E E + E
-/ c.e k
5.21)
a.e.-elektronun atom la alaqa enerjisi; Ek - elektronun kinetik enerjisi. E2 e na qadar böyük olarsa, fotoeffektin yaranmasl bir o qadar real olur. Bu o zaman mümkün olur ki, y-kvantln ener- jisi elektronun alaqa enerjisindan böyiik olsun. Qcyd etmek lazımdır ki, fotoefekt bütün elektron tabaqasinda baş vera bilar, ancaq K tabaqasinda bu baş vermir va bu zaman Eq.e.L Ep.e.k. Şarti ödalinir. Agar E > Eg.e.K Olarsa, fotoeffekt K
tabaqasinda baş verir. Fotoeffekt hadisasi y-kvantın enerjisinin azalması ila alaqadar olaraq kaskin azalır.
Kompton effekti. Bu zaman y-kvant atomun kanar to- baqasindaki elektronla toqquşaraq onu orbitindan çıxarır, üzü isa enerjisinin bir hissasini itirarak harakat istiqamotini dayişir (şakil 5.21.b). Bu toqquşmanı kütlalari lTle Vâ m olan iki küranin toqquşması kimi tasavür etmak olar:
Burada, y-kvantın enerjisi y-kvantın sapalanmasi E/ ) Vâ elektron çıxarma enerjilarinin (Ee) Câmina barabar olur. Komp- ton effekti y-kvantın enerjisi o.05«A s15 MeV olan aralıq
qiymatlarinda baş verir.
.e”
Şakil 5.2 l. y -kvantın maddalarla qarşılıqlı tasirinin asas növ- lari. a - fotoeffekt; b - kompton effekti; c - elektron-pozitron cütü; l - elektron; 2 - nüva;
Sapalanan y-kvant enerjisi sapalanma bucağındanda asılı olur va aşağıdaki düsturla hesablanır:
| 
