Sovyet tarih yazimi ve kazakistan tariHİNİn meseleleri
Yüklə 4,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
KAZAKİSTAN TARİHİNİN MESELELERİ 157 dönemi tarihçileriyle yeni Sovyet dönemi tarihçilerinin bu dönemin başında, yani 1920-1930’lu yıllarda beraber eserler üretmeleriydi. Yeni sistem daha kendi tarihçilerini yetiştiremediğinden eski nesil tarihçi- lerine üretme şansı tanıdı. Dolayısıyla bu dönem eserlerinde sistemin ideolojisiyle örtüşmeyen eserler de yayımlandı. Fakat 1930’lu yıllardan itibaren yeni nesil tarihçilerin yetişmesi ve sistemin de artık tarih üze- rinde kontrolü artırmasıyla eski nesil tarihçiler ve farklı sesler ortadan kaldırıldı. Özellikle de 1937 baskı yıllarında eski nesil tarihçiler ve dolaysıyla farklı sesler susturuldu. 2. II. Dünya Savaşı Dönemi, Sovyet halkını savaşa, düşmana karşı motive etmek, savaşa götürmek için onun bağımsızlık, özgürlük, eşitlik ruhunu uyandırmak, yükseltmek gerektiği dönem oldu. Bu anlamda sistemin ideolojisiyle uyuşsun uyuşmasın, Sovyet halklarının geçmişinde bulunan kahramanlıklar, halk kahramanları yüceltilmeye başlandı. Buna izin veren “karar” Sovyet lideri İ. Stalin’in 7 Kasım 1941 yılında Kızıl Meydan’da Ekim İhtilali’nin yıldönümünde yap- tığı ünlü konuşmasıydı. Stalin buradaki konuşmasında devirdikleri Çarlık Rusya’sının komutanlarını överek şunları söyledi: “Bu harpte dedeleriniz, Aleksandır Suvorov, Aleksandır Nevski, Dimitri Donskoy, Kumi Minin, Dimitri Pojarski, Mihail Kutuzov’un hayali, sizlere ilham kaynağı olsun.” Bu dönemde tarihçilere savaş şartları dolayısıyla bir az daha özgürlük tanındı ve “halkı savaşa motive etmek” esas ideoloji olarak belirlendi. Bu dönem II. Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle de sonlandırıldı. 3. Sta- lin’in Ölümü Sonrası Değişimde öncelikle bir belirsizlik hâkimdi. Stalin ölmüştü fakat Sovyet sistemi ve yönetimi bundan sonra nasıl devam edeceği konusunda hemen cevap üretmemişti. Dolayısıyla tarihçilerin olayları nasıl değerlendirecekleri, yorumlayacakları belirsizdi. Sistemin onayı beklenmekteydi. Mart 1956 yılında toplanan SBKP’nin XX. Kong- resi tam da belirsizliği giderecek açıklamalar yapmışken Macaristan ve Polonya’daki ayaklanmalar, parti içindeki gruplaşmalar tarihçileri yeniden beklemeye itti. 273 Bu durumun netleşmesi 1950’li yılların sonunu buldu. 1960’lı Yıllar Sovyet tarihçisi tipinin tam oluştuğu dönem olması bakımından üzerinde bir az geniş durmak faydalı olacaktır. 1960’lı yıllar Sovyet tarihçisinin artık tamamen Sovyet ideolojisinin emrine girdiği, kendini bu ideolojiye teslim ettiği bir dönemdir. Bu teslimiyetin açık şekilde beyan edildiği ortam ise 18-21 Aralık 1962 yılında Moskova’da 273 Yazımına 1955 yılında başlanıp 1957 yılının sonunda biten Sovyetler Birliği üzerine bir ders kitabının hazırlama ekibinde yer almış olan tarihçi Yuri Polyakov’un anıları dönemin özelliklerini betimlemesi bakımından önemlidir. Bu konuda bkz.: “Tarihi Enstitüsü Yarım Yüz- yıl Önce”, ‘Vatan Tarihi’ dergisi yazı işleri müdürü S. V. Tyutyukin’in akademik Yu. A. Polya- kov’la röportajı, Vatan Tarihi dergisi, Moskova 2001, sayı 5, s. 128-130 [Институт истории полстолетия назад. Беседа академика Ю. А. Полякова с главным редактором журнала Отечественная история С. В. Тютюкиным // Отечественная история, Москова 2001. No. 5, c. 128-130]. SOVYET TARİH YAZIMI VE 158 düzenlenen Tarih Bilimi Alanında Bilimsel-Pedagoji Kadroların Hazırlama İşinin İyileştirilmesi İçin Önlemler Konusunda Umumittifak Toplantı oldu. Toplantıya Sovyetler Birliği’nin değişik bölgelerinden 2 bin civarında tarihçi, bilim adamı, üniversite öğretmeni, arşiv işçisi katıldı. 