Seçilmiş əsərləri

 

62

Səhəri gün məktəbdə  uşaqlar ona dedi ki, Izrail Solomonoviç dünən birinci 

dərsdə sizi görübmüş – səni də, Vovanı da – bildi ki, dərsdən qaçmısınız. Vova 

qorxusundan birtəhər oldu, amma o, bu xəbərin fərqinə varmadı, çünki dünyanın ən 

müstəqil adamı idi və heç kimdən çəkinmirdi, heç nədən qorxmurdu, yalnız 

gözləyirdi, gözləyirdi ki, iki gün gəlib keçsin, Sənubərin anası yenə  səfərə  çıxıb 

getsin, o yenə  Sənubərgilə getsin, yenə öz balaca otaqlarındakı divanın üstündə, 

nöyüt pilətəsinin qarşısında otursunlar, yenə  əlini içi dovşan dərili qolsuz kürkün 

üstündən Sənubərin sinəsinə qoysun, yenə dünənki kimi söhbət etsinlər, yenə 

gələcək birgə günlərini, balaca otaqlarındakı birgə  həyatlarını aynadaymış kimi 

görsünlər, sevsinlər bir-birilərini. 

Axşam evdə anası ondan soruşdu ki, sənə nə olub, gözümə birtəhər dəyirsən? O 

da anasının üzünə baxıb:  

– Nə olacaq e, heç nə olmayıb! – dedi və özü də bilmədi ki, niyə qışqırır. 

Vaxt elə yavaş keçirdi ki, bilmirdi neyləsin. O, Sənubərgilin məktəbinə 

getməzdi heç vaxt, hərdən lazım olanda həyətdə dayanıb onu gözlərdi, sözünü deyib 

çıxıb gedərdi. Onlar heç vaxt birgə  gəzməyə  çıxmamışdılar, heç kinoya da 

getməmişdilər. Bir dəfə Sənubər köşək gözlərini qıyıb demişdi: «– Bilirəm, məndən 

utanırsan, mənimlə camaatın gözünə görünməyə utanırsan, yaraşmıram sənə». O da 

qıpqırmızı  qızarmışdı. Sonralar neçə  dəfə istəmişdi Sənubərlə birlikdə  gəzməyə 

çıxsın, amma Sənubər əvvəlcə gülmüşdü, sonra da demişdi ki, yox, elə yaxşısı budur 

ki, oturaq evciyəzimizdə. 

Bu gün günorta məktəbin həyətində  Sənubəri nə  qədər gözləmişdisə  də görə 

bilməmişdi – deyəsən, Sənubər dərsə gəlməmişdi. 

Ikinci gün Izrail Solomonoviçin dərsi var idi və sinfə girən kimi onu ayağa 

qaldırdı, qalın  şüşəli çeşməyinin altından acıqla onu süzüb soruşdu ki, srağagün 

harada idin? 

– Dərsdən qaçmışdım. 

Sinfə elə sükut çökdü ki, milçək uçsaydı, səsi eşidilərdi. Izrail Solomonoviç 

heyrətlə ona baxıb heç nə demədi və o yerində oturdu. 

... Sənubərin anası qapıdan çıxanda o, yenə  məscidin hasarına qısıla-qısıla tini 

burulub dayandı. Birdən bığlı kişi minarədən başını çıxarıb qışqırdı: 

– Hə, gəlmisən yenə? 

O, başını yuxarı qaldırdı. Bığlı kişi, həmişəki kimi, gözlərini bərəltdi. O heç özü 

də bilmədi necə oldusa, bu dəfə sözləşmək  əvəzinə,  əlini qaldırıb yellədi, yəni 

salam-əleyküm. Bığlı kişi də, deyəsən əvvəlcə bir şey qanmadı, sonra başını tərpədib 

gülümsədi, sonra da başı minarənin içində yox oldu. 

Sənubərin anası gözdən itdi. 

O, tini buruldu və  qənbər döşənmiş küçəni keçib Sənubərgilin çöl qapısından 

içəri girdi və bir göz qırpımında dəhlizdəki taxta pilləkənləri qalxıb barmağı ilə 

qapını taqqıldatdı. 

Içəridən Sənubərin səsi gəldi: 

– Gəl, açıqdır, bağlamamışam. 

O, qapını açıb içəri girdi, sonra qapının cəftəsini bağlayıb balaca arakəsmə ilə 

otağa tərəf gəldi və yerində donub qaldı. 

