Sayali sadiqova

Əgər binəd ke, zərgəri neşeste və ba vey moamele mikərd, 
u ra ba doruğqui sər-o-kar oftəd. 
1
Абдуллаев Т.А. Тюркоязычный памятник XVI века “Кавамил ат-
табир” Хызыра ибн Абдулхади ал-Бавазиджи и его лексика. Канд. дисс. 
Баку, 1991, с.74. 
2
Древнетюркский словарь. Л., Наука, 1969, с.225. 

---

85 
Əgər bir kimsənə düşdə bir 
quyumçı
 ilə (oturdı), ya anunla 
müamilə etdi görsə, bir yalancı ilə işi-güci düşə
1
Əgər binəd ke, qoruhi ra be rah-e rast rəhbəri mikərd, də-
lil ke, ğoum’i ra be rah-e rast-o-səlah-e din rəhbəri konəd. 
Əgər bir kimsənə düşdə toğrı yola bir bölük adama qəçərçi-
lik
 
edər görsə, bir qövmi din və səlah yolına dəvət edə
2
. 
Dilimizdə indi də eynilə işlənən fars mənşəli 
"zərgər" 
sözü-
nün qarşılığı olan 
"quyumçı" 
lekseminin kökündə dayanan 
quy-
maq 
feli Mahmud
 
Kaşğaridə 
"tökmək" 
mənasında işlənmişdir. 
Quyumçu 
sözünə Hinduşah Naxçivaninin "Əs-Sihah" lüğətində, 
Əsirəddin Əbu Həyyan əl-Əndəlusinin "Kitab əl-idrak" əsərində 
və V.Radlovun lüğətində rast gəlirik. Bu söz Suli Fəqihin “Yusif 
və Züleyxa” əsərində də işlənmişdir: 
Bəni nəccar, həm quyumçilər düzər. 
Tofiq Abdullayev "Kəvamilüt-təbir"də işlənmiş nadir və ar-
xaik sayılan sözlər sırasında bu sözü nədənsə göstərmir. Tədqi-
qatçı bu sözü 
qoyumçı 
kimi oxumuş və yalnız peşə bildirən söz-
lər sırasında qeyd etməklə kifayətlənmişdir. Qeyd edək ki, bu 
söz Türkiyə türkcəsində indi də eyni mənada 
kuyumcu
şəklində 
işlənir.