Statistika

“STATISTIKA” FANIDAN ORALIQ NAZORAT TOPSHIRIG’I
21-variant
1-topshiriq. Mehnat unumdorligi individual indekslari.
Tayanch iboralari: joriy davr, bazis davr.
Mehnat unumdorligi deganda aniq jonli mehnatning samaradorligi, ma'lum vaqt davomida mahsulot yaratish bo'yicha maqsadga muvofiq ishlab chiqarish faoliyatining samaradorligi tushuniladi. Mehnat unumdorligi statistikasining vazifalari quyidagilardan iborat:

1) mehnat unumdorligini hisoblash metodologiyasini takomillashtirish;

2) mehnat unumdorligini oshirish omillarini aniqlash;
3) ishlab chiqarish hajmining o'zgarishiga mehnat unumdorligining ta'sirini aniqlash.
Xo'jalik amaliyotida mehnat unumdorligi darajasi ishlab chiqarish va mehnat intensivligi ko'rsatkichlari orqali tavsiflanadi. Vaqt birligidagi mahsulot ishlab chiqarish (Vt) mahsulot hajmi (q) va ish vaqtining narxi (T) nisbati bilan o'lchanadi:

Bu mehnat unumdorligining bevosita ko'rsatkichidir. Teskari ko'rsatkich - murakkablik: t = T/ q, bu erdan W=1/q.

Mehnat unumdorligi turli darajalarda - individual mehnat unumdorligidan (IPT) unumdorlikgacha o'rganiladi ijtimoiy mehnat(POT) butun mamlakat milliy iqtisodiyotida. Bu ko‘rsatkich mamlakatimiz statistika organlari tomonidan 1970 yildan boshlab hisoblab kelinadi.

Ijtimoiy mehnat unumdorligi mahsulot ishlab chiqarish uchun umumiy mehnat xarajatlari bilan tavsiflanadi, ular quyidagilardan iborat:

a) ishchilarning tirikchilik mehnati qiymati;

b) ishlab chiqarish vositalarida (materiallar, mashinalar, binolar) mujassamlangan o'tgan mehnat xarajatlari.
Individual mehnat unumdorligi ma'lum bir mahsulotni ishlab chiqarish uchun sarflangan tirik mehnat xarajatlari bilan belgilanadi.

Mehnat unumdorligi darajasi ikkita ko'rsatkich tizimi yordamida aniqlanadi:

1) vaqt birligidagi ishlab chiqarish ko'rsatkichi (to'g'ridan-to'g'ri ko'rsatkich):

Mehnat birligi uchun o'rtacha ishlab chiqarish (chiqish) \u003d Mahsulot ishlab chiqarish hajmi / mehnat xarajatlari yoki mahsulot ishlab chiqarish vaqti

2) mahsulotlarning mehnat zichligi ko'rsatkichi (teskari ko'rsatkich):