Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi va ijtimoiylashuvi

ǀ
ISSUE 4 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 955
xil talab shaxs rivojlanishida ijobiy natija beravermaydi. Turli yosh davrlarida 
faoliyatning turlari va mohiyati o’zgarib turishi kerak. 
Insonning ijtimoiy faolligi, qobiliyati barcha muvaffaqiyatlarining garovidir. 
Chunki har bir inson o’z mehnati, g’ayrati, intilishi bilangina faollashadi. O’qituvchi 
qanchalik yaxshi o’qitmasin yoki tarbiya bermasin, tarbiyalanuvchining o’zi harakat 
qilmasa, rivojlanish muvaffaqiyatli kechmaydi. Zero, barcha ma’naviy-axlohiy 
kamchiliklarning asosiy sababi ham insonning o’z faoliyatini to’g’ri yo’lga 
qo’ymaganligidadir. 
Shuning uchun ham inson faoliyati uning rivojlanishi natijasi hamdir. Demak, 
shaxs faolligi asosida ijtimoiy faollik, tashabbuskorlik, ijodkorlik xislatlarini 
shakllantirish – uning shaxslik imkoniyatlarini namoyon etishi orqali faoliyatini 
rivojlantirish muhim sanaladi. 
Rivojlanishning yosh va o’ziga xos xususiyatlari. Ma’lum bir yosh davriga xos 
bo’lgan anatomik, fiziologik (jismoniy) va psixologik xususiyatlari yosh xususiyatlari 
deb ataladi. Ana shu yosh xususiyatlarni hisobga olgan holda ta’lim va tarbiya ishi 
tashkil etiladi. SHunda bola rivojlanishiga tarbiya ta’siri kuchli bo’ladi. 
Bolalarning tarbiyasiga to’g’ri yondashish, uni muvaffaqiyatli o’qitish uchun bola 
rivojlanishidagi turli yoshdagi davrlariga xos xususiyatlarni bilish va uni hisobga olish 
muhimdir. Chunki bola orginizmining o’sishi ham, rivojlanishi ham, psixik taraqqiy 
etishi ham turli yosh davrlarida turlicha bo’ladi. Abu Ali Ibn Sino, Yаn Amos 
Komenskiy, K.D.Ushinskiy, Abdulla Avloniylar ham bolani tarbiyalash zarurligini 
uqtirib o’tganlar. 
Bolaning o’ziga xos xususiyatini hisobga olish juda murakkab. Chunki bir xil 
yoshdagi bolalar ham psixik jihatdan turlicha bo’lishi mumkin. Masalan, ko’rish va 
eshitish qobiliyati, faolligi, tez anglash, sust fikr yuritishi, hovliqma yoki vazminligi, 
sergap yoki kamgapligi, serg’ayrat yoki g’ayratsizligi, yalqov yoki tirishqoqligi, pala-
partish va chala ishlaydigan, yig’inchoqligi yoki ishga tez kirishib ketishi, qobiliyati 
kabilar nerv faoliyati tizimining ta’siri bo’lib, o’qituvchi yoki tarbiyachi ularni bilishi 
zarur. 
REFERENCES 
1.
Khaydarov, S. A. (2021). The role of the use of fine arts in teaching the history of the 
country. International scientific and practical conference. CUTTING EDGE-SCIENCE. 
In 
Conference Proceedings
(pp. 41-43). 
2.
Davrenov, J., & Haydarov, S. (2021). TARIX FANINI O’RGANISHDA XVI-XVIII 
ASRLARDA 
YAPONIYA 
DAVLATI 
TARIXINI 
AHAMIYATI. 
Scientific 
progress
, 
1
(6). 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3