Sağlamlıq hür şey deyil, lakin hər şey sağlamlıqsız heç nədir

 
274 
ON  BEŞİNCİ  FƏSİL 
BƏS HƏKİMLƏR  NƏ  ETSİN? 
Demək  olmaz,birdən  bəşəriyyət,şeytanın  qıçını  sındırıb, 
Natural  Gigiyenanın  prinsiplərini  və  ecazkar  Nişi  Sistemini 
həyat norması kimi qəbul edər,sağlam həyat tərzi keçirər və azar-
bezarla  həmişəlik  vidalaşar,bəs  onda  nəhəng  tibb  ordusunun 
aqibəti necə olar, təbiblər çörəksiz qalmazmı? 
İnsanların pis vərdişlərdən heç cürə ayrılmaq istəmədik -
lərini  əsas  tutub,  tam  qətiyyətlə  deyə  bilərəm  ki,  tibb  işçilərini 
belə bir təhlükə gözləmir. İnsanların XXI əsrdə daha ağıllı,kamil 
olacağına,  haqq  yoluna  qayidacağına,  Ana  Təbiətə tapınacağına 
əsla əmin deyiləm. Təkcə bir fakta fikir verin: Natural Gigiyena 
kimi  çox  faydalı  bir  hərakat  150  ildə  yalnız  3-4  ölkəyə  yayıla 
bilib.Üstəlik,bu dəyərli hərəkat həmin ölkələrdə də sönməkdədir. 
Başı  pul  qazanmağa,var-dövlət  yığmağa,  müharibələrə  qarışan 
bəşəriyyət  irəli  getmək  əvəzinə  geri  gedir.Malın-Pulun  quluna 
çevrilmiş  İnsan  öz keçmişindən uzaqlaşdıqca, insan  qarınqulu- 
luğun,mail-pul  hərisliyinin,  şənbazlığın,  əşyabazlığın,moda- 
bazlığın  təsirinə  daha  çox  məruz  qalır:tənbəlləşir,laqeydlik  və 
biganəlik  onun  damarlarına  daha  çox  yeriyir,  “yaşamaq  üçün 
yeyənlərin”  sayı  azalır,“yemək  üçün  yaşayanların”  sayı 
kosmik  sürətlə  artır.Heç  gümanım  yoxdur  ki,  21-ci  yüzillik 
insanı Ana Təbiətə yaxınlaşdırsın.İnsanın Ana Təbiətdən astrono 
-mik  sürətlə  uzaqlaşması  simptomu  isə  üzdədir.Tamah 
ucundan,varlanmaq naminə sürətlə genişləndirilən bayağı elmlər 
və  biznes  insana  bolluca  süni  qidalar  bəxş  edərək,  onun 
sağlamlığını  amansızcasına  əlindən  alır,sürətlə  dərin  uçurumun 
qırağına sürükləyir.Bu proses ilbəil,aybaay güclənir. Küçələrdən 
keçərkən ətrafınıza diqqətlə baxsanız, dediyimin şahidi olarsınız. 
Mən  insanları  durmadan  zəhərləyən  zərərli  qidaların  bolluğunu 
nəzərdə  tuturam.  Hələ  25  il  bundan öncə  qələmə  aldığım  “Qara 
Kahada  həyacan”  adlı  fantastik  povestdə  İbtidai  Insanla  Sivil 
İnsanı  müqayisə  etmək  ağlıma  təsadüfən  gəlməyib.  Əsərdə 
birinciyə  olan  hüsni-rəğbətimi  gizlətməmişəm.  Sivil  İnsan  isə 

