SeyidovV. M., Kerimova K. Geof sullary ve interpretasiya pdf

Potensial zondlar- Potensial zondlar o zonda deyilir ki, cüt elektrodlar arasındaki masafa tak elektrodla ona an yaKın
cüt elektrod arasındakı masafadan dafalarla böyük olsun va aş^{ağıdaki şart ödanilmiş olsun:}
(5.5)

Qradiyent zondlarda olduğu kim potensial zondlar da lq^{ütblü va 2 qütblü olurlar.}

Cüt elektrodların tak elektroda nazaran yuxarıda va aşa- ğıda yerlaşmasindan asılı olaraq potensial zondlar ardıcıl va çevrilmiş olur.
Agar cüt elektrodlar tak elektroda nazaran aşağıda yerla- şarsa bela zondlara ardıcıl, cüt elektrodlar tak elektroda nazaran yuxarıda yerlaşarsa, bela zondlara çevrilmiş potensial zondlar deyilir. Potensial va qradiyent zondun müxtalif növlarina aid olan nümunalar şakil 5.4-da verilmişdir.

ANMBANMB

O	O	O	O
M	A	Iy{	A

M A M A

O O O O
NABMNABM
1 2 3 4 5 6 7 8

Şakil 5.4. Qradiyent zondlar —1-4, potensial zondlar — 5-8.

l- bir qütblü daban qradiyent zondu, 2-bir qütblü tavan qradiyent zondu; 3-iki qütblü daban qradiyent zondu; 4- iki qütblü tavan qradiyent zondu; 5- bir qütblü ardıcıl potensial zondu; 6-bir qütblü çevrilmiş potensial zondu; 7- iki qütblü ardıcıl potensial zondu; 8-iki qütblü çevrilmiş potensial zondu.

2. 
   Yan karotaj zondlamasi (YKZ)
   

YKZ üsulunun mahiyyati quyu kasilişinin mahsuldar qat çöküntülari qarşısında eyni tipli, müxtalit" uzunluqlu zond- larla ölçü işlarinin aparılmasına asaslanır. Ölçü işlarinin natico- sina göra layın haqiqi xiisusi müqavimati va layda baş veran dayişikliklar müayyanlaşdirilir. Layda baş veran dayişikliklar dedikda, keçirma zonasının yaranması va bu zonanın xüsusi müqavimatinin (pr,) elaca da keçirma zonasının diametrinin

4. 
   tayini nazarda tutulur. YKZ işlari adatan müxtalif uzun- luqlu 5 qradiyent zondları ila yerina yetirilir (A2M0.5N (N0.5M2A), A0.45M0. lN. A1 M0.5N. A4M0.5N, A8M0.5N). Tacrübada adatan ölçülari 1-30 quyu diametrina barabar olan qradiyent zondlardan istifada edilir. Cin kiçik ölçülü qradiyent zondun uzunluğu quyu diametrina yaxın, an böyük qradiyent zondun uzunluğu isa taxminan 8,25 m olur. Azarbaycanda mahsuldar qat çöküntülarinin tadqiqi üçün AO=0,45; 1,05; 2,25; 4,25 va 8,25 m uzunluqlu qradiyent zondlardan istifada
   

olunur. Layların sarhadlarinin daha inamlı tayini üçün daban qradiyent zondları cargasina bir tavan qradiyent zondu va ya- xud aksina alava edilir.
YKZ diaqramlarının emalı aşağıdaki marhalalardan iba-
ratdir:

• 
  İnterpretasiya üçün yararlı layların seçilmasi ve onla-
  

rın sarhodlarinin tayini;

• 
  Seçilmiş laylar qarşısında farz olunan xüsusi müqavi- matin xarakter qiymatlarinin tayini;
  

- Farz olunan xüsusi müqavimatin zondun tızunluğun-
dan ^[Pfxın 'f (AO)] asılılıq ayrisinin qurulması (şakil 5.5);
- Qurulmuş ayrilarin nazari ayrilarla müqayisasi asasında laylann xüsusi miiqavimatlarinin tayini va keçirma zonasının müayyanlaşdirilmasi.
Qurulmuş quyu YKZ ayrisinin nazari ayrilarla müqa-
yisasi zamanı ayrilar ya üst-üsta düşarsa, ya da biri-birina Il
ke^{carsa, bela halda kccirma zonzsı yoxdur va ayri ikitabaqali} YKZ ayrisi adlanır. Kecirma zonası olmayan halda aşağıdaki d^{üsturdan istifada edarak layın haqiqi xüsusi müqavimati tayin} edilir: