Residivə görə cəza təyin edilməsi barədə Vəkillərin İxtisas Komissiyasının üzvü

A Z Ə R B A Y C A N   V Ə K İ L İ  ‐ V nömrə

Dünyada 10 ən kriminal rayon

1. Mərkəzi park, San‐Pedro‐Sula, Honduras.

Bu  şəhər  dünyanın ən  təhlükəli  şəhəri  –  “dünyanın  ölüm

paytaxtı” adlanır.  Bu şəhər sanki narkotik alverçiləri arasında

olan  döyüş  meydanıdır.  Burada  yerləşən  binaların

əksəriyyətini  güllə  izləri  bəzəyir.  Pəncərədən  ətrafa

boylanmaq , həyətə baxmaq çox təhlükəlidir. Bu şəhərdə atəş

səsləri hətta turustik rayonlarda da eşidilir. Mərkəzi parkda

gəzmək  isə  heç  kəsə  məsləhət  görülmür.  Çünki,  burada  sıx

ağacların olması bir çox cinayətlərin gizlin törədilməsinə şərait yaradır. 100000 əhalisi olan bu

şəhərdə 2013‐cü ildə 169 qətl hadisəsi qeydə alınıb.

2. La­Laxa, Akapulko, Meksika.

Günəşli  Akapulko  şəhərində  əsas  qayda  odur  ki,  sənə  yaxınlaşan

insanın  nə  təklif  etməsindən  asılı  olmayaraq,  ondan  bir  bəhanə

gətirərək  uzaqlaşmaq  lazımdır.  Sadəcə  “Asta  la  vista”  demək  və

dərhal gözdən itmək lazımdır. Bu şəhərdə də təxminən 100000 əhali

olmasına  baxmayaraq,  keçən  il  123  qətl  hadisəsi  baş  vermişdir.

Akapulko  şəhərinin  La‐laxa  rayonu  xüsusiə  təhlükəlidir.  Belə  ki,

yerli  polislərin  dediklərinə  görə,  burada  cinayətkarlıq təkcə

narkotik  alveri  ilə  kifayətlənmir.  Xüsusilə  son  zamanlar

cinayətkarlar varlı biznesmenləri oğurlayaraq onları yaxınlarına pul

qarşılığında qaytarırlar.

3. Benedito Bentes, Maseyo, Braziliya.

Braziliyanın  Maseyo  şəhəri  öz  otlaqları,  çoxsaylı  şəkər qamışı

plantasiyaları və çox növlü cinayətləri ilə tanınır. Burada hər 100000

nəfərə təxminən 130 ölüm faktı qeydə alınır. Bu şəhərin ən təhlükəli

rayonu isə Benedito Bentesdir. Bu əraziyə demək olar ki, polislər və

xüsusi mühafizəçilər tərəfindən nəzarət yoxdur.

4. Dyumeyn Strit, Nyu‐Orlean, Luiziana ştatı, ABŞ.

Dyumeyn  Stritin  sakinləri  söyləyirlər  ki,  bu  rayonda  heç  vaxt

sakitlik  olmayıb.  Xüsusilə  “Katrina”  qasırğasının  gəlişi  ilə  bu

ərazidə narkotik alverçilərinin, avtomobil oğrularının və s. sahələr

üzrə cinayətkarların sayı qat‐qat artıb.

5. Denhem Taun, Kinqston, Yamayka.

Kinqston şəhərinin qərbində yerləşən Denhem Taun şəhərin ən kriminal

rayonlarından hesab olunur. Belə ki, burada hər 100000 nəfərə 50 qətl

hadisəsi qeydə alınır. Rayonun əksər hissəsi alçaq, etibarsız və yoxsul

yaşayış evlərindən ibarətdir.

­  58 ­

---

A Z Ə R B A Y C A N   V Ə K İ L İ  ‐ V nömrə

6. Kollec‐roud, Ferbanks, Alyaska ştatı, ABŞ.

ABŞ  zorlama  cinayətlərinin  törədilmə  sayına  görə  bir  çox  ölkələri

qabaqlayır.  Bu  cinayətlərin  ən  çox  törədildiyi  3  şəhərdən  biri  də

Ferbanks şəhəridir.  Belə  ki,  burada  hər  100000  nəfərdən  191‐i  bu

cinayətin qurbanı olur.

