T. C. Ankara ün vers tes sosyal b L mler enst tüSÜ Özel hukuk (meden hukuk) anab L m dali

 
94 
Gizli aracılık yönteminin bir başka avantajı, katılımcılara ihtiyaç duydukları 
zaman derhal bir swap işlemine girme fırsatı sağlanmasıdır. Aracı bu imkanı, swap 
işleminde açık  pozisyon  olarak adlandırılan  bir  statüye  girerek  temin etmektedir
241
. 
Açık  pozisyon,  gizli  aracının  aracılık  faaliyetleri  çerçevesinde  bir  son  kullanıcı  ile 
henüz  işlemin  tamamlanması  için  gereken  karşı taraf  bulunmadan  swap  sözleşmesi 
yapmasıdır
242
. Böylece kısa vadede aktif taraf olarak hareket eden ve bu kapsamda 
swap  ödemelerini  yerine  getiren  aracı,  bu  ödemelerin  kaynağını  oluşturacak  uygun 
aktiflere  sahip  olmadığından,  bir  yandan  süratle  uygun  bir  karşı  taraf  bulmaya 
çalışırken bir yandan da pozisyonunu güvence altına alır
243
. Swap depolaması olarak 
isimlendirilen  bu  teknik,  yaygın  olarak  faiz  oranı  swap  piyasasında 
kullanılmaktadır
244
.  Zira  faiz  oranı  swap  işleminde  açık  pozisyona  giren  aracı, 
yalnızca  faiz  oranının  değişmesi  riskini  üstlenmektedir.  Para  swap  işleminde  ise 
döviz  kurundaki  muhtemel  değişikliklerden  kaynaklanan  risklerin  de  dikkate 
alınması gerekir
245
.  
Gizli  aracılıkta  da  aracıya  üstlendiği  riskin  karşılığı  olarak  bir  miktar  ücret 
ödenmesi  sözkonusudur
246
.  Ancak  piyasa  yapıcı  olarak  faaliyet  gösteren  gizli 
aracıların,  swap  piyasalarında  swap  sözleşmelerinin  alım  ve  satım  fiyatlarını 
belirleyerek bu fiyat aralığında kazanç sağlamaları da mümkündür
247
.  
                                                 
241
 CATES, 839; CHAMBERS, 125. 
242
 FLAVELL, 8; ANDRES, 192; TUCKER, 590; ERNE, 36. 
243
 FLANAGAN, 222; MARSHALL/KAPNER, 14; ANDRES, 192; DECOVNY, 3. 
244
 TUCKER, 590; CHAMBERS, 124; MÖRNER, 10. 
245
 MARSHALL/KAPNER, 17; ANDRES, 193. 
246
 BORCHERS, 22; TUCKER, 590; JOHNSON, Banking, 15; ANDRES, 191. 
247
 LINDHOLM, 80; CHAMBERS, 127; ERNE, 36; WALDMAN, 1036. 

---

 
95 
§7.   SWAP SÖZLEŞMES N N KURULUŞU 
Bir  swap  sözleşmesinin  kurulabilmesi,  borçlar  hukuku  esaslarına  uygun 
olarak,  swap  taraflarının  icap  ve  kabul  şeklinde,  karşılıklı  ve  birbirine  uygun  irade 
beyanlarında  bulunmalarını  gerektirir.  Uygulamada  sözleşmenin  kurulma  sürecinin, 
çoğu  zaman,  swap  sözleşmesi  yapmak  isteyen  tarafın  bu  isteğini  bir  aracı  bankaya 
bildirmesiyle  başladığı  gözlenmektedir
248
.  Böyle  bir  taleple  karşılaşan  aracı  banka, 
işletme  politikaları  çerçevesinde,  ya  kendisine  müracaatta  bulunan  tarafla  bir 
sözleşme  kurmak  üzere  müzakerelere  başlamakta,  ya  da  istenen  şartları  taşıyan  bir 
başka muhtemel swap tarafıyla bağlantı kurarak ilgilileri bir araya getirmektedir
249
.  
I.
 
Sözleşmenin Kurulma Anı 
Swap  sözleşmesi,  genellikle  sözlü  olarak  gerçekleştirilen  sözleşme  öncesi 
müzakerelerin  neticesinde,  tarafların  karşılıklı  ve  birbirine  uygun  iradelerini  beyan 
etmeleriyle kurulur
250
. Ancak sözleşmenin kurulmasının ardından taraflardan biri ya 
da  aracı  banka  (swapbank),  kurulmuş  bulunan  sözleşmenin  içeriğini  yazılı  olarak 
tespit  etmek  suretiyle  hazırladığı  bir  metni  diğer  tarafa  gönderir
251
.  Swap 
sözleşmesinin  özellikle  iktisadi  açıdan  esaslı  unsurlarının  yer  aldığı  bu  metin, 
hukuken bir teyit mektubu niteliğindedir
252
.  
                                                 
