S. K. Ganiyev, A. A. Ganiyev, D. Y. Irgasheva ma’lumotlar bazasi xavfsizligi

Tashkilot rahbari
Boshqarishni hujjatlashtirish
mmati
Jsh yu ritish bo
'yicha MBning
asosiy replika
4.3-rasm. Replikatsiya texnologiyasi asosida ish yuritish bo‘yicha 
taqsimlangan axborot tizimi sxemasini tashkil etishga yondashish
misoli.
Axborot tarmoqlarida ma’lumotlaming katta oqimi va yangila- 
nishi jadalligi talab qilinmagan hollarda ma’lumotlarni replikatsiya-
axborot tizimlarini yaratish muammosining qimmatli “og‘ir” mijoz- 
server tizimlaridan foydalanishga nisbatan tejamli yechimi hisob- 
lanadi.
Amalda ma’lumotlarni birgalikda kollektiv ishlash uchun ma’­
lumotlarni obyektli bog‘lash, replikatsiya va mijoz-server yechim- 
lari elementlarini o‘z ichiga oluvchi aralash texnologiyalardan foy-
105

---

dalaniladi. Bunda mantiqiy loyihalash, ya’ni ma’lumotlami (ja£l- 
vallarni, hoshiyalami, kalitlami, bog‘lanishlami, yaxlitlikni chek- 
lashni) tashkil etishning mantiqiy loyihalash muammosiga axborot 
oqimlarini transport-texnologik loyihalash, foydalanishni cheklash 
va h. murakkab muammolari qo‘shiladi. Afsuski, hozircha predmet 
sohasining mantiqiy va axborot-texnologik infrastrukturasi omilla- 
rini hisobga oluvchi taqsimlangan axborot tizimlarini loyihalashni 
avtomatlashtirish uchun nazariy-metodologik va instrumental yon- 
dashishlar ishlab chiqilmagan. Shunday bo‘lsa-da, axborot oqimlari 
va texnologiyalarining taqsimlangan tabiatining o‘zi belgilovchi taq­
simlangan axborot tizimlarining yanada keng tarqalishi avtomat- 
lashtirilgan axborot tizimlari rivojining asosiy istiqboli hisoblanadi.
Nazorat savollari
1. Ma’lumotlami replikatsiyalash nima?
2. Qisman replikalami tashkil etishni tushuntiring.
3. “Tupik”lar paydo bo‘lish holatlarini tushuntiring.
4. Replikalami sinxronlashjarayonini tushuntiring.