7. Nyanqa, Keyptaun, CAR.

Cənubi Afrika Respublikasının rəsmi danışıq dillərindən olan kosa

dilində bu rayonu adı “ay” mənasını verir. Nyanqa – Keyptaunun ən

köhnə  rayonlarından  hesab  olunur  və  onun  sakinləri  əsasən

qaradərililərdir.  Bura  həmçinin  Keyptaunun  ən  kasıb  və  kriminal

ərazilərindən  hesab  olunur.  Təsadüfi  deyil  ki,  Nyanqanı  CAR‐ın

“qətllər paytaxtı” adlandırırlar.

8. Via‐Del‐Tritone, Roma, İtaliya.

Romada qətl və oğurluq halları digər böyük şəhərlərə

nisbətdə  o  qədər  də  çox  deyildir.  Narkotik  ticarəti

burada  o  qədər  də  inkişaf  etməyib,  eyni  zamanda

mafioz  qruplaşmaların  fəaliyyətləri  də  İtaliyanın

digər  regionlarına  baxdıqda   burada  zəifdir.  Lakin,

İtaliya  bankların  qarət  olunmasına  görə  Avropada

liderdir. Belə ki, Avropa Birliyinə daxil olan ölkələrdə

bank  qarətlərinin  statistikasına  nəzər  saldıqda,

İtaliyanın payına bu cinayətlərin 42 %‐i düşür. Təkcə

Via‐Del‐Tritone rayonunda onlarla bank yerləşir.

9. Vera Kruz, Modesto, Kaliforniya ştatı, ABŞ.

Modesto – xüsusilə sürücülər üçün cəhənnəmi andırır. Amerika

Milli cinayətkarlıqla mübarizə bürosunda reytinqə görə ən çox

yol  qəzaları  burada  baş  verir.  Ümumiyyətlə,  bu  şəhərdə  şəxsi

həyat  və  mülkiyyət  əleyhinə  çoxlu  cinayətlər  baş  verir.  Son

zamanlarda,  xüsusilə  qrup  halında  törədilən  cinayətlərin  sayı

artmışdır.  Odur  ki,  təkcə  sürücülər  üçün  yox,  eyni  zamanda

piyadalar və turistlər üçün bura təhlükəli ərazi hesab edilir.

10. Metropoliten, Dehli, Hindistan.

Amerikalı  jurnalistlərin  hazırladığı  “Risklər

xəritəsi”nə  əsasən,  adam  oğurluğu  cinayətinin

statistikasına  görə  Hindistan  Meksikadan  sonra

ikinci yeri tutur. Məsələn, 2011‐ci ildə 8000 belə

faktdan 3000‐dən çoxu Dehlidə baş vermişdi. Bu

şəhərdə tez‐tez qətl və zorlama cinayətlərinə də

rast gəlinir. Yerli polis orqanları xəbərdarlıq edir

ki, Dehlidə ən təhlükəli ərazilər metro stansiyalarının ətraflarıdır.

­  59 ­

---

­  60 ­

A Z Ə R B A Y C A N   V Ə K İ L İ  ‐ V nömrə

“Sualınıza vəkil cavab versin!” rubrikası

*

Sual 1. Atamın vəfatından sonra ona məxsus mənzil

mənə  və  3  qardaşıma  keçmişdir.  Lakin  mərhumun

bir  şəxsə  pul  borcu  da  vardı.  Qardaşlarımdan  ikisi

ölkədə  olmadığından  həmin  şəxs  borcun  hamısını

yalnız məndən və digər qardaşımdan tələb edir. Bu,

nə qədər haqlıdır? Mən və ölkədə yaşayan qardaşım

borcun hamısını ödəməliyikmi?

