T. X. Boltayev, Q. Raxmonov, O. M. Akbarov geoaxborot tizimining ilmiy asoslari o’quv qo'llanma Toshkent 2019

Tavsifiy ma’lumotlar (Descriptive data) − 
GAT paydo boʻlganidan keyin 
geografik ma’lumotlar bilan bir qatorda jadvallar, diagrammalar va boshqa 
iqtisodiy, huquqiy ma’lumotlar bazasida qaysi turdagi ma’lumotlarni qaysi usul 
bilan tasvirlashga qaratilgan ma’lumotlar turi.
Tiniqlik (Resolution)
– berilgan rastr tasvirdagi har bir kvadrat katakchaning 
sifat koʻrsatkichi.
Togʻlik qiyaligi tahlili (Hillshade analysis) − 
yer sathining gipotetik yorugʻlik 
oʻlchamini rastr formatning har bir kvadrat katakchasidan aks ettirilayotgan
yorugʻlik hajmini oʻlchash orqali topish usuli. 
Topologiya (Topology) − 
geometrik jihatdan bir-biriga bogʻliq boʻlgan
shakllarning majmuasi va ilmi. 
Vektor format (Vector format) − 
kartografik axborotlarni yoʻnalishi va 
uzunligiga ega boʻlgan vektor koʻrinishda tasvirlash.
Vektorlovchi (Vectorizer) − 
fazoviy ma’lumotlarni rastr formatdan vektor 
formatga oʻtkazuvchi dasturiy vosita. 
Vertikal datum (Vertical datum) − 
berilgan nuqtaning balandlik koordinatasini 
dengiz sathiga nisbatan oʻlchashga moʻljallangan asos. 
Yaqinlik soʻrovi (Proximity query) −
belgilanayotgan joy yoki obyektdan 
ma’lum masofada joylashgan (oʻsha masofa ichida) barcha obyektlarni belgilash 
orqali ma’lumot olish usuli. 
ArcIMS − 
geoaxborot tizimiga moslashgan portalni amalga oshirish uchun 
metama’lumot xizmati.
ArcSDE − 
izlash va tahlil etishga moʻljallangan maxsus dasturlar orqali hosil 
qilingan bazada yaratilgan metama’lumotlarni saqlash xizmati. 

---

Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
271 
Foydalanilgan adabiyotlar
1.
Oʻzbekiston Respublikasining Yer Kodeksi (1998 – yil 30 aprel) 
2.
Oʻzbekiston Respublikasining „Standartlashtirish toʻgʻrisida”gi Qonuni 
(1993 - yil 28 - dekabr, 1002-XII-son). 
3.
Muhammadiyev 
J 
.Axborot 
xavfsizligini 
huquqiy 
ta’minlash. 
http://huquqburch.uz/uz/article/2817/ 
4.
Bernhardsen T. Geographic Information Systems: An Introduction. John 
Wiley and Sons. (2002) 435 pages.
5.
Bolstadt P. GIS Fundamentals: A First Text on Geographic Information 
Systems, 4th edition. (2012) 674 pages. 
6.
Chang, Kang-Tsung. Introduction to Geographic Information System (7th 
edition). McGraw-Hill Education. (2013) 480 pages. 
7.
Longley P., Goodchild M., Maguire D., Rhind D. Geographic Information 
Systems and Science (3rd edition). WileyWilson, J. P. (2011) 539 pages. 
8.
Michael N. Demers. Fundamentals of Geographic Information Systems. 
John Wiley and Sons. (2003) 636 pages. 
9.
Samborsky A., Magdiev Kh., Popiv I. Creation of National Geographic 
Information System for Uzbekistan. Prezentatsiya. Inspire (2010) 
http://inspire.ec.europa.eu/events/conferences/inspire_2010/presentations/2
49_pdf_presentation.pdf 
10.
NGIS Koreya internet ma’lumotlari. 
11.
NGIS Indiya internet ma’lumotlari.