18-19 Aralık tarihlerinde genel oturum yapıldı ve burada Devlet adına top- lantıya katılan akademik B. N. Ponamaryev’in “Tarih Biliminin Görevi ve Tarih Alanında Bilimsel-Pedagoji Kadroların Hazırlanması” konuşması görüşüldü. 20-21 Aralık tarihinde ise üç oturum şeklinde SBKP Tarihi, SSCB Tarihi ve Genel Tarihi konuları görüşüldü. Ponamaryev’in devlet adına tarihçilere yüklediği görevleri SSCB Bilimler Akademisi Başkanı akademik M. V. Keldış “tercüman” olarak tarihçilere şöyle aktardı: “Sovyetler Birliği Komünist Partisi programında sosyal bilimler, toplumsal bilimler toplumsal gelişime rehberlikte esas rol oynamak- tadır. Onlar komünizm kuruculuğunda sosyalizmin ve onun komünizme geçişinde siyasi, ekonomik ve kültürel temellerini incelemekte, Sovyet halkında komünizm düşüncesini geliştirmekte, güçlendirmektedir. Bu görevleri yerine getirmede tarih biliminin özel bir yeri bulunmaktadır. Vatan tarihimizin özellikle yakın zamanının öğrenilmesi, Komünist Parti- si’nin ve Sovyet halkının başarılarla dolu tarihinin ve dünyada Sosyalizmin, Komünizmin ve işçi harekâtlarının incelenmesi önem taşımaktadır”. 274 Bu girişimler karşısında da Sovyet tarihçileri toplantının son gününde SBKP rehberliğine aşağıdaki şekilde “teslimiyet belgesini” gönderdiler: “Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkezi Komitesine, Biz, Sovyetler Birliği tarihçilerinin toplantı iştirakçileri, çok sayılı bilim adamları kolektifi adından Nikita Sergeyeviç Kruçşev liderliğin- deki Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkezi Komitesine ülkemizde tarih biliminin gelişimine dikkatlerinden dolayı teşekkür ediyoruz. SBKP Programı ve XXII Parti kurultayının kararları tarih bilimiyle hayatı, komünizm kuruculuğu tecrübelerini birleştirmek görevini Sovyet tarih- çisine vermektedir. Parti Sovyet tarihçilerini Sovyet halkını komünizm kuruculuğunda eğitmek için yardıma çağırmaktadır. N. S. Kruçşev’in belirttiği gibi bizim genç nesil Komünist Partisinin kahramanlık tarihini, emekçilerin azatlık uğrundaki mücadelesini, ülkemizin şanlı tarihini bilmeli ve onlar partimizin, işçi sınıfının inkılabı ruhunda eğitilmelidir. Sovyet tarihçisi ideoloji işte, komünist dünya görüşünün onaylan- masındaki aydın rolünü görmekte, anlamaktadır. Bizim görevimiz tarih biliminde teori ve ideoloji-siyasi bakımdan bilimsel düzeyi şaşmadan 274 M. V. Keldış, “Giriş Konuşması”, Tarih Bilimi Alanında Bilimsel-Pedagoji Kadroların Hazır- lama İşinin İyileştirilmesi İçin Önlemler Konusunda Umumittifak Toplantı, (18-21 Aralık 1962), Moskova 1964, s. 9 [М. В. Келдыш. Вступительное слово // Всесоюзное совещание о мерах улучшения подготовки научно-педагогических кадров по историческим наукам, Москва, 18-21 дек. 1962 г. Москва 1964. c. 9]. Yüklə 4,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|