Salomatlik tushunchasi va me’yorlari

Salomatlikka xavf soluvchi etuvchi omillar. Yuqumli kasalliklar yuqish yo’llari.

• Salomatlikka salbiy ta’sir etuvchi omillarga quyidagilar kiradi:
• Tashqi muhit omillari. Inson o’z atrofini o’rab olgan tashqi muhit bilan o’zaro munosabatda bo’ladi. Suv, havo, o’simliklar, hayvonot dunyosi, oziq – ovqat mahsulotlari, yashash joyi, kiyim – kechagi, shovqin, tebranish, radiatsion nurlanish, turli dori vositalari, biologik profilaktik preparatlar, zamonaviy havo laynerlari, qishloq xo’jalik zararkunandalariga qarshi ishlatiladigan xilma – xil zaharli kimyoviy moddalar va boshqalar inson atrofini o’rab olgan muhit hisoblanadi, sanab o’tilgan omillar esa insonning jismoniy va ruhiy salomatligiga bevosita ta’sir ko’rsatadi. Yashash sharoitidagi ijtimoiy muammolar ham inson salomatligiga ta’sir qilishi mumkin.

Salomatlikka salbiy ta’sir etuvchi omillardan biri noto’g’ri va tar tibsiz ovqatlanish bo’lib, a’zolar normal faoliyatining buzilishi va kasalliklar kelib chiqishida muhim o’rin egallaydi. Organizm yetarli darajada oziq moddalar bilan ta’minlanmasligi natijasida uning himoya xususiyatlari pasayib, kasallik paydo bo’lishi uchun zamin yaratiladi, tez charchash, ish qobiliyatining pasayishiga olib keladi. Bolalarning yetarlicha ovqatlanmasligi ularning o’sish va jismoniy rivojlanishini kechiktiradi.

• Salomatlikka salbiy ta’sir etuvchi omillardan biri noto’g’ri va tar tibsiz ovqatlanish bo’lib, a’zolar normal faoliyatining buzilishi va kasalliklar kelib chiqishida muhim o’rin egallaydi. Organizm yetarli darajada oziq moddalar bilan ta’minlanmasligi natijasida uning himoya xususiyatlari pasayib, kasallik paydo bo’lishi uchun zamin yaratiladi, tez charchash, ish qobiliyatining pasayishiga olib keladi. Bolalarning yetarlicha ovqatlanmasligi ularning o’sish va jismoniy rivojlanishini kechiktiradi.

Gipodinamiya (yunoncha – hypo – kam, past va dynamic – kuch) mushaklarning yetarli darajada ishlamasligi, qisqarish kuchining kama

• Gipodinamiya (yunoncha – hypo – kam, past va dynamic – kuch) mushaklarning yetarli darajada ishlamasligi, qisqarish kuchining kama
• yib ketishi bo’lib, odatda doimo o’tirib ishlash, kam harakatlilik, umu-
• man mushaklarga tushadigan og’ilikning kamayib qolishi tufayli kelib chiqadigan gipokineziya, ya’ni odam harakat faolligining kamayib keti-shi demakdir. Odam uzoq kasal bo’lib yotganida ham unda gipodina-miya kuzatiladi.
• Jismoniy faollik kamayib qolar ekan avvaliga quvvat sarfi kamayib, so’ng to’qimalarning qon, kislorod va oziq moddalar bilan ta’minlanishi yomonlashadi. Yurak mushak tolalarining tuzilishida o’zgarishlar pay-do bo’lib, a’zolardagi idora etuvchi tuzilma holati, jumladan gormonal va nerv sistemasining ishi buziladi. Gipodinamiyada mushaklardan mushaklardan markaziy nerv sistemasiga borib turadigan signallar kamayib qoladi, bu esa bosh miya faoliyatiga yomon ta’sir qiladi, chunki markaziy nerv sistemasidagi tonusini saqlab turishda, qon aylanishi bilan moddalar almashinuvining idora etilishida mushaklar faoliyati muhim ahamiyat-ga ega.