267
ihtiyaç duyduğu bilginin sağlanmasıdır. Yapılan tanımlar esas alındığında,
istihbaratın temel amacının; mevcut veya potansiyel rakiplerin kısa veya uzun
vadeli niyetlerinin anlaĢılması, bu niyetlerini gerçekleĢtirebilecek imkân ve
kabiliyetlerinin ortaya çıkarılması ve uzun vadeli bir öngörü ile politika
ol
uĢturma sürecine katkıda bulunulması olduğu göze çarpmaktadır. Stratejik
seviyede devletlerin, taktik seviyede ise orduların ilgi alanını oluĢturan
istihbarat faaliyetleri, akademik çalıĢmalar içerisinde doğrudan veya dolaylı
olarak yer almaya baĢlamıĢtır.
-
Geleneksel savaĢlarda sert gücün kazanımı, istihbarat toplumunun
ilgi alanı içerisinde yer alırken, savaĢ dıĢı harekâtların görüldüğü günümüzde
yumuĢak güç yeni bir ilgi alanı olarak ortaya çıkmıĢtır. Gelecekte yaĢanacak
savaĢlarda, istihbarat toplumu
tarafından yumuĢak gücün dikkate alınmaması
durumunda, kalıcı bir baĢarının sağlanması konusunda zorluklar
yaĢanabileceği tahmin edilmektedir.
-
Bir devletin yumuĢak gücünü, o devletin siyasi değerleri, dıĢ
politikası ve kültürü yönlendirmektedir. Bu araĢtırmada, kültür konusu
incelenmiĢ, siyasi değerler ve dıĢ politika kapsam dıĢında tutulmuĢtur. Kültür,
i
nsan davranıĢlarını yorumlamada kullanılan, toplum üyelerince paylaĢılan
görüĢler, değerler ve algılardır. SavaĢın değiĢen doğası, harekât alanındaki
f
arklı kültürel dinamiklerin derinlemesine anlaĢılmasını ve bu kültürlere iliĢkin
farkındalık sağlanmasını gerekli kılmıĢtır.
-
Kültürel farkındalık; kültürel değerler, inançlar ve algıların farkında
olunmasının bir göstergesi ve kültürlerarası iletiĢimde yanlıĢ anlaĢılmayı
önleyen bir adım olarak değerlendirilebilir.
Kültürel
farkındalık sağlamanın
temelinde, kültüre yönelik bilgilerin elde edilmesi ve bu bilgilerin analiz
edilerek uygulamaya geçirilmesi yer almaktadır. Kültürel farkındalık, dost
kuvve
tlerin hayatta kalması, uzun dönemli iliĢkilerin geliĢtirilmesi, sosyal
bariyerlerin azaltılması, harekât maliyetlerinin düĢürülmesi ve kayıpların
minimum seviyede tutulması açısından ihtiyaç duyulan bir davranıĢ biçimidir.
Kültürel
farkındalık
kazanımının
iyi
planlanması
ve
süreçle
bütünleĢtirilebilmesi, stratejik ve taktik seviyede doğru bir güç kullanımına
imkân sağlanabilecek niteliktedir.
268
-
Kültürün stratejik ve taktik seviye planlanma ve uygulamalarda
dikkate alınmaması, beraberinde birçok problemi getirmiĢtir. Kültürü tam
bilinmeyen harekât alanına gerçekleĢtirilen intikallerde, yanlıĢ davranıĢ
kalıpları geliĢtirilmiĢ, bunun sonucunda önemli ölçüde sivil ve asker kayıpları
meydana gelmiĢtir. Harekât alanlarında farklı kültürlerin varlığı, harekâtı ic
ra
eden askerlerde ruhsal, fiziksel çöküntü ve tükenmiĢliğin sebebi olarak kabul
edilebilir. Çünkü kültürü bilmeden hareket eden askerler, konuĢma, yeme ve
bilgiye
sahip
olma
hususlarında
belirsizliklerle
karĢı
karĢıya
kalabilmektedirler.
Diğer taraftan,
özellikle teknolojide yaĢanan geliĢmeler, kültürlerarası
iletiĢimi artırmıĢ, farklı kültürleri birbirlerine yakın kılmıĢtır. Bu yakınlaĢma,
beraberinde iletiĢim problemlerini de getirmiĢtir.
