SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3
ǀ
ISSUE 4
ǀ
2022
ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016)
Passport:
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 951
SHAXSNING RIVOJLANISHI, TARBIYASI VA IJTIMOIYLASHUVI
Umida Abdumalikova
Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o’zbek tili va adabiyoti universiteti Tarjima
nazariyasi va
amaliyoti fakulteti
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi
va ijtimoiylashuvi haqida
umumiy tushunchalar, ma’naviy-axloqiy xulq-atvor, ma’naviy-axloqiy tarbiya metodlari
haqida ma’lumotlar berilgan.
Shaxsning rivojlanishi, tarbiyasi,
ijtimoiylashuvi
tushunchalari ma’nosi ochib berilgan.
Tayanch tushunchalar:
shaxsning rivojlanishi, axloq, ma’naviyat, tarbiya,
ma’naviy axloqiy tarbiya, ma’naviy-axloqiy tushunchalar, ma’naviy-axloqiy xulq-atvor,
ma’naviy-axloqiy tarbiya metodlari.
Shaxs rivojlanishi haqida tushuncha. Shaxs tushunchasi insonga taalluqli bo’lib,
tug’ilganidan boshlanadi ya’ni, muayyan jamiyatning a’zosini ifodalashga xizmat qiladi.
Odam shaxs bo’lishi uchun har tomonlama yetuk komil
inson deb hisoblashi va
boshqalardan farq qilmog’i kerak.“Individ” nima? Bola ma’lum yoshga qadar “individ”
sanaladi. “Individ” lotincha “individium” so’zidan olingan bo’lib, «bo’linmas»,
«alohida shaxs», «yagona» ma’nolarini anglatadi.
Individuallik esa tarbiya jarayonini amalga oshirishda bolaning shaxsiy
xususiyatlari va yashash sharoitlarini chuqur bilish hamda hisobga olishdan iborat.
Individual yondashuv o’quvchilarning
aqliy qobiliyatlari, bilishga bo’lgan qiziqish
hamda iste’dodini namoyon etishda muhim ahamiyatga ega.
Bola harakatlari ongli,
ijtimoiy munosabatlar jarayonidagi ishtiroki natijasida shakllana boradi.
Shaxs – muayyan jamiyatning a’zosi bo’lib, u psixologik jihatdan taraqqiy etgan,
o’z xususiyatlari va xatti-harakatlari bilan boshqalardan ajralib turadi.
Kadrlar
tayyorlash milliy modelida ham shaxs – kadrlar tayyorlash tizimining bosh sub’ekti va
ob’ekti, ta’lim sohasidagi xizmatlarining iste’molchisi va ularni amalga oshiruvchi
sifatida ta’riflanadi. Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati insonni intelektual va
ma’naviy-axlohiy jihatdan tarbiyalash, uning har tomonlama rivojlangan shaxs sifatida
namoyon bo’lishiga erishishni nazarda tutadi. Mazkur
ijtimoiy talabning amalga
oshirilishi har bir fuharoning bilim olish, ijodiy qobiliyatini namoyon etish, intellektual
jihatdan rivojlanishi hamda muayyan kasb yo’nalishi bo’yicha mehnat qilish huquqni
kafolatlaydi. Odamning ijtimoiy mavjudot sifatida shaxsga
aylanishi uchun ijtimoiy