M o l l a N ə s r ə d d i n . A balam, mən sizi başa düşə bilmirəm, açıq danışm.
C a v a d. Düzü, biz qızıl alış-verişi edirik. Bizə speklyant deyərlər. Sən,
deyəsən, İrandan gəlmişsən. Qrandan, lirədən, dollardan nəyin var isə qiymətini de,
sövdəni başlayaq.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Düzdür, m ən İrandan gəlmişəm, lakin siz deyən
şeylər məndə yoxdur.
R ə c ə b. Sənə demədim ki, bizim molla ilə yoldaşlığımız tutmaz. Onlardan
kim xeyir görmüş ki, biz də görək.
C a v a d. Rəhmətliyin oğlu, bizi işdən, gücdən qoyubdur ki, nə var, sizdən söz
soruşacağam.
R ə c ə b. Gəl gedək. İndi malakan bağm da rəqiblərimiz işlərini düzəltdilər.
C a v a d. İndi allah bilir, bu qoca kaftar bizə neçə milyon zərər vurdu!
G edirlər.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Bolşeviklərin də möhtəkirliklərlə bacarmadıqlarmı
görürəm! (Erməni keşişini görüb.) Axper, bir dayan!
K e ş i ş. Kila niyə dayanmıram, dayanaram. Görürəm sən də mən dərdlisən.
Gəl iki badbaxt ürəyimizi bir-birimizə boşaldax. Kila, a Molla! Gördün ki, bu
şeytan bolşeviklər biz ruhanilərin başma nə gətirdilər?
M o l l a N ə s r ə d d i n . Nə gətirdilər, axper?
K e ş i ş. Daha nə gətirəcəklər? Kila, bu evi bərbad olmuş bolşeviklər
çörəyimizi kəsdilər.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Necə?
K e ş i ş. İndi heç kəs gəlib bizə kəbin kəsdirmir. Hamı dindan, masapdan
çıxıbdır. Kila, indi oğlan qıza deyir: Bana gələrsən? Kila, qız da oğlana deyir,
gələrəm. İş bunla qurtarır. Daha bizə işləri yoxdur.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Axper, burada təqsir kimdədir?
K e ş i ş. Kimdə olacaq? Əlbəttə, bolşeviklərdədir.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Xeyr, axper, bizdədir. Biz din, məzhəbilə alış-veriş
edib ciblərimizi pul ilə doldururduq. M olla ilə keşişin cibinin böyüklüyü də zərb-
məsəl olmuşdur.
K e ş i ş. Ban elə bildim ki, molladan bolşevik olmaz. Sən, kila, bolşeviklərin
atasısanmış. Banım sənlə söhbətim tutmaz. Kila, xudahafis. (Gedir.)
M o l l a N ə s r ə d d i n . Bizim m ollalara həqiqəti söyləyəndə ya kafirsən, ya
da babısan deyərdilər. İndi onlarm əvəzinə bolşeviksən deyirlər. (Memar keçir.) -
Tovariş, bacaliska...
M e m a r. Kakoy çort ya tebe tovariş. Stolka let trudilsiya, okonçil vısşeye
uçebnoye zavədeniye i vdruq tovariş kakomuto staromu mulle! (Gedir.)
M o l l a N ə s r ə d d i n . Mənə acığı tutdu. Görünür Qafar deyən həqiqi
ruslardandır. (Çörəkçi başm da çörəklə dolu tabaq oxuya-oxuya gəlir.) A çörəkçi
qardaş, bir dayan!
Ç ö r e k ç i. Baş üstə! (Tabağı başından endiribyerə qoyur.) M olla əmi, indicə
təndirdən çıxartmışam. Gör nə ağ çörəkdir. Xalis sarıbuğda unundan bişibdir.
Deyəcəksən girvənkəsi otuz min manata bahadır. Vallahi, kişi, baha deyil! İndiki
otuz min köhnə pul ilə üç köpik edir. Bahadır?
M o l l a N ə s r ə d d i n . A balam,mən çörək alımram. Səndən köhnə dumun
yolunu soruşuram. Oraya gedəcəyəm.
