Seleksiyasi va navshunosligidan amaliy mashg
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BBK 42.35 - 3 я7 IS B N 9 7 8 -9943-319-31-8
| 42.35
E74 Ergashev I.T. Meva va rezavor meva ekinlari seleksiyasi va navshunoslikdan am aliy m ashg‘ulotlar: Q ishloq x o ‘jalik oliy o ‘quv yurtlarining V.620400 m eva sabzavotchilik va uzum chilik ta ’lim yo'nalishi talabalari uchun o ‘quv q o ‘l. /I.T . Ergashev; 0 ‘zbekiston Respublikasi Oliy va o ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi. - Т.: 0 ‘zbekiston faylasuflari milliy jam iyati nashriyoti, 2007. - 80 b. BBK 42.35 - 3 я7 IS B N 9 7 8 -9943-319-31-8 © « 0 ‘zbekiston faylasuflari m illiy jam iyati nashriyoti», 2007 KIRISH Qishloq xo‘jalik ekinlaridan yuqori va sifatli hosil olishda se leksiya va urug‘chilik ishlarining to ‘g‘ri yo‘lga qo‘yilganligi rnuhim ahamiyat kasb etadi, chunki dehqonchilikni rivojlantirishda hosil- dorlikni va mahsulot sifatini oshirish, asosan, ikki usulda amalga oshiriladi: birinchidan, yuqori agrotexnika qo‘llash; ikkinchidan, h ar bir tuproq iqlim sharoitlariga moslashgan, hosildor, sifatli mahsulot beradigan intensiv nav va duragaylarni ishlab chiqarishga joriy etishdir. M a’lumki, to ‘g‘ri tanlangan navlar tegishli agro texnika sharoitida yuqori va sifatli hosil olishni ta ’minlaydi. M evachilikni jad allash tirish navga b o ‘lgan talabni ham o ‘zgartirmoqda. Hozirgi paytda jadallashgan texnologiyalarga mos keladigan intensiv tipdagi navlardan bog‘lar barpo etish davr talabi hisoblanadi. Buning uchun esa past b o ‘yli, mexanizatsiyaga mos, kasallik va zararkunandalarga chidamli, solkashligi yo‘q yoki kuchsiz solkash, spur tipidagi navlar yaratilishi lozim. Bundan tashqari, mevasidan foydalanish yo‘nalishi (yangi holicha iste’mol uchun qayta ishlash, quritish, chetga eksport qilish va h.k.) va mahsulot sifati bo'yicha yuqori natijalarga ega bo‘lishi navning asosiy ko‘rsatkichlaridan bo‘lib hisoblanadi. Bahorgi ayozlardan ko‘p shikastlanmasligi uchun danakli meva ekinlari (o ‘rik, shaftoli, gilos, tog‘olcha) va yong‘oqmeva ekin- larining kech gullaydigan, mahsuloti yaxshi saqlanuvchan nav- larini ishlab chiqarishga joriy etilishi qishloq xo‘jaligi sam arador- ligini oshiruvchi omillardan bo‘lib hisoblanadi. Seleksiya yangi navlar yaratish ustida izlanishlar olib borar ekan, o ‘z navbatida navshunoslik fani bilan cham barchas bog‘- langan. Yaratilgan yangi navlarning biologik xususiyatlarini, po mologik belgilarini va eng muhimi xo‘jalik belgilarini bilish va o ‘rganish, ularni mavjud navlar bilan taqqoslashtirish asosida ulardan foydalanish, ekiladigan zonalarni belgilash bilan yangi navlardan samarali foydalanish mumkin. Shuning uchun meva va rezavor meva ekinlarining yangi nav- larini yaratish usullari va texnikasi bilan birga, navlar, ularning biologik xususiyatlari va belgilarini, agrotexnikaga munosabatini yaxshi bilm asdan turib, ularni ishlab chiqarishga tatbiq etish m um kin emas. Bu m a’lumotlarni olish uchun ushbu q o ‘llanma talabalarga foydali bo‘ladi, deb muallif umid bildiradi. 3 |