248
 ARNOLD, 96. 
249
  lk  ihtimalde  gizli  aracılık,  ikinci  ihtimalde  ise  açık  aracılık  söz  konusudur.  Burada  belirtmek 
gerekir  ki,  swap  sözleşmesinin  bir  temsilci  vasıtasıyla  kurulması  mümkündür.  Bununla  birlikte  ne 
gizli  aracılıkta  ne  de  açık  aracılıkta,  ayrıca  bir  temsil  yetkisi  verilmedikçe  aracı  ile  swap  tarafları 
arasında bir temsil ilişkisi bulunmamaktadır. 
250
  LORETAN,  124;  RAYROUX,  18;  ALLEN&OVERY,  2;  EBENROTH/MESSER,  13; 
AMMANN, 61; GÜNDOĞDU, 73; ARNOLD, 96; WEBER, 312. 
251
  ALLEN&OVERY,  2;  EBENROTH/MESSER,  13,  LORETAN,  126;  AMMANN,  62; 
RAYROUX, 18; GOOCH/KLEIN, 80; WEBER, 312; DECKER, 1010. 
252
  DECKER,  1010;  AMMANN,  67.  Teyit  mektubu  kavramına  ilişkin  olarak  bkz. 
KOCAYUSUFPA_ŞAO_ĞLU'>KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, 138; OĞUZMAN/ÖZ, 67; ARKAN, 147. 

---

 
96 
Teyit  mektubunu  yollayan  tarafın,  mektubun  içeriğini  sözlü  anlaşmaya 
paralel olarak düzenlemiş olması halinde, teyit mektubu yalnızca bildirici nitelik taşır 
ve ispat vasıtası olmaktan daha fazla bir anlamı yoktur
253
. Mektubun gönderilmiş ve 
karşı tarafça açıkça ya da susmak suretiyle teyit edilmiş olması, sözleşmenin kurulma 
anını  herhangi  bir  şekilde etkilemez
254
.  Sözlü  anlaşmanın  bazı  değişiklik  ve  eklerle 
tekrarlandığı  teyit  mektuplarında  ise  durum  farklıdır.  Burada  teyit  mektubu,  artık 
önceden kurulmuş sözleşmenin hükümlerini tespit eden bir belge olmaktan çıkar ve 
yeni  bir  icap  olarak  değerlendirilir.  Muhatabın  kendisine  gönderilen  bu  belgenin 
içeriğini açıkça ya da zımnen kabul etmesi üzerine sözleşme, teyit mektubunda yazılı 
olan içerik ile kurulmuş olur
255
.  
II.
  Sözleşmenin Şekli 
Sözleşmenin  şekli,  sözleşmeyi  meydana  getirmek  için  varlığı  gereken 
karşılıklı ve birbirine uygun iradeleri açıklamak üzere kullanılan aracı, dış kalıp veya 
biçimi ifade eder
256
. Borçlar hukukunda, hukuki sonuç doğurmaya yönelik iradelerin 
                                                 
253
  KOCAYUSUFPAŞAOĞLU,  139;  OĞUZMAN/ÖZ,  67;  LORETAN,  126;  ZUGEHÖR,  328; 
JAHN, 104. 
254
  AMMANN,  62,  dpn.  41.  TK  m.  23/III  hükmü;  sözlü  olarak,  telefon  veya  telgrafla  yapılan 
sözleşmelerin  veya  beyanların  içeriğini  teyit  eden  bir  yazıyı  alan  kimsenin,  aldığı  tarihten  itibaren 
sekiz gün içinde bir itirazda bulunmamış olması halinde, teyit mektubunun, yapılan sözleşmeye veya 
beyanlara  uygun  olduğunu  kabul  etmiş  sayılacağını  belirtmektedir.  Maddede  “tacir”  kavramına  yer 
verilmeyerek  “yazıyı  alan  kimse”den  bahsedilmiş  olması  sebebiyle  doktrinde,  tacir  sıfatını  taşımasa 
bile  çok  sayıda  işlem  yapan  ve  ticari  hayattaki  adetleri  bildiği  kabul  edilebilecek  kişilerin  de 
kendilerine  gönderilen  teyit  mektupları  açısından  tacirlerle  bir  tutulabilecekleri  ileri  sürülmüştür 
(KOCAYUSUFPAŞAOĞLU,  138;  aksi  yönde  bkz.  ARKAN,  147,  dpn.  1).  Swap  sözleşmesi 
açısından, tarafların hemen her zaman tacir sıfatına sahip olmaları dolayısıyla, gönderilen yazının teyit 
mektubu  niteliği  taşıdığı  hususu  tartışmaya  yer  bırakmamaktadır.  Ancak  elbette  ki  her  durumda, 
sözleşmenin  sözlü  olarak  kurulmasının  ardından  gönderilen  yazının  teyit  mektubu  sayılabilmesi, 
sözleşmenin esaslı unsurlarını içermekte olmasına bağlıdır (ARKAN, 147; LORETAN, 126).  
255
  KOCAYUSUFPAŞAOĞLU,  139;  OĞUZMAN/ÖZ,  67;  GOOCH/KLEIN,  80;  LORETAN, 
126.  Sözlü  anlaşmanın  değiştirilmesiyle  hazırlanan  teyit  mektubuna  zamanında  itiraz  edilmemesi 
durumunda, buradaki susmanın zımni kabul olarak değerlendirilip değerlendirilemeyeceği hususunda 
güven  ilkesi  esas  alınarak  sonuca  varılması  gerektiği  hususunda  bkz.  KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, 
139; OĞUZMAN/ÖZ, 68. 
256
 EREN, 236; ALTAŞ, 60. 

---