. Demak,
q(
t)
U (
t)
F .
q(
t)
U (
t)
Rejali iqtisodiyot sharoitida ish bilan band bo’lganlar o’sish surhatining
L/
L=
n qandaydir barqaror ekzogen shakllantiruvchi mavjud deb taxmin qilish mumkin.
Iqtisodiy o’sishning bir sektorli makroiqtisodiy modeli («Solou modeli») quyidagicha yoziladi:
X (
t)
Y (
t)
U (
t)
K(
t)
I (
t)