36
M. Ġ. Qasir məiĢətdə çox iĢlənən əməli yazılar, məktub, ərizə, müəllimə,
ataya, anaya, qardaĢa, bacıya, dayıya, əmiyə, baĢqa qohumlara məktub yazmaq
üçün baĢqa Ģagirdlərə məxsus nümunələr məcmuəsi tərtib etmiĢdir ki, bu
məcmuənin hissələri Respublika Əlyazmaları Fondunda mühafizə olunur.
Qasir yağlı ağ kağız üzərində dırnaqla gül, müxtəlif fiqurlar çəkər və ya söz,
Ģer yazarmıĢ (buna ―xətti - naxuni‖ deyərlərmiĢlər). Belə iĢin görüldüyünə inanmaq
olmur, lakin bu iĢi öyrətdiyi Ģagirdlərin də bildiyinin Ģahidi olduğum üçün
göstərilən nümunələrin Qasirin əli ilə yazıldığına Ģübhə etmədim.
Qasirlə birlikdə dərs deyən T. Bayraməlibəyov görkəmli maarifçi, ictimai
xadim və ilk Azərbaycan etnoqraflarından biri hesab olunur. O, Lənkəran qəzasının
Yeddi Oymaq kəndində anadan olmuĢdur. Ġlk təhsilini kənd mollaxanasında almıĢ,
Lənkəran Ģəhər məktəbində 5 il oxuyub, Tiflisə feldĢerlik məktəbinə
göndərilmiĢdir. Bayraməlibəyov 1879-cu ildə bu məktəbi bitirib Zaqafqaziya
müəllimlər seminariyasına daxil olmuĢdur. O, 1881-ci ildə seminariyanı
müvəffəqiyyətlə baĢa vurub Lənkərana gəlmiĢ, burada Ģəhər məktəbində
müəllimlik etmiĢdir. Məktəbdə yoxsul Ģagirdlərə maddi yardım göstərməyə yollar
axtarmıĢdır. Bu məqsədlə teatr tamaĢaları və müsamirələr təĢkil edərək, topladığı
vəsaiti həmin iĢə sərf etmiĢdir.
BAKIYA OXUMAĞA GÖNDƏRĠLƏN ĠLK QIZLAR
1922-ci ildə darulmüəllimdə oxumaq üçün Lənkərandan 5 nəfər qız
istəmiĢdilər. O zaman mövhumatın Ģiddətli vaxtı idi. Heç kəs öz qızını oxumağa
göndərmirdi. Ancaq mənim atam inqilabçı Ağaməmmədəlinin göstəriĢi ilə bacım
Bibixanımı, Mirzə Salman Qurbanovun qızı Aliyəni, Həqiqət Rzayevanı bir də
DaĢdəmirova Nərgizi oxumağa göndərdi. Onlar o vaxt Hacı Zeynalabdin
Tağıyevin tikdirdiyi qız məktəbinin binasında həm oxuyur, həm də yaĢayırdılar.
Binanın üçüncü mərtəbəsində isə o zaman Hüseyn Cavid yaĢayırdı. Bacım həmiĢə
söhbət edirdi ki, Həqiqət Rzayeva mənim baĢımı axĢamlar dizi üstə qoyub oxuya –
oxuya məni yuxuya verərdi. Çünki bacım həm gözəl, həm də hamıdan kiçik idi.
37
Memarlıq –
abadlıq
38
BÖYÜK BAZARIN QAPANDĠBĠ
ƏTRAFINDA OLAN TĠKĠLĠLƏR
Lənkəranın özünəməxsus memarlıq – abadlıq siması vardır. AĢağıda doğma
Ģəhərimin az – çox gözə gəlimli və xatirələrimdə yaĢayan tikililərinin siyahısını
verirəm. DüĢünürəm ki, diyarın tarixini, memarlıq – arxitektura səciyyəsini,
qismən etnoqrafiyasını öyrənmək istəyənlər üçün bu siyahı müəyyən material verə
bilər.
