Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

2. Xodimlarni tanlash 
 
Firmaning ish rejasi tuzilganidan keyin(mehnat resurslari rejasi uning tarkibiy 
qismi hisoblanadi) menejerning eng muhim ishini bajarish- xodimlarni fursati keladi. 
Mazkur jarayonning mohiyati shundan iboratki, mavjud bo‘sh o‘ringa nomzodga 
qo‘yilgan talablarni hisobga olgan holda, baho berish va ishga qabul qilish uchun mos 
keladigan malakali xodimlarni jalb qilish. 
Xodimlarni tanlash uchun butun javobgarlik xodimlar Bilan ishlash bo‘yicha 
menejerning zimmasiga tushadi. Kadrlrni tanlash jarayoni boshqaru ishining boshqa 
jabhalari singari juda murakkabdir. Birinchi bosqichda nomzodga bo‘lg‘usi ish 
mohiyatini to‘g‘ri va Aniq tushuntirish ayniqsa muhim, aks holda zarur malakaga 
ega bo‘lmagan kishilarni qabul qilish va ular Bilan suhbatlashishga ko‘p vaqt 
sarflash mumkin. 
Xodimlarni tanlash sohasidagi kadrlar siyosati ishga qabul qilish prinsiplarini, 
tegishli funksiyalarni sifatli bajarish uchun zarur xodimlar miqdorini, xodimlarning 
ko‘nikmalarini mustahkamlash va ularni ukasbiy jihatdan o‘stirish metodologiyasini 
belgilashdan iborat. Kadrlarni tanlashga boshqaruvning shaxsga nisbatan amalga 
oshiriladigan kichik funksiyasi deb qaraladi. Xodimlarni tanlash jarayoni nomzodlar 
shaxsi va ishiga baho berish mezonlarini tanlashdan boshlanadi. Mezonlar xulq-atvor 
qoidalarini va kasbiy ko‘nikmalarining tafsilotlarini o‘z ichiga oladi. Xodimlarni 
tanlashning navbatdagi bosqichi – nomzodni ekspertbaholash. Ushbu bosqich test 
o‘tkazish, masalalar yechish va mashqlarni bajarishga asolanadi. Test o‘tkazilgandan 
keyin kuzatish bosqichi keladi: nomzod suhbatga chaqiriladi. Yuqorida zikr etilgan 
bosqichlardan o‘tilganidan so‘ng oligan natijalar tavsiflanadi va ular nomzodlarni 
baholash mezonlariga solishtirib ko‘riladi. Nomzodlarni tanlash jarayoni qaror qabul 

---


120 
qilish Bilan yakunlanadi; agar uzul-kesil qaror qabul qilishda ma’lum qiyinchiliklar 
tug‘ilgan bo‘lsa, qo‘shimcha test o‘tkazilishi mumkin. 
Kadrlar tanlash muammosini to‘g‘ri hal qilishning ahamiyati ishchi kuchining 
ancha qimmatligi Bilan bog‘liq. Shu sababli birinchi navbatda mazkur nomzod 
firmaga kerak yo kerak emasligini aniqlash lozim. Xato ancha qimmatga tushishi 
mumkin. Kadrlar tanlashga xatoga yo‘l qo‘ymaslikda har xil axborot manbalari 
yordam beradi(1-jadval). 
1-jadval