Science and innovation

Keywords: main river, source, channel, drainage phenomenon, deflation, sewage, 
chemical elements. 
 
KIRISH 
O’rta osiyo tabiiy geografik o’lkasi Yevrosiyo materigining qoq o’rtasida okeanlar va 
dengizlardan ancha uzoqda joylashgan. O’rta osiyoda 12 mingga yaqin daryo bor. Ular o’lkada 
juda notekis joylashgan bo’lib, 10 mingdan ortiq daryolari kichik bo’lib ular asosan mintaqaning 
tog’li qismlarida joylashgan. Qolgan daryolar esa asosan tekislik qismida joylashgan bo’lib, 
ularning boshlang’ich qismi ham tog’dan boshlanadi. O’rta osiyo qadimdan isonlar yashab 
dehqonchilik bilan shug’ullana boshlangan mintaqalardan biri hisoblanadi. O’lkada eng yirik 
daryolardan Amudaryo va Sirdaryo daryolari to’liq va qisman Tobil hamda ishim daryolarining 
bir qismi ham aynan shu yerda joylashgan. O’rta Osiyodagi suv havzalarida(asosan daryolarida) 
muntazam gidrologik kuzatishlar 1910-yildan boshlandi. O’rta Osiyo o’lkasida dunyo 
amaliyotida birinchi marta gidrologak bashorat (prognoz) qilish xizmati tarkib topa boshladi. 
Bunda E.M.Oldekop, L.K.Davidov kabi olimlarning xizmatlari katta bo’ldi. 
TADQIQOT MATERIALLARI VA METODOLOGIYASI 

---

 
SCIENCE AND INNOVATION
INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 
UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 
207 
Keyingi yillar (sovetlar davri)da olib borilgan gidrologik tadqiqotlar hududda yirik 
miqyosdagi suv xo’jaligi loyihalarini tuzish imkonini berdi. Bunda shu sohaning yirik olimlari 
R.A.Alimov, V.L.Shults, A.M.Muhamedov, O.P.Shcheglova, A.Z.Zohidov Yu.M.Denisov, 
U.U.Umarov, A.R.Rasulov va N.R.Hamroevlarning xizmatlarini alohida takiddash joizdir. Sobiq 
ittifoq davridayoq mintaqa hududidagi daryolardan qishloq xo’jaligida ayovsiz foydalanishi 
natijasida ko’plab ekologik muammolarni keltirib chiqara boshlagan.