2
Elmi redaktor: fəlsəfə elmləri doktoru,
professor
İzzət Rüstəmov
Rəyçilər:
əməkdar elm xadimi,
fəlsəfə
elmləri doktoru, professor
Cəmil Əhmədli
fəlsəfə elmləri namizədi,
dosent
Tahir Ağayev
sosiologiya
elmləri namizədi
Yaqut Əliyeva
Səadət Davud q. Məmmədova. Sosial proqnozlaşdırma və layihələşdirmə
(dərs vəsaiti). Bakı: «Elm», 2009. – 292s.
ISBN 978-9952-453-18-8
Təqdim olunan dərs vəsaiti sosial proqnozlaşdırma və sosial
layihələşdirmə ilə bağlı tədqiqatlar əsasında tərtib olunsa da, burada
Azərbaycanda gələcək haqqında ideyaların inkişaf tarixi, müasir dövrdə
Azərbaycanda baş verən sosial dəyişikliklər prosesinin proqnozlaşdırılması
istiqamətləri və bir sıra digər mövzulara diqqət ayrılır.
Dərs vəsaitinin hazırlanmasında əsasən İ.V.Bestujev-Lada ilə
A.Q.Namestnikovanın «Sosial proqnozlaşdırma» və İ.V.Kurbatov ilə
O.V.Kurbatovanın birgə müəllifləri olduqları «Sosial layihələşdirmə» kitabları
istifadə edilib. Dərs vəsaiti tələbələr, aspirantlar, müəllimlər, elmi işçilər və
mövzu ilə maraqlanan digər şəxslər üçün nəzərdə tutulur.
M 0302000000
655(07)-2009
© Məmmədova S.D. 2009
3
MÜNDƏRİCAT
Redaktordan ---------------------------------------------------------------------------5
SOSİAL PROQNOZLAŞDIRMA
Mövzu 1. Sosial proqnozlaşdırmanın tarixi əsasları----------------------------6
1.1 Sosial proqnozlaşdırmanın əmələgəlmə və inkişaf şəraiti-----------------6
1.2 XIX – XX əsrlərdə sosial proqnozlaşdırma--------------------------------12
1.3 Proqnozlaşdırma ilə bağlı müasir tədqiqatlar. Qlobalistika və
alternativistika------------------------------------------------------------------------16
1.4 Antifuturoloji istiqamət--------------------------------------------------------20
1.5Gələcəyə futurosinergetik yanaşma-------------------------------------------27
1.6 Azərbaycanda gələcək haqqında fikirlərin inkişaf istiqamətləri--------31
Mövzu 2. Texnoloji proqnozlaşdırmanın metodologiyası (proqnozların forma
və tipləri)-----------------------------------------------------------------------37
Mövzu 3. Sosial proqnozlaşdırmanın obyekti, prinsipləri--------------------48
Mövzu 4. Tədqiqat proqramlarının hazırlanması (proqnozdan əvvəlki
yönəlmə)--------------------------------------------------------------------------------51
Mövzu 5. İlkin modelin qurulması və onun analizi. Proqnoz fonu modelinin
qurulması-----------------------------------------------------------------56
Mövzu 6. Kəşfiyyat proqnoz-------------------------------------------------------71
Mövzu 7. Normativ proqnoz. Proqnozun verifikasiyası. İdarəetmə üçün
tövsiyyələr------------------------------------------------------------------------------78
Mövzu 8. Proqnozlaşdırma metodları--------------------------------------------89
Mövzu 9. Sosial proseslərin proqnozlaşdırılması------------------------------97
9.1 Sosial siyasi proseslərin proqnozlaşdırılması xüsusiyyətləri------------97
9.2 Sosial iqtisadi proseslərin proqnozlaşdırılması xüsusiyyətləri---------110
9.3 Mənəvi-mədəni proseslərin proqnozlaşdırılması xüsusiyyətləri------127
9.4 Müasir sosial proqnozlaşdırma----------------------------------------------139
SOSİAL LAYİHƏLƏŞDİRMƏ
Mövzu 10. Sosial layihələşdirmənin inkişaf tarixinə dair-------------------143
Mövzu 11. Sosial layihələşdirmə: təbiəti,
mahiyyəti, metodologiyası----152
Mövzu 12. Sosial layihələşdirmə nəzəriyyəsinin əsasları--------------------160
Mövzu 13. Sosial layihələşdirmənin strategiyası və alətlər kompleksi----167
Mövzu 14. Sosial layihələşdirmənin formaları--------------------------------176
Mövzu 15. Planlaşdırma sosial layihələşdirmənin formalarından biri kimi------
-------------------------------------------------------------------------------------183
Mövzu 16. Sosial layihələşdirmənin sosial texnoloji metodları------------198