Sanoatdagi vibratsion jarayonlar va jixozlar fanidan nazorat savollari

x = 0 agar x1; x = 1 agar x  0.
Bul algebrasi asosiy amallari bo‘lib mantiqiy qo‘shuv, ko‘paytiruv va inkor amallari hisoblanadi. Mantiqiy qo‘shuv. Bu amal YKI amali yoki dizyunksiya deb ataladi. Ikki o‘zgaruvchini mantiqiy qo‘shish postulatlari 9.1- jadvalda keltirilgan. Bunday jadvallar haqiqiylik jadvallari deb ataladi. Shuni ta’kidlash kerakki, bu amal ixtiyoriy o‘zgaruvchilar soniga mo‘ljallangan. Amal bajarilayotgan o‘zgaruvchilar soni, uning belgisidan oldin turgan raqam bilan ko‘rsatiladi. Demak, 1-jadvalda 2 YKI amali bajarilgan. Mantiqiy qo‘shuv YKI amalini bajaruvchi element (elektron sxema) shartli belgisi 1-rasm, a da keltirilgan.

Mantiqiy ko‘paytiruv. Bu amal HAM amali yoki konyunksiya deb ataladi. Mantiqiy ko‘paytiruv postulatlari 2-jadvalda keltirilgan. Mantiqiy HAM amalini bajaruvchi element shartli belgisi 1-rasm, b da ifodalangan.

Mantiqiy inkor. Inkor amali inversiya yoki to‘ldirish deb ataladi. Inkor postulatlari 3-jadvalda keltirilgan. Inversiya amalini bajaruvchi mantiqiy element shartli belgisi 1-rasm, d da keltirlgan.

Elementar mantiqiy HAM, YOKI, EMAS amallarini bajaradigan mantiqiy elementlardan foydalanib, ancha murakkab amallarni bajaradigan elementlar va ularga mos keluvchi elektron sxemalar yaratish mumkin.

Turli amallarni bajaradigan elementlar IMSlar ko‘rinishida ko‘plab ishlab chiqariladi. Mantiqiy IMSlar turkumlarga birlashadi. Har bir turkum asosida ma’lum bir mantiqiy amalni bajaruvchi elektr sxemadan tashkil topgan negiz element yotadi, masalan, HAM-EMAS mantiqiy amali (Sheffer elementi) yoki YOKI-EMAS mantiqiy amali (Pirs elementi). Raqamli integral mikrosxemalar yaratishda turli murakkab mantiqiy amallarni bajaradigan sxemalarni yasashda faqat bitta HAM-EMAS yoki YOKI-EMAS mantiqiy elementidan foydalanish talab qilinishi bilan ham ajralib turadi. Axborotni kodlash usuliga ko‘ramantiqiy elementlar potensial va impuls usullariga bo‘linadi. Mantiqiy elementlarning ko‘pchiligi potensial hisoblanadi, ya’ni ularda ikkilik axborot ikki elektr potensial daraja ko‘rinishida ifodalanadi: mantiqiy 0 — past potensial U⁰, mantiqiy 1 — yuqori potensial U¹. Impuls mantiqiy elementlarda mantiqiy birga — impulsning mavjudligi, mantiqiy nolga – uning mavjud emasligi mos keladi.
IMS potensial mantiqiy elementlari quyidagi parametrlar bilan xarakterlanadi:
mantiqiy «0» va «1» kuchlanishlari — U⁰va U¹;
mikrosxema holati teskari holatga o‘zgaradigan kirishdagi ma’lum kuchlanish – bo‘sag‘aviy kuchlanish UBO‘S.;
kirish bo‘yicha birlashish koeffitsiyenti m (kirishlar soni);
chiqish bo‘yicha tarmoqlanish koeffitsiyenti n (yuklama qobiliyati yoki mazkur IMS chiqishiga ulash mumkin bo‘lgan xuddi shunday mirosxemalar soni);
U_KIR= U⁰vaU_KIR= U¹larga mos keluvchi kirish toklari I⁰_KIRva I¹_KIR;
xalaqitlarga bardoshligi – yuqori U¹_XALva pastU⁰_XALkirish kuchlanish darajasi bo‘yicha mumkin bo‘lgan maksimal xalaqit kuchlanish qiymati;
manbadan iste’mol qilinayotgan quvvat R;
E_Mkuchlanish vaI_Mtok manbalari;
 «0» holatdan «1» holatga yoki aksincha o‘tishdagi qayta ulanish kechikish vaqti;
qayta ulanishlarning (tezkorlik) o‘rtacha kechikish vaqti — 0,5· (t⁰_K+ t¹_K). Zamonaviy statik tizimlarning asosiy negiz elementi bo‘lib Shottki diodlari qo‘llanilgan TTM, I²M, EBM, MDY tranzistorlarda (yoki p — kanalli MDY yoki n — kanalli MDY) yasalgan mantiq, komplementar MDY – tranzistorlarda (KMDY) yasalgan mantiq elementlari hisoblanadi. Raqamli integral mikrosxema negiz elementlariga qo‘yiladigan asosiy talab — ularning tezkorligi, kichik sochilish quvvati, katta joylashtirish zichligi (yagona kristall sirtida joylashgan elementlar soni) va tayyorlanishni texnologikligi hisoblanadi.
Yuqorida sanab o‘tilgan negiz elementlar, u yoki bu, yoki bir necha parametrlariga ko‘ra bir-biridan ustun tursa, boshqa parametrlariga ko‘ra yomonroq hisoblanadi.
IMS negiz mantiqiy elementi asosi bo‘lib, qayta ulagichlar sifatida qo‘llaniladigan biror elektron kalit xizmat qilishi mumkin. Qayta ulagichlar sifatida qo‘llaniladigan yarimo‘tkazgichli asboblarga quyidagi umumiy talablar qo‘yiladi: birdan katta bo‘lgan kuchaytirish koeffitsiyenti; axborot uzatish tizimining bir tomonlamaligi; kirish va chiqish bo‘yicha katta tarmoqlanish koeffitsiyentlari; qayta ulanishlarning katta tezligi; kichik iste’mol quvvati. Elektron kalitlar sifatida kremniyli bipolar va maydoniy tranzistorlar qo‘llaniladi. Maydoniy tranzistorlarda bajarilgan kalitlar kichik sochilish quvvatiga ega bo‘lishsa, bir vaqtning o‘zida bipolar tranzistorlarda bajarilgan elektron kalitlarning qo‘llanilishi ularning tezkorligini oshirishga imkon yaratadi.
Triggerlar elektron qurilmalarning sinfi hisoblanib, ular ikki turg‘un holatda bo‘ladi va tashqi signal ta’sirida o‘zgartiriladi. Triggerning holati chiqishdagi kuchlanish qiymatiga qarab aniqlanadi.I shlash prinsipiga ko‘ra, triggerlar impuls qurilmasi hisoblanadi va ularning aktiv elementlari kalit rejimida ishlaydi, holatlar o‘zgarishi esa juda qisqa vaqtda amalga oshadi. Triggerning asosiy xususiyati ikkilik ma’lumotni saqlab qolish, ya’ni dastlabki holatda «1» va keyingi holatda «0» eslab qolishi ikkilik kodida yozilgan bitta razryadni saqlab qoladi. Triggerlar, asosan, hisoblash texnikasida keng qo‘llaniladi.
http://fayllar.org