soliqlaming stavkalari to‘g‘ridan to ‘g‘ri iqtisodiy rivojlanish
bilan bevosita bogTiqdir.
Egri soliqlami huquqiy toTovchilari mahsulot (ish, xiz-
matni) yuklab yubomvchilar hisoblanadi. Lekin soliq
og‘irligini haqiqatan ham budjetga toTovchilari tovar (ish,
xizmat)ni iste’mol qiluvchilardir, ya’ni
egri soliqlaming
barchasi bevösita iste’molchilar zimmasiga tushadi. Bu
soliqlar tovar (ish, xizmat) qiymati ustiga qo‘shimcha ra
vishda qo‘yiladi.
Egri soliqlaming ijobiy tomoni shundaki, ular respub-
likada ishlab chiqarilgan tovarlami respublikadan tashqari-
ga
chiqib ketishini chegaralaydi, mamlakat ichida tovar-
laming serob boTishiga yordam beradi hamda inflyatsiya
darajasini (muomaladagi ortiqcha pul massasini) birmuncha
jilovlab turadi. Egri soliqlar stavkasining asosli ravishda
oshirilishi korxonalar faoliyatining
moliyaviy yakuniga
to‘g‘ridan to‘g‘ri ta ’sir etmaydi, ya’ni investitsion faoliyati
ni qisqartirmaydi. Ammo soliq stavkasi ilmiy asoslanmas-
dan oshirib yuborilsa, bunday holatda korxonalar o‘z tovar-
larini sotish qiyinchiligiga duch kelishlari mumkin.
Jahon soliq amaliyotida Davlat budjeti daromadlari
tarkibida to‘g‘ri va egri soliqlaming nisbatiga qarab u yoki
bu mamlakat iqtisodiyotining rivojlanganlik darajasiga baho
berish mumkin. Masalan,
AQSHda budjet daromadlari
tarkibida to‘g‘ri soliqlar salmogTning 90 foizga yaqin boTi-
shi bu mamlakat iqtisodiyotining yuqori darajada rivojlan-
ganligidan darak beradi.
Dostları ilə paylaş: