T. C. MĠLLÎ EĞĠTĠm bakanliğI
Yüklə 270,06 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MODÜLÜN ADI Endokrin Sistem MODÜLÜN TANIMI
- Amaçlar 1.
- Ortam
- ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME
- AÇIKLAMALAR 1 GĠRĠġ Sevgili Öğrenci
- 1.1. Endokrin (Ġç salgı) Bezler
ii AÇIKLAMALAR KOD 720S00026 ALAN Alanlar Ortak DAL/MESLEK Alanlar Ortak MODÜLÜN ADI Endokrin Sistem MODÜLÜN TANIMI Endokrin sistemle ilgili temel bilgi ve becerilerin kazandırıldığı bir öğrenme materyalidir.
20/8
ÖNKOġUL
Endokrin sistemin yapı ve iĢlevlerini ayırt etmek
Bu modül ile anatomi laboratuvarında gerekli araç ve gereç sağlandığında endokrin sistemin yapı ve iĢlevlerini ayırt edebileceksiniz. Amaçlar 1. Endokrin sistemin genel
özelliklerini ayırt
edebileceksiniz. 2. Endokrin bezleri ve hormonlarını ayırt edebileceksiniz. EĞĠTĠM ÖĞRETĠM ORTAMLARI VE DONANIMLARI Ortam: Ders laboratuvarı Donanım: Teknik laboratuvar ortamında, maket, afiĢ, resim, CD, DVD, bilgisayar, tepegöz, projeksiyon cihazı, anatomi ve fizyoloji eğitim posterleri
Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.
Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlıĢ testi, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.
1 GĠRĠġ Sevgili Öğrenci,
Vücudun iç dengesi, sinir sistemi ile endokrin sistemin birlikte ve karĢılıklı etkileĢim içinde çalıĢması ile gerçekleĢir. Bu sistemin temel amacı, vücudun bir bütün olarak hareket etmesini sağlamak, bedenden veya dıĢ ortamdan gelen uyarılara uygun yanıtları vermek ve vücut iç ortamının dengesini korumaktır.
Ġnsan vücudunun sağlığını koruma, hastalıklı vücudu iyileĢtirme ve hastalıkların teĢhis, tedavi zincirinde görev alacaksınız. Bu nedenle endokrin sistemle ilgili patolojik durumlarda ortaya çıkan belirti ve bulguları anlayabilmeniz için bu sistemlerin normal yapı ve fonksiyonlarını tanımanız gerekmektedir.
Bu modül sonunda kazandığınız bilgi ve becerilerle insan hayatında büyük önem taĢıyan endokrin sistemin yapı ve iĢlevlerini öğrenmiĢ olacaksınız.
GĠRĠġ
2
3 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1
Endokrin sistemin genel özelliklerini ayırt edebileceksiniz.
Ġç salgı bezleri ve dıĢ salgı bezlerinin özelliklerini araĢtırınız ve sınıf içinde arkadaĢlarınızla tartıĢınız.
Canlılar yaĢadığı dıĢ ortamda meydana gelen değiĢimlere uyum sağlamak ve iç ortamlarındaki dengeyi korumak zorundadır. Ġç ortamın değiĢmez tutulması iĢine homeostasis denir. Homeostasisin sağlanmasında iki sistem görev alır. Bu sistemlerden birisi sinir sistemi, diğeri ise endokrin sistemdir. Bu iki sistem gerektiğinde koordineli çalıĢırlar.
ARAġTIRMA
4 Endokrin sistem, salgılarını belli bir kanal sistemine ihtiyaç hissetmeden doğrudan kana veren glandların (bezlerin ) bir araya gelmesi ile oluĢan sistemdir. Endokrin sistemin üreme, beslenme, maddelerin hücreler tarafından kullanımı, tuz ve sıvı dengesini ayarlama, metabolik aktiviteyi düzenleme, büyüme geliĢme gibi pek çok görevleri vardır.
Salgılarını bir kanala ihtiyaç duymadan direkt olarak kana veren bezlere endokrin bezler (iç salgı bezler) denir. Ekzokrin (dıĢ salgı) bezler ise salgılarını bir kanal aracılığı ile vücut boĢluğuna bırakan bezlerdir. Ġç salgı bezleri; çok sayıda damar, sinir ve salgı epiteli hücrelerinden oluĢur. Ġç salgı bezlerini oluĢturan hücreler salgı (hormon) üretir. Damarlar, salgı üretimi için hücrelere madde taĢırlar ve üretilen salgıları kan yolu ile ilgili yerlere götürür. Sinirler ise salgının miktarını denetler. Ġç salgı bezleri vücudun belli bölgelerine yerleĢmiĢtir. Tamamı iki avucu ancak doldurur. Fakat güçlü bir etkiye sahiptirler. Bu güç salgıladıkları hormonlar sayesinde gerçekleĢir. Endokrin bezlerinin genel olarak özellikleri Ģunlardır:
Ġç salgı bezleri, dıĢ salgı bezlerinin aksine boĢaltma kanallarına sahip değillerdir. Bu nedenle kanalsız bezler olarak da adlandırılır.
Salgılarını (hormon) direkt olarak kana verirler. Bu sebeple diğer organlardan daha fazla kanlanırlar. Kana geçen hormonlar yalnızca hedef hücreleri etkiler.
fazla hormon salgıladıklarında hiperfonksiyon, yetersiz salgıladıklarında hipofonksiyon belirtilerine sebep olurlar.
Hormon; harekete geçiren, uyaran madde demektir. Hormonlar; endokrin bezler tarafından salgılandıktan sonra kana verilen, kan yoluyla çeĢitli organ ve dokulara taĢınarak bunların yapı ve fonksiyonlarını, vücudun ihtiyaçlarına göre düzenleyen kimyasal maddelerdir.
Hormonlar salgılandıktan sonra direkt olarak kan dolaĢımına katılırlar ve bütün vücuda yayılarak etkileyeceği hedef dokuya ulaĢırlar. UlaĢılan hedef hücrenin yüzeyinde bulunan reseptör (duyu alıcısı) molekülü ile hormon molekülü etkileĢime girer ve hücrelerde bir dizi reaksiyon baĢlar. GeliĢen bu reaksiyonlar hücrenin fizyolojisinde değiĢiklikler oluĢturur. Böylece ulaĢtıkları dokularda, hücrelerin görevlerini yerine getirmelerini sağlayacak aktif etki yaparlar. Yapılan bu etki uyarıcı, ya da durdurucu niteliktedir.
Her hormonun etkisi kendine özgüdür. Bir hormon hedef hücresine varıncaya kadar geçtiği dokularda fark edilemez. Reseptörler bir kilit, hormonlar ise farklı bir anahtar özelliğindedir. Bir hormon yalnız bir kilide uyar. Yüklə 270,06 Kb. Dostları ilə paylaş:
|