Cavab.  Azərbaycan  Respublikası  Mülki  Məcəlləsinin

(bundan  sonra  ‐  MM)  500.1‐ci  maddəsinə  görə,  əgər

öhdəliyin  icrası  bir  neçə  şəxsə  onlardan  hər  birini

öhdəliyin  tam  icrasında  iştirak etməyə  borclu  edən  şəkildə  həvalə  edilirsə,  kreditor  isə  yalnız

birdəfəlik  icranı  tələb  etmək  hüququna  malikdirsə,  onlar  birgə  borclulardır.  MM‐in  500.2‐ci

maddəsinə görə, birgə öhdəlik müqaviləyə, qanuna və ya öhdəlik predmetinin bölünməzliyinə

əsasən  əmələ  gəlir.  MM‐in  1306.1‐ci  maddəsinə  görə,  vərəsələr  miras  qoyanın  kreditorlarının

mənafelərini alınmış aktivdə özlərindən hər birinin payına mütənasib surətdə birgə borclu kimi

tam ödəməyə borcludurlar.

Göründüyü kimi, MM‐in 1306.1‐ci maddəsi vərəsələrin birgə borclu kimi çıxış etməsini təsbit edir.

MM‐in  500.1‐ci  maddəsi  isə  birgə  borclu  anlayışını  müəyyənləşdirərkən  birgə  borcluların  hər

birinin  öhdəliyin  qismən  deyil,  tam  icrasında  iştirak  etmək  öhdəliyi  daşıdığını  vurğulayır.  Bu

baxımdan, kreditorun (yəni konkret halda, borc verənin) borcun hamısını vərəsələrdən birindən

və  ya  bir  neçəsindən  tələb  etmək  hüququ  vardır.  Bu  həm  də  kreditorun  haqlı  mənafelərinin

müdafiəsi  baxımından əhəmiyyət  kəsb  edir.  Çünki  kreditorun  üzərinə  vərəsələrdən  hər  birini

ayrılıqda müəyyənləşdirib borcun qismən (yəni onlarn mirasdakı payına uyğun hissədə) icrasını

tələb etmək kimi əlavə yükün qoyulması ədalətli olmazdı.

Beləliklə, kreditorun tələbi MM‐in 500 və 1306.1‐ci maddələrinə əsaslanmaqla tamamilə haqlıdır.

Siz  və  qardaşınız  həmin  borcu  ödədikdən  sonra  digər  vərəsələrdən  onların əvəzinə  ödəmiş

olduğunuz borcu reqres qaydasında geri tələb etmək hüququna maliksiniz (MM, 509.1‐ci maddə).

Sual 2. Yol qəzası nəticəsində mənə məxsus maşına zərər dəymişdir. Avtomobilimi könüllü

şəkildə sığortalatdırmışdım. Bilmək istəyirəm, maşınıma dəyən zərərin müəyyənləşdirilməsi

necə olacaq?

Cavab. Azərbaycan Respublikası Mülki Məcəlləsinin 925‐ci maddəsi sığorta hadisəsi nəticəsində

dəymiş  zərərin  miqdarının  müəyyənləşdirilməsi  qaydasını  müəyyənləşdirir.  Həmin  maddənin

tələbinə  görə,  zərəri sığortalının,  sığorta  olunanın  və  ya  faydalanan  şəxsin,  yaxud  onların

nümayəndəsinin  təqdim  etdiyi  sığorta  tələbi  əsasında  mümkün  olan ən  qısa  müddət  ərzində

sığortaçı  müəyyən  edir.  Sığortaçı  dəymiş  zərəri  müxtəlif  üsullarla,  o  cümlədən  zərər  dəymiş

predmetin və ya hadisə yerinin fiziki və texniki xüsusiyyətlərini müxtəlif vasitələrlə təyin etməklə,

sxem və cizgilər tərtib etməklə, foto və video çəkilişlər aparmaqla, bilavasitə özü və ya «Sığorta

fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanununun 10.10‐cu maddəsinin tələbini nəzərə

almaqla  nümayəndəsi  kimi  təyin  etdiyi  sığorta  sahəsində  yardımçı  fəaliyyət  göstərən  müvafiq

şəxs  vasitəsilə  qiymətləndirir.  Zərərin  sığortaçı  tərəfindən  qiymətləndirilməsi,  habelə  miqdarı

barədə tərəflər arasında razılıq əldə edilmədikdə, zərərin miqdarının qiymətləndirilməsi «Sığorta

fəaliyyəti  haqqında»  Azərbaycan  Respublikası  Qanununun  10.10‐cu  maddəsinin  tələbi  nəzərə

alınmaqla, təyin olunan müstəqil ekspert tərəfindən aparılır.

---