---

 
275 
tamah  adlı qorxunc bir silahdan  istifadə edən şeytanların felinə 
uyaraq,  hərislik,  qarınqululuq,  şənbazlıq  və  modabazlıq  azarına 
tutulmuş  və  insanı  şeytanlardan  qoruyan  Günəşdən  üz 
döndərmişdir.  İnsanın  faciəsi  məhz  burdan  başlayır.  Mən  bu 
qənaətə dahi Nişinin yaratdığı Sağlamlıq Sisteminin mövcudluğu 
barədə  heç  nə  bilmədiyim  bir  vaxtda  gəlmişəm.  Lakin  o  vaxt 
Ana  Təbiətdən  üz  döndərməyimizin  acı  nəticələrini  bu  qədər 
dəqiq  təsəvvür  etmirdim,  onun  elmi  kökünü  görmür  və 
bilmirdim,  povesti  məni  əldən  salmış  ağır  xəstəliklərin  təsiri 
altında yazmışdım. 
Qayıdaq  təbiblər  məsələsinə.  Lap  tutalım,  başı  daşdan-
daşa dəyən insan, nəhayət, XXI əsrdə və yaxud başqa bir əsrdə 
ayıldı,  özü  özünə  kənardan  diqqətlə  baxdı,  “dədəm  vaaay,  mən 
özümü  nə  kökə  salmışam”  deyib,  öz  başına  bir  yekə  qapaz  da 
saldı,Ana  Təbiətin  ətəyindən  bərk-bərk  yapışdı,  azar-bezardan 
yaxa  qurtardı  (adicə  siqareti  ata  bilməyən  insanın  buna  gücü 
çatarmı?). Hətta, belə bir xoşbəxtlik baş versə belə tibb işçilərini 
işsizlik və onun labüd nəticəsi olan aclıq gözləmir. Çünki həyat 
gözlənilməz  hadisələrlə  doludur:  müharibələr,  təbii  qəzalar, 
terrorizm,  quldurluq,  qonşu  davası,  yol  qəzaları,  təsadüfi 
hadisələr  və  s.  Bütün  bunlar,  heç  şübhəsiz,  bu  əsrdə  də  davam 
edəcək, gələn əsrlərdə də. O biri əsrlərdə hələ bir az da artacaq. 
Deməli,  cərrahiyyə  əməliyyatlarına,  təbib  əllərinə  gələcəkdə  də 
ehtiyac  qalacaq,  bəlkə  də  artacaq.  Nümunə  üçün  deyim  ki,  bu 
sətirləri yataqda yazıram: sağ ayağım heç nədən, düzün ortasında 
burxuldu  və  vətər  dartılması  baş  verdi,  ilk  müraciət  etdiyim 
adam  cərrah  oldu.  Elə  buna  görədir  ki,  dərman-terapiyanın 
əleyhinə  olan  Nişi,  preparatı  yalnız  xəstəni  kritik  vəziyyətdən 
çıxarmaq üçün işlətməyi məsləhət görür. Mən professor Nişinin 
bu fikrinə də tam şərikəm. Böyük alimin ən böyük arzusu bu idi 
ki,  tibb  elmi  qibləsini  tamam  dəyişsin,  bütün  gücünü 
nəticəyə(xəstəlik)  qarşı  deyil,  səbəbə(qeyri-sağlam  həyat  tərzi)  
qarşı mübari-zəyə yönəltsin, təbiblər vaxt və enerjilərini ayrı-ayrı 

---

 
276 
xəstəlikləri  sağaltmağa  deyil,  xəstəliklərin  qarşısını  almağa- 
profilaktikaya  sərf etsinlər. 
Burada  bir  vacib  məsələni  xüsusi  vurğulamaq  istərdim: 
ən qiymətli dəyəri-sağlamlığı qoruyan tibb işçisi bütün ölkələrdə 
o  dərəcədə  yüksək  məvacib  almalıdır  ki,  çörək  pulu  qazanmaq, 
ailəni dolandırmaq dərdi çəkməsin,ancaq insanların sağlamlığını 
qorumaq  haqqında  düşünsün.Mənə  elə  gəlir  ki,təbibə  zəhmət 
haqqını  xəstələrə  qulluq  etdiyi  üçün  deyil,  sağlamlığı  qoruduğu 
üçün  vermək  lazımdır:sənə  tapşırılan  ərazidə  insanların 
sağlamlığını yaxşı qoruyursan-buyur,ən yüksək mavacibi də sən 
al.Haqqı-halalın olsun!..  
  
SKEPTİKLƏRƏ   CAVAB 
 
Mən  məclislərdə,  görüşlərdə  Nişi  təliminin  mahiyyətin  -
dən danışarkən,adamlar onun səmərəli olması fikrinə şərik çıxır, 
amma  təəssüflə  qeyd  edirlər  ki,  təlimin  tələblərini  yerinə 
yetirmək  hər  kişinin  işi  deyil.  Bunun  üçün  möhkəm  iradə  və 
dözüm  lazımdır.  Bu  fikirlə  dərhal  razılaşıram,  deyirəm,  bəli, 
iradə lazımdır, özü də lap möhkəmindən. Sonra da əlavə edirəm: 
“Nişi  Sistemi  möhkəm  iradə  “istehsal”  etməkdə  sizə  ən  etibarlı 
köməkçi olacaq. Təki, siz bunu istəyin, özü də ürəkdən istəyin”. 
Amma məni dinləyənlərin arasında elələri də olur ki, gözünü bic-
bic  qıyıb,  mənə  altdan-altdan  şübhə  ilə  baxır.  Yəqin,  ürəyində 
fikirləşir: ayə, görəsən, bu dələduzun nə planı var, hansı ölkənin 
agentidi?  Belə  adam  mənə,  “Jelezni  Feliks”  kimi,  köndələn 
suallar  verir,  sözümdə  zərrəbinlə  söz  axtarır.  Elə  dəmir-beton 
adamlar  da  var  ki,  verdiyim  cavabların  birini  də  beyninə  yaxın 
buraxmır.  Öz  “həqiqətindən”  başqa  bütün  həqiqətləri  rədd 
etməyə  həmişə  hazır  olan  “ayıq-sayıq”  skeptiklərin  də  öz  aləmi 
var.Onların  mənə  tez-tez  verdikləri  bir  sualı,əziz    oxucum, 
səninlə  bərabər  şərh  etmək  istəyirəm.Mənə  acıqlı-acıqlı  baxıb 
deyirlər:“Ay  müəllim,əgər  sənin  o  Nişin  heylə  güclüdürsə, 
hətta, xərçəng kimi dəhşətli xəstəliyi sağalda bilirsə, niyə ona 

---