Özellikle, bir kültüre ait
hassasiyetlerin yanlıĢ anlaĢılması yorumlanması ve uygulanmasının, önemli
bir kültürlerarası iletiĢim engeli oluĢturduğu gözlemlenmiĢtir. Bu iletiĢim
ortamında insanlar, kendi kültürleri ile diğer kültürlerin özelliklerini
karĢılaĢtırma imkânı bulmuĢlar, kültürel bilgi eksikliği nedeniyle kültürel Ģoka
maruz kalmıĢlardır.
Kültürel Ģok, savaĢ dıĢı harekâtların baĢarısı açısından önemli bir
konudur. Özellikle terörizmle mücadelede kültürel Ģok durumunun en çok
terör örgütlerinin iĢine yarayacağı yorumu yapılabilir. Kültürel Ģokun hiç
yaĢanmaması veya kısa sürede atlatılması i
çin kültürel
farkındalığa her
zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.
-
Ġcra edilen müĢterek harekâtlarda kültürlerarası farkındalıkları
anlama kabiliyeti, harekâtların baĢarısı adına önem arz etmektedir. MüĢterek
gerçekleĢtirilen harekâtlarda, yerel halkın kültürünün anlaĢılmasının yanı sıra
birlikte harekât icra eden farklı kültürlerin birbirlerini anlayabilme kabiliyetleri,
hem taktik hem de stratejik seviyede ortaya çıkacak sorunları daha çözülebilir
kılmaktadır.
-
Uluslararası politikada devlet
lerin
hâlihazırda sert güce yönelik
teknoloji kazanım çalıĢmalarının hız kesmeden devam ettiği bilinen bir
konudur. Ancak teknolojik çözümlerin savaĢ dıĢı harekâtların baĢarısında tek
269
baĢına yeterli olmadığı düĢünülmektedir. Bu tür ortamlarda yer alan karmaĢık
kültürel dinamiklerin anlaĢılmasına iliĢkin çalıĢmaların, harekât planları,
doktrin ve konseptlerde yer alacak Ģekilde, bir an önce baĢlatılması önem arz
etmektedir.
-
Kültürel farkındalık sağlamanın yolu, sosyal ve kültürel yapının
bilinmesi, dil öğrenimi ve iletiĢim teknikleri gibi konuları içeren planlı ve
sürekli bir eğitimden geçmektedir. Bu eğitimlerin dil ve iletiĢim uzmanları ile
sosyolog ve antropologlar tarafından verilmesi önemlidir.
-
Kültürel farkındalık bir amaç, kültürel istihbarat ise
bu amaca
ulaĢmayı sağlayan bir araçtır. Kültürel istihbarat, muhtemel bir harekât
bölgesine gerçekleĢtirilecek harekât öncesinde veya harekât esnasında, o
bölgede bulunan kültürün tanınması ve anlaĢılması maksadıyla toplanan
bilginin tasnif edilmesi, değe
rlendirilmesi ve analiz edilmesi neticesinde elde
edilen bir üründür. Kültürel istihbarat, kültüre yönelik elde edilen ham bilginin
iĢlenerek pratiğe dönüĢtürülmüĢ halidir. Kültürel istihbarat, harekâtın icrasını
kolaylaĢtırma ve askerlerin harekât alanına
uyumunu sağlama açısından bir
rehber niteliğindedir.
-
Kültürün askeri harekâtlardaki öneminin artması klasik istihbarat
süreci ve sistemlerinde değiĢimleri gerekli kılmıĢtır. Klasik istihbarat
faaliyetleri, düĢmanın muharebe düzeni, silah sistemleri,
liderlerin özellikleri
ve niyetleri üzerine odaklanmaktadır. Diğer taraftan, toplum merkezli savaĢ
dıĢı harekâtlarda farklı bir istihbarat tekniğine duyulan ihtiyaç oldukça
belirgindir. DüĢmanın ve onunla aynı coğrafyayı paylaĢan toplumun kültürü
hakkındaki bilgi, düĢmanın savaĢ düzeninden daha önemli hale gelmiĢtir.
Örneğin, Afganistan‟da NATO ve Koalisyon Güçlerinin karĢısında, bir tarafta
Taliban diğer tarafta dost veya tarafsız halk bulunmaktadır. Taliban ve yerel
halkın sahip olduğu kültürel özelliklerin aynı olduğu düĢünüldüğünde, yerel
halkın
Taliban‟dan
etkilenme
potansiyelinin
daha
fazla
olduğu
değerlendirilmektedir. Bu yüzden, yerel halkın kültürel özelliklerinin önceden
bilinmesi ve buna iliĢkin davranıĢların Ģekillendirilmesi harekâtın baĢarısı
a
dına oldukça önemlidir.
Dostları ilə paylaş: |