---

 

63

Sənubər otağın ortasında ayaq üstə dayanmışdı,  əynində onun heç vaxt 

görmədiyi yaşıl don var idi. Bu yaşıl don par-par parıldayırdı, elə bil bu saat alışıb 

yanacaqdı. Sənubərin bütün sifəti gülürdü – gözləri də, təbəssümü də. Sənubər bu 

yaşıl donu ilə birlikdə bu otaq dolu xoşbəxtlik içində itib-batmışdı, bu yaşıl donun 

ətəklərini sığallaya-sığallaya özü öz görkəmindən ləzzət alırdı. Nə taxta kətil var idi 

divanın qabağında, nə  də nöyüt pilətəsi. Bu otaq da onların otağı deyildi, silinib-

süpürülmüş lap yad bir otaq idi, təzəcə yuyulmuş taxta döşəmə iyi gəlirdi bu 

otaqdan. 

– Iki gündür harada itib-batmısan? – Sənubər gözlərini yaşıl donundan ayırıb 

ona baxdı. 

Onun ürəyi düşdü. O bildi ki, fövqəladə bir hadisə baş verib və bu hadisə onun 

həyatı ilə bağlıdır və pis hadisədir bu; əslində o, qapını açıb ayağını arakəsməyə 

qoyan kimi hiss etmişdi ki, nə isə  əvvəlki kimi deyil, nə isə çatışmır – nöyüt 

pilətəsinin iyiydimi, ya nəyidisə – bilmirdi, amma hiss etmişdi.  

Sənubər yaşıl donunun ətəklərindən tutub gülə-gülə otağın ortasında fırlandı və 

fırlana-fırlana da dedi: 

– Ərə gedirəm e! Ağahüseyn mənimçün gəlirmiş bizə! ...Indi nişanlanırıq, yayda 

mən məktəbi qurtarandan sonra evlənəcəyik!.. 

 O, hiss etdi ki, bu saat qaçıb Ağahüseyni öldürmək lazımdır, amma ürəyinin lap 

dərinliklərində bunu da hiss etdi ki, artıq hər  şey qurtarıb, qurtarıb gedib hər  şey, 

artıq heç kimi və heç nəyi yoxdur. 

– Bəs... bəs, sən sevinirsən? – Heç özü də bilmədi ki, necə soruşdu, lap yad bir 

adamın səsinə oxşayırdı bu səs.  

– Ərə gedirəm də, ay axmaq! – Sənubər yenə yaşıl donunun ətəklərindən tutub 

gülə-gülə otağın ortasında fırlandı. Dünən kinoya getmişdik... Bilirsən nə  əntiqə 

kinoydu!.. Oğlan maşın altda qalır, iki ayağını da kəsirlər. Sevgilisi əvvəlcə bunu 

bilmir. Elə bilir ki, oğlan ona naxələf çıxıb, sonra... 

O, Sənubərin nə danışdığını  eşitmirdi, bilirdi ki, bu saat Sənubərgildədir, 

Sənubər dünən baxdığı filmi danışır, amma nə danışdığını  eşitmirdi. O, heç nə 

barədə fikirləşə bilmirdi, heç nə düşünmürdü, eləcə otağın qapısı  ağzında dayanıb 

Sənubərə baxırdı və əslində Sənubəri də görmürdü, hər tərəfi yaşıl rəng görürdü, bu 

yaşıl rəngi tərli şüşə arxasından görürdü, hər tərəf par-par parıldayan yaşıl şüa idi. 

– Bir azdan yenə  gələcək, bu gün də teatra gedəcəyik. – Daha tək 

oturmayacağam burda. Daha mən haçan istəsəm gəzməyə gedəcəyik. Sabah da 

gedib onun evinə baxacağıq, təzə binadadı da evi, tramvay parkının işçiləri üçün 

tikiblər. Hamamı da var içində... 

O yenə də heç nə eşitmirdi, yenə də tərli şüşə arxasından ancaq rəng görürdü, 

özü də şüşə lap tərləmişdi, yaşıl şüalar suya dönmüşdü lap və o, hiss edirdi ki, belə 

olmaz, belə baxmaq olmaz, amma heç nə edə bilmirdi, eləcə dayanmışdı otağın 

qapısı ağzında.  

– A-a... Nə olub sənə? Ağlayırsan? ... – Sənubər yaxınlaşıb ona baxdı, sonra 

əlindən tutdu. 

O, daha özünü saxlaya bilməyib o biri əli ilə gözlərini qapadı. O özü başa 

düşürdü ki, belə olmaz, lap biabırçılıqdır, amma heç nə edə bilmirdi.  

---