Abdullayev Məmmədağanın təsərüffat dükanı
Abdullayev Məmmədağanın yaĢayıĢ evi
Əttar dükanı
Zeynalovların kiĢi hamamı
Mir Əsgərin dəllək dükanı
Çayçı və pitiçi dükanı
Zeynalovların qadın hamamı
Hamamlardan ötrü su quyusu
Səmədzadənin karvansarası və evləri
Abdullayev Hacı Səfərəlinin evləri
Abdullayev MəĢədi Əzizin evləri
TalıĢxanov Əsgərxanın evləri
Cavadxanın evi (MəĢhur uroloq, SSRĠ Tibb Elmləri EA-nın müxbir üzvi
Mirməhəmməd Cavadzadənin atası).
TalıĢxanov Əsgərxanın ev mətbəxi
TalıĢxanov Əsgərxanın nömrə hamamı (sökülüb).
Hamamın su quyusu
Aqzərbaycan Dövlət Ticarət idarəsi
Zərgər Əbülfəzin dükanı
MəĢədi Mikayıl Bağırovun düyü dükanı
Tat cuhudlarının xırdavat dükanları
Mistanlıların nalbənd dükanı
Məlik kiĢinin arpa – saman dükanı
Lahıc misgər Kəlbə Manafın dükanı
Ġrəvanlı Məmmədəlinin dükanları
Bəylərovun təsərrüfat dükanları
Taxıl anbarları
Sənətkarlar ittifaqının idarəsi
Taxta kəsən zavod
Hacı Ġbrahim Nəsirovun evləri
Musarza (Ġdris) Ağayevin evləri
Tağı Cəfərlinin evləri
Bazarın Böyük qapanı
39
Hacıbabanın evləri (indi uĢaq evidir)
Əbilbəy oğlu Ağabəyin ev yeri (prof. Azad Ġsmayılovun atası)
Əbilbəy oğlu Ağabəyin ev yerində olan ləm
Fətəliyevlərin evləri
Fətəliyevlərin taxıl anbarları
Böyük Bazar məscidində olan çarhovuzlar
Məscidin ətrafındakı təkyələr
Fətəliyevlərin hamamı
BaĢmaqçılar, çəkməçilər, dərzilər və iki dəllək dükanları
Çayçı və pitiçi dükanları
ġıx Kəlbə Hüseynin yağ dükanı
Əttar dükanı
Tat yəhudilərinin xırdavat dükanları
Qəssab Qulamın, Hacı Əlinin və Babanın dükanları
Dəmirçi Hüseynqulunun dükanı
Qalayçı Abbasın dükanı
Dərvəçə gedən keçid yolu
Boradigəli Qılmanın taxıl dükanı
Əhmədovların məĢhur düyü dükanı
Qəmbərov MəĢədi Hüseynin bəzzaz dükanı
Dəllək Ağanın dükanı
Hacı Əmənullanın taxıl dükanı
Girdə Musanın dəmirçi dükanı
Çayçı Musarzanın dükanı
Kiçik kiĢi hamamı
KiĢik qadın hamamı
Qənnadçı gilək Kakanın dükanı
Kələntərli Xəlil bəyin duz, neft və quru balıq dükanı.
Kərimovların evləri
Kərimovların taxıl anbarları
Ləbləbi qovuran Ģıx Əlinin dükanı
Dəllək Əliağanın dükanı
Dəmirçi Rzanın dükanı
Çayçı Pota Feyzinin dükanı
Arabalar dayanan yer
Faytonlar dayanan yer
Quliyev Heybətin (Qızıllı yeznə) evi
Nurullayev Ġbadulla bəyin evi
Hamamın quyusu
Mir Petqanın (Mir Məmmədin) evi və həyəti
Lulovların evi və həyəti
Dostları ilə paylaş: |