Shaxsning o'z-o`zini anglashi masalasi borasidagi nazariyalar tahlili. Reja

etuk va sodda guruhlarga ajratish eng oddiy tasniflashdir. Birinchi guruhga maqsadga muvofiqlik, intellektuallashtirish, mutoyiba, sublimatsiya va boshqalar, ikkinchisiga esa – dissotsiatsiya, kuchli nazorat, qadrsizlanish, inkor etish, yakkalanish, tahdid soluvchi bilan tenglashtirish va boshqalar kiradi. Psixologik himoyani boshqa tamoyil asosida ham tasniflash mumkin, unga ko‘ra, bir xillari idrok darajasida ta’sir qilsa, masalan, siqib chiqarish, boshqalari esa – transformatsiya darajasida, ma’lumotni qayta ishlash jarayonida ta’sir ko‘rsatadi, masalan, maqsadga muvofiqlik.
psixologik himoya mexanizmlari nihoyatda xilma xildir. Ular z. Freyd, a. Freyd, a. Adler va ko‘pgina boshqa olimlar tomonidan o‘rganilgan. A. Freyd quyidagi «psixodinamik» mexanizmlarni himoyalovchi sifatida qabul qilishni taklif etdi, bular: siqib chiqarish, ustunlik, regressiya, reaksiyaning hosil bo‘lishi, yakkalanish, amalga oshirilgan faoliyatni inkor etish (bekor qilish), sodir bo‘layotgan voqea, proeksiya, introeksiya, o‘z shaxsiga murojaat, o‘ziga qarama-qarshi tomonga aylanish, sublimatsiyadir. Keyinchalik bu ro‘yxat tashqi frustratorlar: vaziyatdan qochish, inkor etish, tenglashtirish, «men»ni cheklashga qarshi yo‘naltirilgan yangi mexanizmlar bilan to‘ldirildi. Boshqa ruhshunoslarning fikriga ko‘ra, ro‘yxatni quyidagi muhim himoya-moslashuv mexanizmlari: maqsadga muvofiqlashtirish, xayol, konversiya, ramziy belgilash, ko‘chirish bilan to‘ldirish zarur.
Psixologik himoyaning asosiy mexanizmlari o‘rtasida quyidagilarni ajratib ko‘rsatish mumkin: ustunlik, reaktiv o‘qitish, inkor etish va rad qilish, siqib chiqarish, sublimatsiya, proeksiya, maqsadga muvofiqlik va boshqalar. Hozirda ruhshunoslarning fikriga ko‘ra, o‘zining samaradorligi, etukligi va ularni yuzaga keltirgan nizoli,- intilishlar, ahloqiy mayllar yoki tashqi voqelik sohasiga kiritilishi bo‘yicha tafovutlanadigan himoya mexanizmlarining yigirmadan ortiq turi mavjud.
psixologik himoyaning asosiy mexanizmlarini ko‘rib chiqamiz.
1.