T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Raqamli yuza (Digital surface)
..
−
..
qaysidir bir hudud chegarasidagi va 
koordinata sistemasidagi qatlamlar toʻplami uchun umumiy boʻlgan bir sinfdagi 
obyektlarga tegishli bir turdagi fazoviy obyektlar oilasi. 
Rastr format (Raster format) − 
kartografik ma’lumotlarni matritsa yoki 
katakchalar koʻrinishida tasvirlash.
Rastr
(
Raster) − 
oʻzining koordinata sistemasiga va har biri oʻzaro 
bogʻlanmagan tavsifga ega boʻlgan kataklar jamlanmasi. 
Rastrlash (Rastering)
..
−
..
berilgan analog yoki qogʻoz koʻrinishli tasvirdan 
raqamli koʻrinishga keltirib tasvir olish jarayoni.
Rastr grafikasi (Raster graphics)
 
−
.
kompyuter grafikasining zamonaviy 
koʻrinishi. 
Skaner (Scanner) −
qogʻozdagi tasvirni kompyuter xotirasiga avtomatik tarzda 
kiritish uchun rastr formatga oʻtkazuvchi qurilma.
Soʻrov tili (Query language) –
MBBTda ma’lumotlarni tez izlab topishga 
maxsus moʻljallangan algoritm.
 
Stereoskop (Stereoscope) − 
relyefli joyning tasviri tushirilgan ikkita bir xil 
suratni koʻruvchi va oʻsha joyning past-balandliklarini koʻrsatib beruvchi optik 
qurilma.

---

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
270 
Suv ayirish tahlili (Watershed analysis) − 
daryo yoki
 
boshqa suv havzasini 
tashkil etgan irmoqlarning boshlanishidan to daryoga borib qoʻshilguniga qadar 
qamrab olgingan maydon hamda barcha irmoqlarning hisoblanib tasvirga olinishi.
Tasniflash (Classification)
− ma’lumot va kartani belgilar boʻyicha tasniflash va 
tasniflangan raqamlar orqali toʻplash.