Axborotnomasi

---

38 
YANGI OʻZBEKISTON PEDAGOGLARI 
AXBOROTNOMASI 
www.in-academy.uz 
1-JILD, 4-SON, PART 2 (YOʻPA) 
 SPIRT OLISHNING AN’ANAVIY VA ZAMONAVIY 
TEXNOLOGIYALARI 
Zokirov Muhammadyusuf Saminjon o‘g‘li 
talaba
 
Mamurov Baxodir Arifjanovich 
o‘qituvchi
 
Dedaboyeva Mahliyo 
o‘qituvchi 
Namagan muhandislik-qurilish insituti 
o‘qituvchi.Namagan muhandislik-qurilish insituti 
ARTICLE INFO 
 
ABSTRACT
 
Qabul qilindi: 18-april 2023 yil 
Ma’qullandi: 20-april 2023 yil 
Nashr qilindi: 24-april 2023 yil
 
 
Mazkur maqolada spirtning sanoatdagi ahamiyati, 
spirtning olish usullari, uning tarkibi, texnologiyalari, 
yurtimizda xom ashyo sifatida ishlatilishi, hamda oziq-
ovqat sanoatidagi o‘rni haqida so‘z yuritilgan. 
KEY WORDS 
spirt, kraxmal, alkogol, kartoshka, 
bijg‘ish, oziq-ovqat, vino, ko‘mir. 
 
Spirt sanoati
— oziq-ovqat sanoatining oziq-ovqat xom ashyosi (don, kartoshka, melassa)dan 
etil spirti (xom ashyo) va rektifikatsiyalangan spirt ishlab chiqaradigan tarmogʻi. Oziq-ovqat 
xom ashyosidan tayyorlanadigan spirt faqat tarkibida alkogol boʻlgan ichimliklar ishlab 
chiqarishda emas, balki xalq xoʻjaligining tibbiyot, radioelektronika, parfyumeriya va boshqa 
sohalarida ham ishlatiladi. Texnika ishlarida qoʻllaniladigan etil spirtining koʻp qismi, asosan, 
oziqovqat uchun ishlatilmaydigan oʻsimlik moddalarini gidrolizlash va turli kimyoviy 
usullarda sintezlash yoʻli bilan olinadi. 
Kraxmalli va qandli moddalarni bijgʻitib spirtli ichimliklar olish qadimdan maʼlum. XI asrda 
Italiyada uzum vinosini haydash yoʻli bilan vino spirti olingan. XIV asrda spirt ishlab chiqarish. 
G‘arbiy Yevropa va Rossiyada ancha rivojlangan edi. XIX asrning oxiri XX asr boshlarida 
Rossiyada yirik spirt zavodlari qurildi. 
Respublikada ishlab chiqarilayotgan oziqovqat spirti, asosan (80%), ichki bozorni — 
“Oʻzmevasabzavotuzumsanoatxolding” 
kompaniyasining 
vinoaraq 
korxonalarini, 
“Doridarmon” aksiyadorlik kompaniyasi boʻlinmalarini, “Oziqovqat sanoati” uyushmasi va 
boshqa korxonalar ehtiyojlarini taʼminlaydi. 1999-yildan oziq-ovqat spirti Markaziy Osiyo 
hududidagi boshqa davlatlarga eksport qilinadi. Oʻzbekiston Spirt sanoati korxonalarida 
4032,8 ming dal xom ashyo etil spirti, shu jumladan, “Oʻzkimyosanoat” davlataksiyadorlik 
kompaniyasi korxonalarida 2637,1 ming dal oziq-ovqat spirti ishlab chiqarildi (2002). 
Rivojlangan mamlakatlarda asosan, AQSH, Germaniya, Buyuk Britaniya, Italiya, Fransiya, 
Braziliya kabi davlatlarda taraqqiy etgan. AQShda “Shenli distillere”, “Jozef E. Sigrem End 
sane”, “Barton distilling” lar etil spirti ishlab chiqaruvchi asosiy firmalar hisoblanadi. 
Germaniya, Fransiya va boshqa mamlakatlarda oziqovqat spirti ishlab chiqaruvchi zavodlar, 
asosan, davlat monopoliyasi tarkibiga kiradi. 
Etil spirti bilan metil o‘rtasida nima sodir bo'lishidan farq nima? 

---