Shaybonilar davrini tashkil topshi

Shayboniyxon va Ubaydullaxon davrlari

• Davlat asoschisi Shayboniyxon boʻlgan. Davlat poytaxti dastavval Samarqand boʻlgan. Shayboniyxon Usmonli imperiyasi va Xitoy bilan aloqalarni davom ettirgan. 1503-yilda uning elchilari Xitoy imperatori saroyiga borishgan[3]. Usmonli Sultoni bilan ittifoqda Boyazid II (1481—1512) Shayboniyxon shohi Ismoil I ga qarshi chiqdi [4]. Ubaydullaxon (1533—1539-yillar) hukmdorligi davrida murakkab harbiy-siyosiy vaziyatga qaramasdan fan va madaniyat rivojiga katta eʼtibor berilgan. Ubaydullaxon oʻta savodli inson boʻlgan, u Qur’oni Karimni mohirona qiroat qilib, turkiy tildagi sharhlar bilan taʼminlagan, shuningdek, usta sozanda va iqtidorli xonanda boʻlgan.

Abdullaxon II davri

Abdullaxon II (1557—1598-yillar) nomi bilan yagona kuchli davlat barpo etish harakati bogʻlangan. U 1557-yil Buxoroni zabt etadi, 1561-yil bu yerga poytaxt koʻchiriladi va davlat Buxoro xonligi nomi bilan yurita boshlanadi. Abdullaxon II hukmdorligi davrida bunyodkorlik ishlari rivojlanadi - Karmanada Zarafshon daryosi ustiga koʻprik quriladi, Balx va Buxoroda koʻp sonli madrasalar qad rostlaydi.

Abdullaxon II davri davlat boshqaruvi.

• Abdullaxon II (1557—1598-yillar) nomi bilan yagona kuchli davlat barpo etish harakati bogʻlangan. U 1557-yil Buxoroni zabt etadi, 1561-yil bu yerga poytaxt koʻchiriladi va davlat Buxoro xonligi nomi bilan yurita boshlanadi. Abdullaxon II hukmdorligi davrida bunyodkorlik ishlari rivojlanadi - Karmanada Zarafshon daryosi ustiga koʻprik quriladi, Balx va Buxoroda koʻp sonli madrasalar qad rostlaydi. Xon imom Abubakr Sa'diy maqbarasi atrofida masjid, madrasa, turar joy binosi va boshqa imoratlardan tashkil topgan majmuani bunyod etgan.
• 1598-yilda Abdullaxon vafot etgach yagona oʻzbek davlatini yaratish umidi ham soʻngan. Shayboniylar sulolasining soʻnggi vakili Pirmuhammadxon oʻrtamiyona shaxs boʻlib, joylardagi hukmdorlar oʻrtasida siyosiy taʼsir kuchiga ega emas edi. Natijada yuzaga kelgan boshboshdoqlikka barham bera olmay, u tez orada oʻzaro janjallarda qurbon boʻladi. Buxoro xonligining ichki va tashqi dushmanlari markaziy hokimiyat inqirozi va mamlakatdagi porakandalikdan zudlik bilan foydalanib qolishdi.
• Janubda Eron shohi Abbos Sabzavor, Mashhad va Hirotni egallab oldi, Balx hokimligiga oʻz gumashtasi Muhammad Ibrohimni tayinladi. Qozoq sultonlari yirik hududlardan biri Toshkentni zabt etishdi. Xorazm yana mustaqillikka ega boʻldi. „Butun davlatda tartibsizlik va boshboshdoqlik yuzaga keldi, hech kim boshqa birovga boʻysinishni istamasdi“,- deb yozgan edi oʻsha yillar haqida Muhammad Yusuf Munshiy. Oʻzaro nizolar va urushlar oqibatida Buxoro, Xiva va Qoʻqon xonliklari tashkil topdi.