Sonuncu Fateh indd
Yüklə 12,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
639 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R – Ay müsəlman, mən dedim, sən də inandın?. Hələ azca burxulub ağrısına dözə bilmirəm, kəsilıb, eləsə, Allah iraq eləsin, ölərəm... – Ölməzsən, bax, mənim savaşda qılınc ayağımı doğramışdı, ölmədim, qızılağacın mumundan məl- həm sürtdüm, iki günə sağaldı. Lazar elə o gün qızılağacdan yapışqanlı məlhəm hazırladı, özünün gizlində düzəltdiyi araqdan keflə- nənə cən içdi, sonra baldırını iti xəncərlə kəsib, uful- daya-ufuldaya almazı ayaq ətinin arasına qoydu. Məl- həmlə tez yarasını sarıdı... Hücrəsindən bir-iki gün ba yıra çıxmadı. Sonra əlinə əsa alıb gecənin bir aləmi Kəlatdan çıxıb dərviş qiyafəsində yola düzəldi... * * *
Lazar atları tez-tez dəyişə-dəyişə üzü İrəvana sa rı çapırdı. Qarabağ cinsindən olan atla, nəhayət, Eçmiədzinə yetişdi. Keşişə rüşvət verib, təcili kata- likosla görüşdü. Abraham onun Nadir şahın məxfi planlarından rus çariçasını agah etmək arzusunda olduğunu bilən kimi Lazarla birlikdə Sankt-Pe ter- burqa yollandı. Amma Sankt-Peterburqda saraya get- məmişdən ayağını cərraha yardıranda onun niyyəti katalikosa bəlli oldu: – Sənin məxfi məlumat dediyin bu imiş? – deyə cərrahın əlində qana bulaşmış almazı göstərdi. – Allah xatırinə sizə yalvarıram, məni çariça ilə gö- rüşdürün! Mən qazandığım pullardan sizin və sizdən əvvəlki katalikosların Qafqazda erməni çarlığı yarat- maq arzusuna yardım edəcəyəm! 640 S O N U N C U FAT E H ...Lakin işlər Lazarın düşündüyündən də qəliz oldu.
Çariça almazın gözəlliyinə məftun olsa da, onu al- maqdan imtina etdi: – Bu məbləğ həddən ziyadə bahadır... Gedin yaxşı-yaxşı fikirləşin, məncə siz cürət edib bu alma- zı oğurlamasaydınız, Nadir şah onu mənə hədiyyə edəcəkdi. O, özü Hindistanın fəthindən sonra mənə yazdığı məktubda Rusiya sarayına çoxlu hədiyyələr göndərəcəyini vəd etmişdir. Lazar qorxuya düşdü. Sankt-Peterburqda qərar tuta bilmədi. Gəmi ilə Amsderdama yola düşdü. Bu rada tale onun üzünə güldü. Rus sarayının nü- fuzlu əyanlarından olan Qraf Orlovla təsadüfən bal- maskaradda tanış oldu. – Siz qiyafənizdən şərqli tacirlərə bənzəyirsiniz. – Amma mən də sizin kimi xaça and içirəm. Kilsədə ibadət edirəm. – Barmağınızdakı üzük çox əntiq əşyaya bən zə- yir.
– Mən onu hörmətli qrafa hədiyyə etməkdən şərəf duyaram.
– Siz nə danışırsınız? Bunun müqabilındə gərək mən də sizə nəsə qiymətli bir şey verəm. – Buna lüzum yoxdur qraf, amma məndə bir ba- halı almaz parçası var. Ona burada müştəri tapsanız, xeyli məmnun olaram. – Siz onu mənə göstərin, bəlkə axtardığınız müştəri elə özüm olacağam? Lazar ehtiyatla almazı ona göstərdi. 641 N A D İ R Ş A H Ə F Ş A R – 500 min rubl! Qraf Orlov qaşlarını çatdı: – Yox, yox, Lazarçik, əzizim, sən nə danışırsan. Ba- hadır.
– Elə isə qoy, möhtərəm qraf öz təklifini desin! – Mən bu almazı 450 min rubla ala bilərəm. Bun- dan əlavə sənə ömrünün sonunadak yüksək təqaüd də verdirərəm. – Pis fikir deyil, onda gəl əl sıxışaq, şərqlilər alverdə razılığa gələndə belə edirlər. – Nə deyirəm, əl sıxışaq, amma biz ruslar belə şeyi içki ilə qeyd edirik. Təklif edirəm, fransız şərabı ilə dolu badələrimizi, Rusiyanın şərəfinə qal- dıraq. Tezliklə ora dönüb, bu qiymətli daşı şəxsən imperatriçəmizə hədiyyə edəcəyəm... Bəs, siz bu qədər pulla nə edəcəksiniz? – Mən... mən Moskvada, Sankt-Peterburqda mülklər alacağam, hörmətli qraf! – Pis fikir deyil... Sən çox bic adamsan, Lazarçik. Yəqin ötən il Rusiya çariçasının zadəganlara verdiyi hüquqlardan 1 xəbərdarsan! Elə sanıram bu işdə də sənə yardım edə bilərəm. – Əziz qrafa nə qədər ki, sağam, özüm, öləndən sonra da bütün nəslim minnətdar olacaq! – Mən də xoşbəxtəm, Lazar, bu qiymətli daş ülyahəzrət Yelizaveta Petrovnanın – Böyük Pyotrun və Birinci Yekaterinanın qızının bəzək əşyaları içində mənim soyadımla tanınacaq – «Orlov» almazı... 1 1746-cı ildə qəbul olunmuş «Zadəganların torpaq və kəndliləri əldə etmək hüququ». 642 S O N U N C U FAT E H Lazar dua edirmiş kimi pıçıldadı: – «Orlof» almazı... Amma «Lazar» almazı da pis səslənməz... * * *
Bu zaman Nadir şah Məşhəddəki iqamətgahında qəzəblə Əliqulu xanın qarasınca deyinirdi: – Sayəmdə çox yüksək məqama çatdı, fəqət yediyi çörəyə xətir-hörmət qoymadı. Bu bişərəfin ölümünə gərək Sistana göndərməmişdən əvvəl fərman ve- rəy dim… Doğma qardaşım oğlunun naxələfliyi – əleyhimə üsyan qaldırması taxt-taca ağır zərbədir, qoy şahzadələr, sevimli nəvəm Şahruh, bərayi-ehtiyat, Kəlat qalasına getsinlər. Xabuşan kürdlərinin isə il- xıma basqını, vergilərdən boyun qaçırması cəzasız qalmayacaq… Bu gündən etibarən mən Xorasa- nı mütəvəlli 1 Mirzə Seyid Məhəmmədə tapşırıram. Özüm isə, on altı minlik qoşunla Məşhəddən Qoçana- Xabuşan kürdlərinə qulaqburması verməyə yolla- nıram... Onları əzişdirib, sonra da Əliqulu axmağın üstünə gedəcəyəm. Həsən bəy Müəyyirülməmalik dedi: – Qibleyi-aləm, divan vəsaitini mənimsəyən bir neçə xan hüzurunuza gəlməkdən qorxub, sizə mü - xalifət yolunu tutan qardaşınız oğluna qoşulub- lar. – Məni tale uşaq çağımdan daima sınağa çəkib. Həyatımı döyüşlərdə təhlükəyə atmışam... Düz 6 il əvvəl Savadkuh meşəsindəki sui-qəsdə kimi mənım 1 İmam Rza ziyarətgahında vəqf əmlakının rəisi. Yüklə 12,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|