|
Rəyçilər Ə. A. Sadıqov T.Ə. Sadıqov
31
Hazır məhsul
150
borclar
620
Mallar (satış
Kreditorlarla
qiyməti)
160
hesablaşmalar
630
Alınmış
Alıcılar və
qiymətlilər
sifarişçilərdən
üzrə əlavə
alınmış avanslar
720
dəyər vergisi
175
Təsisçilərlə
hesablaşmalar
725
II bölmə
180
II bölmə üzrə
770
üzrə cəmi
cəmi
IlI.Pul
vəsaitləri.
hesablaşmalar
və sair
aktivlər
Yüklənmiş
mallar
Debitorlarla
199
hesablaşmalar
Malsatan və
200
podratçılara
verilmiş
avanslar
260
Pul vəsaitləri:
Kassa
280
Hesablaşma
hesabı
290
Valyuta
hesabı
300
III bolma üzra cəmi
Zərərlər: Keçmiş
illər
340
Hesabat ilində
350
BALANS
360
BALANS
780
Xarici görünüşünə görə mühasibat balansı özündə cədvəl formasını
əks etdirir; onun sol hissəsində əmlak tərkibi və yerləşməsi üzrə əks
olunur - balansın aktivi
adlanır. Sağ hissəsində həmin əmlakın əmə-
ləgəlmə mənbələri əks olunur - balansın passivi adlanır, daha doğrusu,
SA=En olur.
Beləliklə, balansın sağ və sol tərəflərinin məbləğlərinin bərabərliyi təmin
olunur.
Mühasibat balansının əsas elementi balans maddələri hesab olunur, bu da
əmlakın, öhdəliklərin, əmlakın əmələgəlmə mənbələrinin növünə
32
(adına) müvafiq olur. Mühasibat balansının maddəsi, balansın aktivinin və
passivinin göstəricisi (sətri) adlanır, bu da əmlakın, onun əmələgəlmə mənbələrinin
təşkilatın öhdəliklərinin ayrı-ayrı növlərini xarakterizə edir. Balans maddələri
qruplarda birləşirlər. Balans maddələrinin qruplarda və ya bölmələrdə birləşməsi,
onların iqtisadi məzmunundan asılı olaraq həyata keçirilir.
Brutto - balansını və Netto - balansını bir-birindən fərqləndirirlər (Brutto -
it. Brutto - qaba, təmiz olmayan; Netto - it . netto - təmiz deməkdir).
Hazırda Beynəlxalq mühasibat standartlarının tələblərinə müvafiq olaraq
müəyyən edilən balans formasından istifadə edilir, bu da balans - nettoya
müvafiqdir.
Balans - brutto forması ancaq müxtəlif elmi tədqiqatlar, balans
ümumiləşdirmələrinin təkmilləşdirilməsinin tarixi aspektlərini öyrənmək üçün
istifadə edilir.
Mühasibat balansı - nettonun aktivində üç bölmə və passivində iki bölmə
nəzərdə tutulub.
Aktiv
1.
Əsas vəsaitlər və sair dövriyyədənkənar aktivlər
2.
Ehtiyatlar və məsrəflər
3.
Pul vəsaitləri, hesablaşmalar və sair aktivlər
Passiv
1.
Xüsusi vəsaitlərin mənbələri
2.
Hesablaşmalar və sair passivlər
Balansın aktiv və passivinin yekunu balansın valyutası adlanır.
Balansın aktivi və passivinin qeyd olunan hər bir bölməsinə maddələr daxil
edilir.
Balans nettoda bir sıra maddələr açıqlanmış şəkildə əks etdirilir. Misal üçün,
“Qeyri-maddi aktivlər”, “Əsas vəsaitlər”, “Azqiymətli və tezköhnələn əşyalar”
maddələri üzrə ilk dəyər, köhnəlmə, qalıq dəyəri göstərilir; “Mallar” maddəsi üzrə
malların qalığı alış dəyəri ilə əks etdirilir; mənfəət və zərərlər keçən illərin və
hesabat ilinin məbləğində göstərilir, həmçinin hesabat ilinin bölüşdürülməmiş
mənfəəti passivdə verilir.
Dostları ilə paylaş: |
|
|