Ç ö r ə k ç i. Rəhmətliyin oğlu, işdən-gücdən avara edibdir ki, mənə köhnə
dumun yolunu göstər. Bilirəm bizdən şikayət etmək istəyirsiniz. (Tabağı başına
qaldırır.) Biz çörəkçilərlə nə köhnə dum, nə tazə dum, nə sovnarkom, nə
kommunxoz, nə refkom, nə uçkom, nə domkom heç kəs bacara bilməz. Çörəyi
gündə beş min artıracayıq. (Gedir.)
M o l l a N ə s r ə d d i n . O dediyin sözlərin içində m ən axtaran da var idi.
Amma zalım oğlu öylə tez-tez dedi ki, bir kom, komdan başqa heç biri yadımda
qalmadı. (Ivanova gəlir.) Bacaliska, madam. Dom mini bakacı, baydom domoy...
İ v a n o v a. Çto? Ax tı stany çort! M enya domoy priqlaşayeş? Ya tebe seyças
pokaju.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Bunun da acığı tutdu.
M o l l a N ə s r ə d d i n . Milisioner!
M ilisio n e r gəlir.
M i 1 i s i o n e r. Çto skajite tovariş?
İ v a n o v a. Etot stany çort priqlaşayet menya k sebe domoy. Ponimayete.
M i 1 i s i o n e r. Da ponimayu.
İ v a n o v a . Tak vozmite yeqo v rayon.
M i 1 i s i o n e r. Molla, gedek!
M o l l a N ə s r ə d d i n . Haraya?
M i 1 i s i o n e r. Rayona!
M o l l a N ə s r ə d d i n . N əüçün?
M i 1 i s i o n e r. Sən bu arvada sataşmısan.
M o l l a N ə s r ə d d i n . M ən ona sataşmamışam. Söz soruşmuşam. Görünür
məni başa düşməmiş.
İ v a n o v a. Çto yeqo sluşayete? Vozmite v rayon, tam razberut.
M i 1 i s i o n e r. Molla, gedək, orada məlum olar.
M o l l a N ə s r ə d d i n . A balam, vallah, mənim təqsirim yoxdur.
M i 1 i s i o n e r. Çox danışma. Orada məlum olar.
Ü çü d ə gedir.
Pərdə
DÖRDÜNCÜ ŞƏKİL
Səhnə Pinəçi Qafarm otağmı göstərir. Otaq palaz ilə döşənmiş. Divar içində iki
dolab. Birisi qab-qacaq üçün. O biri yorğan döşək üçün. R əf üstündə stəkan,
nəlbəki, qəndqabı, piyalə, çaynik və qeyri. Buxarı. Onun sağmda M irzə Fərəc,
solunda Qafar, döşəkcə üstə oturmuşlar. Pərdə qalxdıqda Gülpəri ilə Şahsənəm
samovarm yanm da oturub biri qənd doğrayır, o biri stəkan yuyur.
Q a f a r. A M irzə Fərəc, M olla əmi gəlib çıxmadı. Görəsən, kişinin başma nə iş
gəldi?
M i r z ə F ə r ə c . Adə M əşədi Qafar, olmaya ağalar M olla əmini dolaşdırıb
tutdurdular. Kişinin başbileti də yoxdur.
Q a f a r. Bəs mən verdiyim udastaverenni nədir?
M i r z ə F ə r ə c . O kağız senin admadır,M olla əminin adma deyilki?
Q a f a r. M olla əmi deyər ki, M əşədi Qafar mən özüməm.
M i r z ə F ə r ə c . M olla əmi onu deməz, desədə inanmazdılar. Çünki molla
libasmda başı əmmaməli pinəçi olmaz. M ənim udastaverennim olsaydı inanardılar.
Çünki o da oxumuş adamdır m ən də. O da abalı, qurşaqlıdır mən də.
Q a f a r. A M irzə Fərəc, yenə oxumaqdan dəm vurursan? M ən sənin kimi
oxumuşlara bir qara köpük də vermərəm. Kişi sən düz kağız yazmağı da
bacarmırsan.
Dostları ilə paylaş: |