Science and innovation
Yüklə 0,58 Mb. Pdf görüntüsü
|
| TADQIQOT NATIJALARI
O‘rta Osiyo daryolari va ularning ekologik omillar taʼsirida oʻzgarishini asosan ikki bo’g’inga bo’lishimiz mumkin. Birinchi bo’g’inga asosan tabiiy jihatdan yani tabiiy ekologik omillar ta’siri bo’lsa, ikkinchisi esa antropogen omillar hisoblanadi. O’rta osiyo daryolariga antropogen omil eng katta ta’sir ko’rsatmoqda desak mubolag’a bo’lmaydi sababi insonlarning tabiatga tasiri natijasida atmosferada turli o’zgarishlar bo’lmoqda. MUHOKAMA Atmosferada turli xil zararli gazlarning chiqishi natijasida tog’lardagi ko’p yillik muzliklarni juda tez eritib yubormoqda. Bu o’z navbatida keying davrlarda daryolarimizning suvining kamayishiga shu bilan bir qatorda kelgusi davrda qishloq xo’jaligi maxsulotlarini yetishtirishning qisqarishiga sabab bo’lmoqda. Tabiiy omillarning o’rta osiyo daryolariga ta’sirini yaqqol mintaqadagi ko’plab o’zgarishlar misolida aytishimiz mumkin. Masalan, orol dengizining qurishi natijasida uning tubidan turli xil tuzlar va chang to’zon amudaryo hamda siryoning suvlarini ifloslab ko’mib borishi, yoki Qoraqum va Qizilqum cho’llarining maydonini kengayishi ulardan shamol tasirida chang to’zonning uchib daryolarga tushishini aytsa bo’ladi. Bularni oldini olish uchun eng avvola ihota daraxtzorlarini maydonini kengaytirgan maqsadga muvofiq. XULOSA Xulosa qilib shuni aytish mumkinki mavzuning dolzarbligi sifatida o’rta osiyo gidrologiyasiga asosa solinishiga turtki bo’lgan o’lkadagi daryolar bugungi kunda suvlari kamayib daryolarning quyar qismlariga deyarli suv bormay qolmoqda. Ayniqsa bir zamonlar Amudaryoga quyilib turgan Zarafshon daryosi hozirda Amudaryoga yetmasdan oldin qishloq xo’jaligi yerlarini sug’orish maqsadida foydalanishi natijasida Anudaryoga quyilmay qo’ygan. O’rta osiyoning nisbatan daryolarga zich bo’lgan tog’li qismalarida suv muammo emas balki uning tekislik qismida eng asosiy muammolardan biri hisoblanadi. Maqolani yozishdan maqsad esa ushbu mavjud suv resurslarini tejab tergab foydalanish ularni ifloslamasdan foydalanish haqida kem ommaga targ’ib qilishdan iborat desak bo’ladi. Shuningdek o’lkaning shimolidagi daryolarni janubga qarab oqizish chora tadbirlarini amalga oshirgan holda suv tanqisligini oldini olish mumkin bo’ladi. SCIENCE AND INNOVATION INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 5 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 208 Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|