S e t a 1 y ı l l ı ğ ı
Yüklə 5,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5 MART 2011
- ABD’nin Libya’da ne işi var
- Irak işgaliyle tetiklenen siyasi dalgalar
135 l i b y a ’ y a m ü d a h a l e libya’ya müdahale
Misrata’nın isyancılar tarafından ele geçirilmesinin ardından Mart ayı boyunca Kaddafi’ye karşı isyanın sürdüğü Libya’da, Bingazi merkezli kurulan Ulusal Geçiş Konseyi 5 Mart’ta kendisini Libya’nın tek temsilcisi olarak ilan etti. NATO’nun Libya’ya müdahalesinin gündemde olduğu bu dönemde Türkiye NATO’nun Libya’ya ancak BM kararıyla müdahale edebileceğini be- lirtti. BM Güvenlik Konseyi ise 17 Mart’ta aldığı 1973 sayılı kararla Libya’yı uçuşa yasak bölge ilan etti. Bu karardan iki gün sonra Fransa’nın öncülüğünde Libya’ya olası bir müdahaleyi görüşmek üzere Paris’te, Türkiye’nin davet edilmediği bir toplantı gerçekleştirildi. Aynı gün, BMGK 1973 sayılı kararına binaen Libya’ya hava operasyonu başlatıldı. Bunun üzerine Türkiye, NATO’nun Libya’ya yönelik askeri operasyon planlarının gözden geçirilmesini ve uçuşa yasak bölge alanının daraltılmasını talep etti. AA
136 m a r t 1 1 na, Kamboçya, Kongo Cumhuriyeti, Hırvatistan, Etiyopya, Liberya, Kosova, Sierra Leone, Somali, Sudan, Tacikistan ve Zaire’de büyük çapta sivil şiddet olayları görülmüştür. ABD’nin bu bölgele- rin çoğuna duyarsız kalarak müdahale etmemiş olması, bu konuda bir seçimin söz konusu ol- duğunu, insan hakları söyleminin müdahalenin arkasından yatan ekonomik ve siyasi çıkarları gizlemek adına kullanıldığını açıkça göstermek- tedir. ABD tarafından yapılan müdahalelerin bu ülkelerdeki sorunların çözümüne katkı sağladı- ğı izlenimi verilmeye çalışılsa da, müdahaleler kalıcı bir istikrar getirmemiş, siviller hayatını kaybetmeye devam etmiş ve bizzat Amerikan askerleri insan hakları ihlallerinin merkezi hali- ne gelmişlerdir. ABD, müdahalenin gerçekleştiği her ülkeden, hem siyasi ve askeri olarak güçlene- rek, hem de yeni üsler kurarak ayrılmıştır. ABD’nin Libya’da ne işi var? Bugün ise Libya’daki olaylar karşısında insani müdahale fikri, ABD açısından Ortadoğu’da statükoyu bozmakta olan protestolar zincirine müdahil olabilme ve yeniden oyunu belirleme imkânı yaratmaktadır.Plan sadece Kaddafi ile eski hesapları görmek ve Libya petrolü ile de sınırlı değildir. Amerikan askerlerinin Libya’ya yerleşmesi, 2008’de aktif göreve başlayan AFRICOM’un bir adım öteye taşınması anlamı- na gelmektedir. ABD’nin 25 yıl sonra kurduğu ilk bölgesel komutanlık olan AFRICOM’un kuruluş kararı, rekabetin yeni alanının da sınırlarını çiz- miştir. Batı Afrika, sağladığı yüksek kalitedeki petrol ve doğalgaz ile ABD için en hızlı büyü- yen kaynak olarak görülmekte, son 10 yıl içinde ABD petrolünün % 15’ini sağlayan bölgenin bu payının 2015’e kadar % 25’e çıkması beklenmek- tedir. Çin ile bölgede sertleşen bir rekabet için- de olan ABD için zorlayıcı konu AFRICOM’u genişletmektir. ABD her ne kadar 42 Afrika ülkesi ile askeri ilişkiler kurmayı başardıysa da bu ülkeler, merkez karargâhı Stuttgart’ta olan AFRICOM’un kendi topraklarına taşınmasını istememektedirler. Bu şartlar altında Amerikan askerlerinin Libya’ya yerleşmesi, ABD’nin Afri- ka hâkimiyetini artırırken, ülkeyi bölgenin Irak’ı olmaya itecek sonuçlar doğurabilir. ABD’nin müdahalesinin yaratacağı sonuçlar bununla da sınırlı olmayacaktır. Bütün bu avantajları ile Libya önemli bir kilit taşıyken, daha hiçbir dü- zenin sağlanmadığı Mısır ve Tunus’ta ve bunları izleyebileceği tahmin edilen Ortadoğu’nun yeni isyanların- da yeni “insani müdahale” gerek- çeleri her an doğabilir. Bu du- rumda ABD askerlerinin bü- tün bu topraklara yerleşmesine izin mi verilecektir? Örnekler, bu müdahalelerin yarattığı yeni kaosların bedelini yine o ülkelerin halklarının ödedi- ğini göstermektedir. Nitekim Türkiye’nin taşıdığı endişeler yersiz olmadığı gibi böyle bir müdahale seçeneğine karşı takındığı tutum da son dere- ce anlamlıdır. Libya halkının korunması ABD’nin insafına terk edilmeden önce, Irak’ta ve Afganistan’da hayatını kaybeden milyonlarca sivil akla getirilmelidir.
