Soliqqa tortish

Soliqqa tortishning o d - 
B u. tamoyil soliqqa tortish ba-
diylik va xolislik tamoyili 
zasini aniqlashda, soliqlami hi-
soblab chiqishda oddiylik boTi- 
shini, taqdim etiladigan hisobotlaming mazmunini sod- 
dalashtirishni, shuningdek, soliqlaming eng muhim turlari 
bo‘yicha yagona stavkalar belgilashni, beriladigan im- 
tiyozlami iloji boricha kamaytirishni ko‘zda tutadi. Bu 
o‘rinda nazarda tutilayotgan narsa shuki, soliqlaming 
rag‘batlantirish funksiyasi doirasida beriladigan imtiyozlar 
yakka tartibdagi xususiyatga ega boTmasligi, balki muayyan 
faoliyat turlarini rag'batlantirishga, soliq toTovchilaming 
mulkchilik shakli va qaysi idoraga mansubligidan q at’i 
nazar, m a’lum turdagi mahsulotlami ishlab chiqarishni 
ko‘paytirishga qaratilmogT lozim. Ba’zi sohalarda paydo 
boTadigan davlat tom onidan qo‘llab-quwatlashga ehtiyojni 
qondirishni budjet-kredit siyosati orqali amalga oshirish 
maqsadga muvofiqdir. Buning sababi shuki, soliq imtiyoz­
larining haddan tashqari ko'pligi qonunlam i murakkab- 
lashtirib yuboradi, tushunishni qiyinlashtiradi ham da 
turlicha talqin qilinishiga olib keladi, bu hol pirovard nati- 
jada soliq toTovchilaming soliqlarga nisbatan munosabat- 
lariga salbiy ta ’sir qiladi. Shu bilan birga aniq qilib belgi­
langan imtiyozlar soliq yukini boshqa soüq toTovchilar 
zimmasiga o ‘tkazib, ijtimoiy adolatsizlik ro‘y berishiga olib 
keladi.
soliqqa tortishning 
Samarali soliq tizimiga qo‘yiladi-
boshqarishga qulaylik 
gan m uhim talablardan biri
tamoyili 
boshqamvga qulay boTishidir.
Soliqlami undirib olishda sama- 
radorlikka erishish ko‘p hollarda soliqlaming soliq toTov- 
chilarga yaxshi tushunarli boTishiga bogTiq.
Ayrim mamlakatlarda soliqqa tortishning nihoyatda 
murakkab tartibi amal qiladi, aytaylik, shkala va stavkalar 
turi, soliqlar tarkibi, ulam i toTash qoidalari va tartiblari 
haddan tashqari ko‘p. Buning ustiga ular soliq tushumla- 
rining ko'payishiga hech qanday yordam bermaydi ham da 
soliqlaming rag‘batlantiruvchi funksiyasi bajarilishida roi 
o‘ynamaydi.
M a’muriy boshqamvchilik bilan soliqqa tortish tam o­
yillarini ro‘yobga chiqarishga qaratilgan maqsadga erishish 
o'rtasida muvozanat saqlanib qolishi nihoyatda muhimdir. 
Murakkab tuzilgan choralaming samarasi kam boTadi, 
49

---

ulam i amalga oshirishdagi muvaffaqiyat ko ‘pdan ko‘p 
axborot to ‘plash va undan foydalanishga bogTiq. Soliq xiz- 
m ati va soliq madaniyatining rivojlanganlik darajasini ham
hisobga olish kerak.
Mazkur tam oyil davlat va soliq