“ Amerikan askerlerinin Libya’ya yerleşmesi, 2008’de aktif göreve baş- layan AFRICOM’un bir adım öteye ta- şınması anlamına geliyor.
137 l i b y a ’ y a m ü d a h a l e Milenyumun ilk yılında, 10 Haziran günü, İngiltere’de “ileri teknoloji” ürünü olduğu söy- lenen Milenyum Köprüsü kraliçe Elizabeth tarafından resmen açıldı. Resmi açılıştan son- ra köprünün yürüme yolundan binlerce insan geçmeye başladı. Birkaç dakika içinde köprü sallanmaya, yayalar da sağa sola tutunmaya başladılar. Resmi makamlar köprüyü hemen kapattılar ve çok fazla kişinin aniden yürümesi sonucu sallanmanın meydana geldiğini söyledi- ler. İkinci gün köprü, sınırlı sayıda yayanın kul- lanımına tekrar açıldı. Sonuç değişmedi, köprü sallanmaya devam ediyordu. İki gün sonraki denemede de manzara aynı olunca köprü açık- lanmayan bir tarihe kadar tamamen kapatıldı. Bazıları köprünün statiğini, bazıları da sıra dışı hava şartlarını sebep olarak dile getirdi. Oysa gerçek sebep köprünün mimarisiydi. Yürüme yolunun, yayaların yarattığı harekete vereceği tepki hesaplanamamıştı. Sadece bir kişinin yürüme yolunda ayaklarını kaldırıp in- dirmesiyle oluşan etki belki anlamsızdı. Ama yüzlerce kişi aynı anda ve düzensiz bir şekilde yürüdüğünde oluşan etki yaya bandının etki- lenmesi için yeterliydi. Bu etki, köprüyü salla- dıkça daha çok kişi kendi dengesini korumak üzere “sistem karşıtı” harekete tepki vermek- teydi. Tepki dozajı arttıkça, sallanma dozajı artmakta, hem geçici sistemik hem de karşıt hareket, dengeyi yakalamak umuduyla tepki- lerine devam etmekteydiler. Bu döngü, kaçınıl- maz olarak köprünün yıkılmasına yol açacaktı. Irak işgaliyle tetiklenen siyasi dalgalar Bugün 19 Mart 2011. Bundan tam sekiz yıl önce, mutantan bir misyoner söylemle ABD Irak’ı işgal etti. İşgalin üzerinden sekiz yıl geç- mesine rağmen, işgalin sebep olduğu “siyasi tsunami”nin etkileri devam etmektedir. Tsu- nami, Japonca’da tsu (liman) ve nami (dalga) kelimelerinin birleşimi ile ifade ediliyor. Daha önceleri aynı dalga sistemine med-cezir de- niliyordu. Daha ilginci, bu dalga sistemlerine “yetim dalgalar” da denilmektedir. Yetim dal- galardan kasıt, sahipsiz ve nereye gidecekleri- SETA YORUM “Yetim Dalgaların” Sahibi Kim Olacak? ABD’nin, Irak’ı işgalinin üzerinden sekiz yıl geçmesine rağmen, işgalin sebep olduğu “siyasi tsunami”nin etkileri devam ediyor. TAHA ÖZHAN Yüklə 5,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|